[ویکی فقه] جامعیت قرآن. این نوشتار در پی آن است تا دیدگاه های مختلف درباره ی جامعیت قرآن وپاسخگویی قرآن به تمام نیازهای اخروی و دنیوی انسان را بررسی کند.
قرآن پیام حیات بخش و جاویدانی است که برای هدایت بشریت به سوی سعادت نازل شده است و انسان ها را به علم، پاکی و صداقت فراخوانده، حیات طیبه را به آنها می نمایاند.این نوشتار در پی آن است تا دیدگاه های مختلف درباره ی جامعیت قرآن را بررسی کند. و به پرسش های زیر پاسخ دهد:الف) آیا قرآن شامل تمام علوم و فنون و قوانین اجتماعی، حقوقی و... است؟ب) آیا قرآن فقط در صدد بیان مطالب اخروی و معنوی است و کاری با زندگی مادی و دنیوی انسان ندارد؟ج) آیا قرآن توان پاسخ گویی به نیازهای انسان در عصر حاضر را دارد؟در پاسخ به این پرسش ها که در حقیقت سؤال از جامعیت قرآن در پاسخ گویی به نیازهای اخروی و دنیوی انسان است، سه دیدگاه عمده قابل طرح است، که به طور مختصر به نقد و بررسی آنها خواهیم پرداخت.
دیدگاه اول در جامعیت قرآن
قرآن جامع همه ی علوم و فنون است.برخی از صاحب نظران مسلمان بر این نظر هستند که همه علوم و فنون و مطالب حتی فرمول های ریاضی، فیزیک و شیمی در قرآن وجود دارد و قابل استخراج می باشند. آنان می گویند: همه علوم اولین و آخرین در قرآن وجود دارد. (وی این کلام را از ابوالفضل المرسی نقل می کند.) این گروه به آیاتی از قرآن کریم استدلال می کنند که می فرماید:«ونزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء» و کتاب را بر تو نازل کردیم در حالی که بیان کنندة همه چیز است». و نیز «و لارطب ولایابس الا فی کتاب مبین» و هیچ تر و خشکی (در جهان) نیست مگر آن که در کتاب مبین (نوشته شده) است.آنان در این راستا به آیات دیگری از قرآن کریم نیز استدلال می کنند که ادعا می شود به علوم ریاضی، ماشین سازی، میکروب شناسی، شیمی و هندسه اشاره دارد. و برخی اوقات به مسئله ی بطون قرآن استدلال می کنند. (عن النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم)ما انزل الله عزوجل آیة الا و لهاظهر و بطن...) یعنی هر آیه ای ظاهر و باطن دارد. باطن قرآن برای همه ی افراد قابل فهم نیست و بسیاری از این علوم مربوط به آن است.کشفیات و اختراعات جدید در قرون اخیر ـ که بسیاری از حقایق قرآن (مثل زوجیت گیاهان ـ حرکت زمین و...) را اثبات کرده است ـ این دیدگاه را تقویت می کند. (برای اطلاعات بیشتر از این دیدگاه، کتاب درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، انتشارات اسوه (۱۳۷۵ ش) و مقاله وجود همه علوم بشری در قرآن گاهنامه ذکری (مرکز فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شماره ۱، ۱۳۷۶) از نگارنده.)
← نقد دیدگاه اول
دیدگاه دوم: قرآن فقط کتاب آخرت است.برخی از صاحب نظران بر این نظر هستند: «قرآن برای بیان احکام آخرت و مسایل جنبی آن آمده است». اینان، شان قرآن را بالاتر از آن می دانند که درباره ی مسایل این دنیای خاکی سخن گوید. اگر قرآن گاهی از مسایل این جهان (اعم از اشاره های علمی و تکوینی مثل هفت آسمان ـ حرکت خورشید و... و یا مطالب حقوقی و اجتماعی مثل حدود، ارث، ربا و... و یا هنگامی که از جن، روح و... یاد می کند) برای همراهی با فرهنگ زمانه بوده است، نه این که در مقام بیان حقایقی باشد. این ها می گویند:«معقول نیست که از کتب مقدس دینی، چه قرآن و چه غیر آن انتظار داشته باشیم که در صدد تشریح و حتی اشاره به چگونگی آسمان و جهان باشند». بر طبق این دیدگاه قرآن وام دار مسایل رایج زمان خویش است و «قرآن زبانی دیگر دارد. قرآن در مقام بیان مسایل معنوی و اخلاقی و تربیتی است». کتاب خدا در نهایت انسان ها را دعوت می کند که قشر و پوسته ی قرآن را فروگذارند و با عقل خود به حل و فصل همه امور بپردازند.
← قرآن بازتاب فرهنگ زمانه
...
قرآن پیام حیات بخش و جاویدانی است که برای هدایت بشریت به سوی سعادت نازل شده است و انسان ها را به علم، پاکی و صداقت فراخوانده، حیات طیبه را به آنها می نمایاند.این نوشتار در پی آن است تا دیدگاه های مختلف درباره ی جامعیت قرآن را بررسی کند. و به پرسش های زیر پاسخ دهد:الف) آیا قرآن شامل تمام علوم و فنون و قوانین اجتماعی، حقوقی و... است؟ب) آیا قرآن فقط در صدد بیان مطالب اخروی و معنوی است و کاری با زندگی مادی و دنیوی انسان ندارد؟ج) آیا قرآن توان پاسخ گویی به نیازهای انسان در عصر حاضر را دارد؟در پاسخ به این پرسش ها که در حقیقت سؤال از جامعیت قرآن در پاسخ گویی به نیازهای اخروی و دنیوی انسان است، سه دیدگاه عمده قابل طرح است، که به طور مختصر به نقد و بررسی آنها خواهیم پرداخت.
دیدگاه اول در جامعیت قرآن
قرآن جامع همه ی علوم و فنون است.برخی از صاحب نظران مسلمان بر این نظر هستند که همه علوم و فنون و مطالب حتی فرمول های ریاضی، فیزیک و شیمی در قرآن وجود دارد و قابل استخراج می باشند. آنان می گویند: همه علوم اولین و آخرین در قرآن وجود دارد. (وی این کلام را از ابوالفضل المرسی نقل می کند.) این گروه به آیاتی از قرآن کریم استدلال می کنند که می فرماید:«ونزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء» و کتاب را بر تو نازل کردیم در حالی که بیان کنندة همه چیز است». و نیز «و لارطب ولایابس الا فی کتاب مبین» و هیچ تر و خشکی (در جهان) نیست مگر آن که در کتاب مبین (نوشته شده) است.آنان در این راستا به آیات دیگری از قرآن کریم نیز استدلال می کنند که ادعا می شود به علوم ریاضی، ماشین سازی، میکروب شناسی، شیمی و هندسه اشاره دارد. و برخی اوقات به مسئله ی بطون قرآن استدلال می کنند. (عن النبی (صلی الله علیه و آله وسلّم)ما انزل الله عزوجل آیة الا و لهاظهر و بطن...) یعنی هر آیه ای ظاهر و باطن دارد. باطن قرآن برای همه ی افراد قابل فهم نیست و بسیاری از این علوم مربوط به آن است.کشفیات و اختراعات جدید در قرون اخیر ـ که بسیاری از حقایق قرآن (مثل زوجیت گیاهان ـ حرکت زمین و...) را اثبات کرده است ـ این دیدگاه را تقویت می کند. (برای اطلاعات بیشتر از این دیدگاه، کتاب درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، انتشارات اسوه (۱۳۷۵ ش) و مقاله وجود همه علوم بشری در قرآن گاهنامه ذکری (مرکز فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شماره ۱، ۱۳۷۶) از نگارنده.)
← نقد دیدگاه اول
دیدگاه دوم: قرآن فقط کتاب آخرت است.برخی از صاحب نظران بر این نظر هستند: «قرآن برای بیان احکام آخرت و مسایل جنبی آن آمده است». اینان، شان قرآن را بالاتر از آن می دانند که درباره ی مسایل این دنیای خاکی سخن گوید. اگر قرآن گاهی از مسایل این جهان (اعم از اشاره های علمی و تکوینی مثل هفت آسمان ـ حرکت خورشید و... و یا مطالب حقوقی و اجتماعی مثل حدود، ارث، ربا و... و یا هنگامی که از جن، روح و... یاد می کند) برای همراهی با فرهنگ زمانه بوده است، نه این که در مقام بیان حقایقی باشد. این ها می گویند:«معقول نیست که از کتب مقدس دینی، چه قرآن و چه غیر آن انتظار داشته باشیم که در صدد تشریح و حتی اشاره به چگونگی آسمان و جهان باشند». بر طبق این دیدگاه قرآن وام دار مسایل رایج زمان خویش است و «قرآن زبانی دیگر دارد. قرآن در مقام بیان مسایل معنوی و اخلاقی و تربیتی است». کتاب خدا در نهایت انسان ها را دعوت می کند که قشر و پوسته ی قرآن را فروگذارند و با عقل خود به حل و فصل همه امور بپردازند.
← قرآن بازتاب فرهنگ زمانه
...
wikifeqh: جامعیت_قرآن
[ویکی فقه] جامعیت قرآن (قرآن). در این مقاله آیات مرتبط با جامعیّت قرآن معرفی می شوند.
قرآن، کتابى جامع همه احکام، حدود و معارف الهی مورد نیاز بشر: ۱. ... ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْ ءٍ ...
انعام/سوره۶، آیه۳۸.
۱. ↑ انعام/سوره۶، آیه۳۸.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۱۳۹، برگرفته از مقاله «جامعیت قرآن».
...
قرآن، کتابى جامع همه احکام، حدود و معارف الهی مورد نیاز بشر: ۱. ... ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْ ءٍ ...
انعام/سوره۶، آیه۳۸.
۱. ↑ انعام/سوره۶، آیه۳۸.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۳، ص۱۳۹، برگرفته از مقاله «جامعیت قرآن».
...
wikifeqh: جامعیت_قرآن_(قرآن)