تنوین. [ ت َن ْ ] ( ع مص ) منوّن کردن اسم.( تاج المصادر بیهقی ) ( زوزنی ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). || نوشتن نون. ( از اقرب الموارد ). الحاق نون به کلمه بصورت دو زبر -ً یا دو زیر - یا دو پیش -ٌ. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ) ( از فرهنگ فارسی معین ). || ( اِ ) نون ساکن که در آخر اسماء خوانند. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). در اصل مصدر و بمعنی درآوردن «ن » در کلمه باشد و در اصطلاح نحویان نون ساکنی است که بر حرکت آخر کلمه درآید و برای تأکید فعل نباشد. مقصود از ساکن بودن آنست که بذات ساکن باشد و به همین جهت حرکت عارضی بر آن وارد می شود چنانکه در «عادن الاولی » که دراصل «عاد الاولی » بوده است و بواسطه اجتماع ساکنین حرکت پیدا کرده است. و نون ساکن در جائی تنوین است که بحرکت حرف آخر کلمه درآمده باشد، نه آنکه خود حرف آخر کلمه باشد چنانکه در «من » و «لدن » و تنوین اختصاص به آخر اسم ندارد بلکه در آخر فعل هم می آید چنانکه در تنوین «ترنم »، و اینکه در تعریف قید شده برای تأکید فعل نباشد بمنظور اخراج نون تأکید از تعریف تنوین بود زیرا نون تأکید هم ساکن است و هم به آخر کلمه درمی آید. بهر حال تنوین را پنج قسم مشهور بود: تنوین تمکن ، تنوین تنکیر، تنوین مقابله ، تنوین عوض ، تنوین ترنم. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ). رجوع به ترکیبهای این کلمه شود. دو زبر، دو زیر، دو پیش که به آخر کلمات عربی در حالت نصبی و جری و رفعی افزوده شود: عالماً، امیر، شاعرٌ. ج ، تنوینات. توضیح اینکه تنوین مخصوص کلمات عربی است و الحاق آن به کلمات فارسی و اروپائی غلط است ، مثلاً: جاناً، رایگاناً، تلگرافاً، تلفناً نادرست است. ( فرهنگ فارسی معین ). تنوین در فارسی با نون قافیه آید. ( یادداشت بخط مرحوم دهخدا ): آنچنان دلها که بدْشان ماء و من نعتشان شد بل اشد قسوةً .
مولوی ( از یادداشت ایضاً ).
موسیا در پیش فرعون زمن نرم باید گفت قولاً لیناً .
مولوی ( از یادداشت ایضاً ).
آنکه گوید رمز قالت نملةٌ هم بداند راز از این طاق کهُن.
مولوی ( از یادداشت ایضاً ).
|| نون تنوین در فارسی گاه به الف بدل شود و در این حالت قبل از کلمه منوّن ، حرف «ب » را اضافه کنند مانند بعمدا بجای عمداً: ستور از کسی به که بر مردمی بعمدا ستوری کند اختیار.بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
منون کردن کلمه ۱- ( مصدر ) ( نحو ) دو زبر یا دو زیر یا دو پیش دادن به کلمه ۲.- ( اسم ) ( نحو ) دو زبر دو زیر دو پیش که به آخر کلمات عربی در حالت نصبی جری و رفعی افزوده شود : عالما امیر شاعر . جمع : تنوینات . توضیح تنوین مخصوص کلمات عربی است و الحاق آن بکلمات فارسی و اروپایی غلط است مثلا جانا رایگانا تلگرافا تلفنا نادرست است . نون ساکن که در آخر اسمائ خوانند . در اصل مصدر و به معنی آوردن ن در کلمه باشد و در اصطلاح نحویان نون ساکنی است که بر حرکت آخر کلمه در آید و برای تاکید فعل نباشد .
فرهنگ معین
(تَ ) [ ع . ] (مص م . ) دو زَبَر یا دو زیر یا دو پیش که به آخر کلمات عربی در حالت نصبی ، جری و رفعی افزوده می شود.
فرهنگ عمید
در دستور زبان عربی، دو فتحه، دو کسره، و دو ضمه که در آخر برخی کلمات عربی درمی آید و با صدای ـَن، ـِن، و ـُن تلفظ می شود: عالماً، عامداً، واقعاً. &delta، تنوین مخصوص کلمات عربی است و اگر کلمۀ فارسی را با تنوین بنویسند یا تلفظ کنند غلط است: زباناً، جاناً، ناچاراً.
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] تنوین، حرف ن ساکن و زائدی در عربی که لفظاً پس از مصوت های کوتاه (ــَ، ــِ، ــُ) می آید و با دوبار نوشتن آن ها (ــً، ــ ٍ، ــُـُ / ــٌ) نشان داده می شود. در عربی تنوین فتح، روی تای مربوطه (ة)، الف مقصوره (ی ') و «الف» در آخر کلمه نوشته می شود. اولین بار، ابوالاسود الدُؤَلی تنوین را به کار برد که به شکل دو نقطه روی هم نشان داده می شد. کارربرد گاه تنوین برای جداکردن اسم ها ی متمکّن و غیر متمکّن، به جای نقصانی که در «بناء» به وجود می آید، و برای جداکردن اسم های معرفه و نکره به کار می رود. اقسام دستورنویسان تنوین را از ویژگی های اسم می دانند و آن را به چهار نوع تقسیم می کنند: ← تمکین ...
تنوین، نون ساکن زائدی است که در تلفّظ به آخر اسم اضافه می شود ولی در نگارش نوشته نمی شود، و نشانه آن تکرار شکل حرکت می باشد، ـًـٍـٌ. ( یکی نشانه حرکت حرف ودیگری نشانه تلفّظ نون تنوین باشد. ) شکّی نیست که نون تنوین، حرفی از حروف است از این رو در هنگام برخورد با حرف ساکن، حرکت کسره به خود می گیرد، مانند: ... [مشاهده متن کامل]
مَثَلاً الْقَوْمَ که خوانده می شود: مَثَلَ نِ الْقَوْمَ ( ( با صوت یکی از قاریان به آیه ی ۱۷۸ سوره اعراف توجه شود ) ) و همچنین نزد حروف "یرملون" در آن ها ادغام می شود، مانند: غَفُورٌ رَحِیمٌ که خوانده می شود:غَفُورُ رَّحِیمٌ ( هرگاه یکی از حروف ی، ر، م، ل، و، ن که در کلمه "یرملون" جمع شده و به همین نام خوانده می شوند، پس از تنوین یا نون ساکن قرار گیرند نون در آن ها ادغام می شود. ) در این جا این سؤال مطرح می شود که چرا نون تنوین را در نگارش نمی نویسند؟ جوابش روشن است، چون نون تنوین، زائده است و جزء اصل و ریشه کلمه نیست، اگر نوشته شود هنگام وقف با نون اصلی کلمه اشتباه می شود و اضافه بر آن نون تنوین در هنگام وقف تغییر می کند ( تنوین ضمه و کسره، ساکن و تنوین فتحه تبدیل به الف مدّی می شود مگر تنوین فتحه ای که روی کلماتی که به "تاء گِرد" ختم می شوند که در هنگام وقف تبدیل به "هاء ساکن" می شود مانند: رَحْمَةً که هنگام وقف رَحْمَهْ تلفظ می شود. ) . از این رو اضافه بر تغییر در شیوه نگارش، در اسم گذاری نیز باهم متفاوت می باشد، "نون اصلی" را "نون" و "نون تنوین" را ( که زائده است ) "تنوین" نامیده اند. همانطور که گفته شد تنوین فتحه در حالت وقف معمولاً تبدیل به الف می شود معمولاً در چنین حالتی در نگارش هم بعد از آن الفی می آورند تا نشانه تلفّظ آن در هنگام وقف باشد. مانند: کِتاباً که در حالت وقف خوانده می شود. کِتابا چند نکته 1 ـ "الف مدّی" در بعضی از کلمات به صورت "یاء" نوشته شده ، وقتی این کلمات، تنوین فتحه می گیرند دیگر الفی بعد از تنوین فتحه اضافه نمی گردد چون خود "یاء" در هنگام وقف به صورت الف خوانده می شود، مانند: "هُدًی، ضُحًی". 2 ـ کلماتی که به "تاء گِرد" ختم شوند ( مانند: رَحْمَه ) بعد از آن ها الفی اضافه نمی کنند زیرا همانطور که گفته شد در هنگام وقف تبدیل به "هاء ساکن" می شود "رَحْمَهْ". ( با صوت آقای پرهیزگار به آیه ی ۸ سوره آل عمران توجه شود ) 3 ـ بعد از کلماتی که به همزه ختم می شوند در صورتی که قبل از آن ها الف مدّی باشد برای جلوگیری از تکرار، الفی اضافه نمی کنند. مانند "سَوَاءً" که در هنگام وقف "سَواا" خوانده می شود. ( با صوت آقای پرهیزگار به آیه ی ۱۱۳ سوره آل عمران توجه شود ) لازم به یادآوری است که بعد از کلمه "سُوءًا" و "جُزْءًا" در قرآن الف آمده زیرا بحث تکرار الف پیش نمی آید. در مجموع، در هنگام وقف تنوین فتحه مگر تنوین فتحه ای که روی کلماتی که به "تاء گِرد" ختم می شوند که در هنگام وقف تبدیل به "هاء ساکن" می شود مابقی هنگام وقف به صورت الف خوانده می شود، مانند: " کتاباً، هُدًی، جُزْءًا، سَوَاءً" البته در نگارش کلماتی که به "یاء" و "اء" ختم می شوند الفی در پایان نوشته نمی شود.
تنوین ازویژگی های زبان عربی است که به صورت دوفتحه ، دوکسره یادوضمه براسم واردمی شود، آوردن آن برواژگان فارسی وغیرعربی اشتباه ونادرست است، مانندتلفناََ، زباناََ، خواهشاََو. . . حتی بهتراست درنوشتن متن فارسی تنوین واژگان عربی حذف شود، ماننددرضمن به جای ضمناََ.
یک. کلمه. باسد که تنوین داسته باشد
این واژه عربی است و پارسی آن این است: چیهان ( سنسکریت: چیهنا )
