[ویکی شیعه] تفسیر عاملی، تفسیری کامل و به زبان فارسی نوشته ابراهیم موثق عاملی از قرآن پژوهان قرن ۱۴ و ۱۵ هجری قمری است. او در این تفسیر که در ۸ جلد به نگارش درآمده، اساس کار خود را بر لغت، شأن نزول آیات، اقوال مفسران و توضیح نکات تربیتی و اجتماعی قرآن قرار داده است.
عاملی در ابتدای تفسیر، انگیزه خود را دغدغه فهم قرآن و پاسخ به نویسنده ای داده که گفته است تفاسیر را یک رشته روایات ضعیف و قصه های بی اساس تشکیل می دهد. او می نویسد که برای فهم آیتی از قرآن کریم تفسیری مطالعه می کردم و قانع نمی شدم. روزی در مقدّمه یکی از تفسیرهای تازه خواندم (مدّتها صرف وقت کرده کتب تفسیر را تا آنجا که مقدور بود بررسی کردم و حقیقت آن است که به استثنای مطالبی که مربوط به علم ادب است چیزی در این کتب نیافتم مگر یک رشته روایات ضعیف و یا قصّه های بی اساس که اغلب از سر چشمه های یهود آب گرفته اند). دغدغه فهم قرآن و این گفتار آن نویسنده وادارم کرد به مطالعه و نوشتن تفسیر و برای اطّلاع از آنچه در معنی آیه ای کسی چیزی گفته و یا نوشته از قدیمی ترین کتب تفسیر که دسترسی به آن داشتم (جامع البیان تفسیر محمّد بن جریر طبری متوفّی به سال سیصد و ده هجری قمری) تا آنچه از مفسّرین معاصر بدست آوردم به علاوه کتب دیگر که مطالب آن نزدیک به این هدف بود (و نام هر یک در جای خود یاد شده است) چندین کتاب تفسیر و غیر تفسیر را مطالعه و تتبّع کردم.
مفسر پس از ذکر مقدمه، اساس کار خویش را در پنج بخش بیان می کند:
عاملی در ابتدای تفسیر، انگیزه خود را دغدغه فهم قرآن و پاسخ به نویسنده ای داده که گفته است تفاسیر را یک رشته روایات ضعیف و قصه های بی اساس تشکیل می دهد. او می نویسد که برای فهم آیتی از قرآن کریم تفسیری مطالعه می کردم و قانع نمی شدم. روزی در مقدّمه یکی از تفسیرهای تازه خواندم (مدّتها صرف وقت کرده کتب تفسیر را تا آنجا که مقدور بود بررسی کردم و حقیقت آن است که به استثنای مطالبی که مربوط به علم ادب است چیزی در این کتب نیافتم مگر یک رشته روایات ضعیف و یا قصّه های بی اساس که اغلب از سر چشمه های یهود آب گرفته اند). دغدغه فهم قرآن و این گفتار آن نویسنده وادارم کرد به مطالعه و نوشتن تفسیر و برای اطّلاع از آنچه در معنی آیه ای کسی چیزی گفته و یا نوشته از قدیمی ترین کتب تفسیر که دسترسی به آن داشتم (جامع البیان تفسیر محمّد بن جریر طبری متوفّی به سال سیصد و ده هجری قمری) تا آنچه از مفسّرین معاصر بدست آوردم به علاوه کتب دیگر که مطالب آن نزدیک به این هدف بود (و نام هر یک در جای خود یاد شده است) چندین کتاب تفسیر و غیر تفسیر را مطالعه و تتبّع کردم.
مفسر پس از ذکر مقدمه، اساس کار خویش را در پنج بخش بیان می کند:
wikishia: تفسیر_عاملی
[ویکی اهل البیت] تفسیر عاملی، تفسیری است کامل و به زبان فارسی که در 8 مجلد به نگارش درآمده و شامل مباحث گوناگونی است از قبیل لغت شناسی، شأن نزول آیات، ترجمه، ذکر اقوال مفسرین و توضیح نکات تربیتی و اجتماعی. مفسر گرامی، اساس کار خود را در لغت، به توضیح و تفسیر و تبیین لغات مشکل و دیریاب گذاشته و پس از نقل آیات، بلافاصله این لغات را توضیح می دهد، ریشه یابی می کند، اعراب و حرکت آن را روشن می نماید. پس از ذکر واژه ها، جهت نزول و رابطه تاریخی و فرهنگی، اسباب و موقعیت نزول آیه را شرح می دهد. از قسمت های مهم و قابل توجه تفسیر، ترجمه آیات به فارسی روان، ساده و مطابق با ترتیب کلمات قرآنی است. این جانب ترجمه عاملی را با چند ترجمه آن دوران، چون پاینده و آل آقا مقایسه کرده ام، از این جهت می تواند از جهاتی برتری و در مواردی قابل قیاس باشد. همچنین در لغزشگاه های ترجمه، چون«ان مخففه» از«ثقیله» که برخی به اشتباه ان«نافیه»،«شرطیه» و یا«وصلیه» گرفته اند، چند جا، مورد توجه قرار گرفت و دقت مترجم در این موارد در مجموع روشن گردید. به عنوان نمونه، آیه 164 سوره آل عمران:«و ان کانوا من قبل لفی ضلال مبین» را این چنین ترجمه کرده است: با آنکه زان پیش به آشکار گمراه بودند. در این مورد بدون تأکید ترجمه کرده است.
یا در ترجمه«و ان کنا عن دراستهم لغافلین»( انعام / 6 / 156) آورده است: و ما از فراگیری و خواندن ایشان آگاه نبودیم، که باز بدون تأکید آورده است.
نمونه دیگر در ترجمه«و ان وجدنا اکثرهم لفاسقین»( اعراف / 7 / 102) که ایشان این گونه ترجمه کرده اند: ولی بیشتر ایشان را کج رفتار و بدکار دیدیم. در اینجا هم مانند بسیاری از مترجمان مانند: یاسری، الهی قمشه ای، پاینده، معزی، خواجوی، آیتی، بهبودی، فارسی و تفسیر نمونه، بدون تأکید ترجمه کرده است.
و باز در تفاوت میان ان مخففه و ان نافیه در ترجمه:«و ان کنت من قبله لمن الغافلین»( یونس / 10 / 29) چنین ترجمه کرده است: و البته که تو زین پیش از آن بی خبر بودی, که مطابق تفسیر لاهیجی، مجتبوی، یاسری، خواجوی و ملا فتح اللّه کاشانی و ترجمه و تفسیر رهنما مخففه معنا کرده اند.
و نمونه دیگر در ترجمه:«و ان کنا من قبله لمن الغافلین»( یوسف / 12 / 3) است که این گونه ترجمه کرده: و ما به راه بد رفتیم. که مانند ترجمه آیتی و فیض الاسلام بدون تأکید ترجمه کرده است. نکته قابل توجه در این ترجمه ها و موارد دیگر که زمینه لغزش در آن فراوان است، عدم پی گیری بسیاری از مترجمان از جنبه های ادبی و قرائت کلمات است که ایشان در حد قابل قبولی حساسیت به خرج داده و ابعاد ادبی را بررسی کرده است، به همین دلیل پشتوانه ترجمه ایشان بحثهای ادبی و تفسیری است. به هر حال گرچه این ترجمه، پایاپای و اصطلاحا تحت اللفظی نیست، اما ترتیب کلمات قرآنی را رعایت کرده و گاهی برای روشن کردن بیشتر مفهوم آیه داخل پرانتز، توضیحاتی را می افزاید و رابطه جمله قبل و بعد و خطاب آیه را مشخص می کند. بدین جهت درباره این ترجمه می توان گفت: ترجمه ای است وفادار به متن، منضبط، مفهوم و روشن که بایسته است به عنوان ترجمه ای مستقل، ارزیابی شود و به طور جداگانه چاپ گردد.
از دیگر ویژگی های تفسیر عاملی، بهره گیری گسترده این کتاب از تفاسیر شیعه و سنی، تفاسیر قدیم و جدید با سبک های گوناگون تفسیری و تأویلی است. عاملی پس از توضیحات کلی و ترجمه، عنوانی دارد به نام: سخن مفسرین، در این قسمت به مناسبت اهمیت و یا حساسیت موضوع، از تفاسیری چون جامع البیان طبری، مجمع البیان طبرسی، روض الجنان ابو الفتوح رازی، کشّاف زمخشری، تفسیر کبیر فخر رازی( مفاتیح الغیب)، روح البیان برسوی، روح المعانی آلوسی، المنار عبده و حتی تفاسیر عرفانی چون صفی علیشاه( منظومه تفسیر)، تأویلات ملا عبد الرزاق کاشانی( معروف به تفسیر ابن عربی) و حسینی کاشفی استفاده می کند و نظرات تفسیری مفسرینی چون سید احمدخان هندی را با تأیید نقل کرده است. روش او در نقل اقوال چنین است که اگر در جایی خود مستقلا مطلبی را در ذیل بیان کرد، نشان می دهد نظر خاصی دارد وگرنه نظرات مفسرین را پذیرفته است. در ضمن بیان مطالب و برای جذابیت بخشیدن به سخن، گاه اشعاری را از شعرای نامدار فارسی زبان به ویژه از مثنوی مولوی و سعدی و حافظ نقل می کند و از آنها استفاده تربیتی و نتیجه گیری هدایتی می کند.
یا در ترجمه«و ان کنا عن دراستهم لغافلین»( انعام / 6 / 156) آورده است: و ما از فراگیری و خواندن ایشان آگاه نبودیم، که باز بدون تأکید آورده است.
نمونه دیگر در ترجمه«و ان وجدنا اکثرهم لفاسقین»( اعراف / 7 / 102) که ایشان این گونه ترجمه کرده اند: ولی بیشتر ایشان را کج رفتار و بدکار دیدیم. در اینجا هم مانند بسیاری از مترجمان مانند: یاسری، الهی قمشه ای، پاینده، معزی، خواجوی، آیتی، بهبودی، فارسی و تفسیر نمونه، بدون تأکید ترجمه کرده است.
و باز در تفاوت میان ان مخففه و ان نافیه در ترجمه:«و ان کنت من قبله لمن الغافلین»( یونس / 10 / 29) چنین ترجمه کرده است: و البته که تو زین پیش از آن بی خبر بودی, که مطابق تفسیر لاهیجی، مجتبوی، یاسری، خواجوی و ملا فتح اللّه کاشانی و ترجمه و تفسیر رهنما مخففه معنا کرده اند.
و نمونه دیگر در ترجمه:«و ان کنا من قبله لمن الغافلین»( یوسف / 12 / 3) است که این گونه ترجمه کرده: و ما به راه بد رفتیم. که مانند ترجمه آیتی و فیض الاسلام بدون تأکید ترجمه کرده است. نکته قابل توجه در این ترجمه ها و موارد دیگر که زمینه لغزش در آن فراوان است، عدم پی گیری بسیاری از مترجمان از جنبه های ادبی و قرائت کلمات است که ایشان در حد قابل قبولی حساسیت به خرج داده و ابعاد ادبی را بررسی کرده است، به همین دلیل پشتوانه ترجمه ایشان بحثهای ادبی و تفسیری است. به هر حال گرچه این ترجمه، پایاپای و اصطلاحا تحت اللفظی نیست، اما ترتیب کلمات قرآنی را رعایت کرده و گاهی برای روشن کردن بیشتر مفهوم آیه داخل پرانتز، توضیحاتی را می افزاید و رابطه جمله قبل و بعد و خطاب آیه را مشخص می کند. بدین جهت درباره این ترجمه می توان گفت: ترجمه ای است وفادار به متن، منضبط، مفهوم و روشن که بایسته است به عنوان ترجمه ای مستقل، ارزیابی شود و به طور جداگانه چاپ گردد.
از دیگر ویژگی های تفسیر عاملی، بهره گیری گسترده این کتاب از تفاسیر شیعه و سنی، تفاسیر قدیم و جدید با سبک های گوناگون تفسیری و تأویلی است. عاملی پس از توضیحات کلی و ترجمه، عنوانی دارد به نام: سخن مفسرین، در این قسمت به مناسبت اهمیت و یا حساسیت موضوع، از تفاسیری چون جامع البیان طبری، مجمع البیان طبرسی، روض الجنان ابو الفتوح رازی، کشّاف زمخشری، تفسیر کبیر فخر رازی( مفاتیح الغیب)، روح البیان برسوی، روح المعانی آلوسی، المنار عبده و حتی تفاسیر عرفانی چون صفی علیشاه( منظومه تفسیر)، تأویلات ملا عبد الرزاق کاشانی( معروف به تفسیر ابن عربی) و حسینی کاشفی استفاده می کند و نظرات تفسیری مفسرینی چون سید احمدخان هندی را با تأیید نقل کرده است. روش او در نقل اقوال چنین است که اگر در جایی خود مستقلا مطلبی را در ذیل بیان کرد، نشان می دهد نظر خاصی دارد وگرنه نظرات مفسرین را پذیرفته است. در ضمن بیان مطالب و برای جذابیت بخشیدن به سخن، گاه اشعاری را از شعرای نامدار فارسی زبان به ویژه از مثنوی مولوی و سعدی و حافظ نقل می کند و از آنها استفاده تربیتی و نتیجه گیری هدایتی می کند.
[ویکی نور] تفسیر عاملی، اثر فارسی ابراهیم عاملی از مفسرین قرن چهاردهم هجریست که توسط علی اکبر غفاری تصحیح شده است.
این تفسیر شامل مباحث گوناگونی از قبیل لغت شناسی، شأن نزول آیات، ترجمه، ذکر اقوال مفسرین و توضیح نکات تربیتی و اجتماعی است.
مفسر گرامی، اساس کار خود را در لغت به توضیح و تفسیر و تبیین لغات مشکل و دیریاب گذاشته و پس از نقل آیات بلافاصله این لغات را توضیح می دهد، پس از ذکر واژه ها، جهت نزول و رابطۀ تاریخی و فرهنگی، اسباب و موقعیت نزول آیه را شرح می دهد. از قسمت های مهم و قابل توجه تفسیر، ترجمۀ آیات به فارسی روان، ساده و مطابق با ترتیب کلمات قرآنی است. با مقایسه ترجمۀ عاملی را با چند ترجمۀ آن دوران، چون پاینده و آل آقا می توان از جهاتی برتری این ترجمه بر دیگر ترجمه ها پی برد. همچنین در لغزشگاه های ترجمه، چون «ان مخففه» از «ثقیله» که برخی به اشتباه ان «نافیه»، «شرطیه» و یا «وصلیه» گرفته اند، مترجم در این موارد دقت لازم را داشته است. به عنوان نمونه، آیۀ 164 سورۀ آل عمران: «و ان کانوا من قبل لفی ضلال مبین» را این چنین ترجمه کرده است: با آنکه زان پیش به آشکار گمراه بودند. در این مورد بدون تأکید ترجمه کرده است.
یا در ترجمۀ «و ان کنا عن دراستهم لغافلین» (انعام156/6/) آورده است: و ما از فراگیری و خواندن ایشان آگاه نبودیم، که باز بدون تأکید آورده است.
نمونۀ دیگر در ترجمۀ «و ان وجدنا اکثرهم لفاسقین» (اعراف102/7/) که ایشان این گونه ترجمه کرده اند: ولی بیشتر ایشان را کج رفتار و بدکار دیدیم.
در اینجا هم مانند بسیاری از مترجمان مانند: یاسری، الهی قمشه ای، پاینده، معزی، خواجوی، آیتی، بهبودی، فارسی و تفسیر نمونه، بدون تأکید ترجمه کرده است.
این تفسیر شامل مباحث گوناگونی از قبیل لغت شناسی، شأن نزول آیات، ترجمه، ذکر اقوال مفسرین و توضیح نکات تربیتی و اجتماعی است.
مفسر گرامی، اساس کار خود را در لغت به توضیح و تفسیر و تبیین لغات مشکل و دیریاب گذاشته و پس از نقل آیات بلافاصله این لغات را توضیح می دهد، پس از ذکر واژه ها، جهت نزول و رابطۀ تاریخی و فرهنگی، اسباب و موقعیت نزول آیه را شرح می دهد. از قسمت های مهم و قابل توجه تفسیر، ترجمۀ آیات به فارسی روان، ساده و مطابق با ترتیب کلمات قرآنی است. با مقایسه ترجمۀ عاملی را با چند ترجمۀ آن دوران، چون پاینده و آل آقا می توان از جهاتی برتری این ترجمه بر دیگر ترجمه ها پی برد. همچنین در لغزشگاه های ترجمه، چون «ان مخففه» از «ثقیله» که برخی به اشتباه ان «نافیه»، «شرطیه» و یا «وصلیه» گرفته اند، مترجم در این موارد دقت لازم را داشته است. به عنوان نمونه، آیۀ 164 سورۀ آل عمران: «و ان کانوا من قبل لفی ضلال مبین» را این چنین ترجمه کرده است: با آنکه زان پیش به آشکار گمراه بودند. در این مورد بدون تأکید ترجمه کرده است.
یا در ترجمۀ «و ان کنا عن دراستهم لغافلین» (انعام156/6/) آورده است: و ما از فراگیری و خواندن ایشان آگاه نبودیم، که باز بدون تأکید آورده است.
نمونۀ دیگر در ترجمۀ «و ان وجدنا اکثرهم لفاسقین» (اعراف102/7/) که ایشان این گونه ترجمه کرده اند: ولی بیشتر ایشان را کج رفتار و بدکار دیدیم.
در اینجا هم مانند بسیاری از مترجمان مانند: یاسری، الهی قمشه ای، پاینده، معزی، خواجوی، آیتی، بهبودی، فارسی و تفسیر نمونه، بدون تأکید ترجمه کرده است.
wikinoor: تفسیر_عاملی
[ویکی فقه] تفسیر عاملی (کتاب). تفسیر عاملی نوشته ی ابراهیم عاملی است.
تفسیر عاملی، تفسیری است کامل و به زبان فارسی که در ۸ مجلد به نگارش درآمده و شامل مباحث گوناگونی است از قبیل لغت شناسی، شان نزول آیات،ترجمه، ذکر اقوال مفسرین و توضیح نکات تربیتی و اجتماعی. مفسر گرامی، اساس کار خود را در لغت، به توضیح و تفسیر و تبیین لغات مشکل و دیریاب گذاشته و پس از نقل آیات، بلافاصله این لغات را توضیح می دهد، ریشه یابی می کند، اعراب و حرکت آن را روشن می نماید. پس از ذکر واژه ها، جهت نزول و رابطه تاریخی و فرهنگی، اسباب و موقعیت نزول آیه را شرح می دهد.
← ترجمه آیات
همچنین در مقدمه ای که به تفسیر نوشته است، انگیزه خود را از نگارش تفسیر بیان داشته و دغدغه فهم قرآن را بازگو کرده است و ارایه تفسیر خود را در پاسخ به نویسنده ای می داند که گفته است تفاسیر را یک رشته روایات ضعیف و قصه های بی اساس تشکیل می دهد. وی در همین مقدمه مباحثی از علوم قرآن و روش تفسیری خود را بیان کرده است. در زمینه اسباب نزول و موقعیت نزول قرآن، اهتمام پیامبر به صیانت این کتاب الهی و تاریخ جمع قرآن در عهد پیامبر و مطالبی درباره گردآوری قرآن پس از رحلت حضرتش بیان می کند و خواننده را در آغاز تفسیر با کلیات مسایل تفسیر و قرآن آشنا می سازد.
وضعت چاپ
اما درباره چاپ کتاب: جلد اول این تفسیر نخستین بار، در زمان حیات عاملی، به وسیله کتابفروشی باستان شهر مقدس مشهد چاپ و منتشر شده است، اما بعدها به همت و کوشش آقای علی اکبر غفاری از محققان سخت کوش و ناشران متعهد، پس از حیات مفسر تجدید چاپ شده است. ایشان گرچه مناسب با آن دوران با حروف ای بی ام و نسبتا با کیفیت نازل این تفسیر را چاپ کرده است، اما همت والا و یادآوری دوستی های قدیمی با مرحوم مفسر، او را وادار کرده که آستین همت بالا زند و تفسیر را همراه با برخی توضیحات و تعلیقات به چاپ رساند، این سعی و تلاش ناشر مشکور باد.
تفسیر عاملی، تفسیری است کامل و به زبان فارسی که در ۸ مجلد به نگارش درآمده و شامل مباحث گوناگونی است از قبیل لغت شناسی، شان نزول آیات،ترجمه، ذکر اقوال مفسرین و توضیح نکات تربیتی و اجتماعی. مفسر گرامی، اساس کار خود را در لغت، به توضیح و تفسیر و تبیین لغات مشکل و دیریاب گذاشته و پس از نقل آیات، بلافاصله این لغات را توضیح می دهد، ریشه یابی می کند، اعراب و حرکت آن را روشن می نماید. پس از ذکر واژه ها، جهت نزول و رابطه تاریخی و فرهنگی، اسباب و موقعیت نزول آیه را شرح می دهد.
← ترجمه آیات
همچنین در مقدمه ای که به تفسیر نوشته است، انگیزه خود را از نگارش تفسیر بیان داشته و دغدغه فهم قرآن را بازگو کرده است و ارایه تفسیر خود را در پاسخ به نویسنده ای می داند که گفته است تفاسیر را یک رشته روایات ضعیف و قصه های بی اساس تشکیل می دهد. وی در همین مقدمه مباحثی از علوم قرآن و روش تفسیری خود را بیان کرده است. در زمینه اسباب نزول و موقعیت نزول قرآن، اهتمام پیامبر به صیانت این کتاب الهی و تاریخ جمع قرآن در عهد پیامبر و مطالبی درباره گردآوری قرآن پس از رحلت حضرتش بیان می کند و خواننده را در آغاز تفسیر با کلیات مسایل تفسیر و قرآن آشنا می سازد.
وضعت چاپ
اما درباره چاپ کتاب: جلد اول این تفسیر نخستین بار، در زمان حیات عاملی، به وسیله کتابفروشی باستان شهر مقدس مشهد چاپ و منتشر شده است، اما بعدها به همت و کوشش آقای علی اکبر غفاری از محققان سخت کوش و ناشران متعهد، پس از حیات مفسر تجدید چاپ شده است. ایشان گرچه مناسب با آن دوران با حروف ای بی ام و نسبتا با کیفیت نازل این تفسیر را چاپ کرده است، اما همت والا و یادآوری دوستی های قدیمی با مرحوم مفسر، او را وادار کرده که آستین همت بالا زند و تفسیر را همراه با برخی توضیحات و تعلیقات به چاپ رساند، این سعی و تلاش ناشر مشکور باد.
wikifeqh: تفسیر_عاملی_(کتاب)
[ویکی شیعه] تفسیر عاملی (کتاب). تفسیر عاملی، تفسیری کامل و به زبان فارسی نوشته ابراهیم موثق عاملی از قرآن پژوهان قرن ۱۴ و ۱۵ هجری قمری است. او در این تفسیر که در ۸ جلد به نگارش درآمده، اساس کار خود را بر لغت، شأن نزول آیات، اقوال مفسران و توضیح نکات تربیتی و اجتماعی قرآن قرار داده است.
عاملی در ابتدای تفسیر، انگیزه خود را دغدغه فهم قرآن و پاسخ به نویسنده ای داده که گفته است تفاسیر را یک رشته روایات ضعیف و قصه های بی اساس تشکیل می دهد. او می نویسد دغدغه فهم قرآن و این گفتار آن نویسنده وادارم کرد به مطالعه و نوشتن تفسیر و برای اطّلاع از آنچه در معنای آیه ای کسی چیزی گفته و یا نوشته از قدیمی ترین کتب تفسیر که دسترسی به آن داشتم (جامع البیان تفسیر محمّد بن جریر طبری متوفای ۳۱۰ق) تا آنچه از مفسّران معاصر بدست آوردم به علاوه کتب دیگر که مطالب آن نزدیک به این هدف بود (و نام هر یک در جای خود یاد شده است) چندین کتاب تفسیر و غیر تفسیر را مطالعه و تتبّع کردم.
مفسر پس از ذکر مقدمه، اساس کار خویش را در پنج بخش بیان می کند:
عاملی در ابتدای تفسیر، انگیزه خود را دغدغه فهم قرآن و پاسخ به نویسنده ای داده که گفته است تفاسیر را یک رشته روایات ضعیف و قصه های بی اساس تشکیل می دهد. او می نویسد دغدغه فهم قرآن و این گفتار آن نویسنده وادارم کرد به مطالعه و نوشتن تفسیر و برای اطّلاع از آنچه در معنای آیه ای کسی چیزی گفته و یا نوشته از قدیمی ترین کتب تفسیر که دسترسی به آن داشتم (جامع البیان تفسیر محمّد بن جریر طبری متوفای ۳۱۰ق) تا آنچه از مفسّران معاصر بدست آوردم به علاوه کتب دیگر که مطالب آن نزدیک به این هدف بود (و نام هر یک در جای خود یاد شده است) چندین کتاب تفسیر و غیر تفسیر را مطالعه و تتبّع کردم.
مفسر پس از ذکر مقدمه، اساس کار خویش را در پنج بخش بیان می کند:
wikishia: تفسیر_عاملی_(کتاب)