حرمله بن یحیی تجیبی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حرملة بن یحیی تجیبی. تُجیبی، حَرمَلَة بن یحیی '، مکنی ' به ابوحفص، محدّث و فقیه مصری قرن دوم است.
از اصحاب شافعی و از مَوالی بنی زُمیله بود. در ۱۶۶ متولد شد. از کسانی چون عبداللّه بن وَهْب (متوفی ۱۹۷)، ایوب بن سُوَید رَمْلی (متوفی ۲۰۲)، محمدبن ادریس شافعی (متوفی ۲۰۴)، بِشربن بکر (متوفی ۲۰۵) و سعیدبن ابی مریم (متوفی ۲۲۴) حدیث شنید و فقه آموخت. محدّثانی چون مسلم بن حَجاج قُشیری نیشابوری صاحب صحیح، ابن ماجه صاحب سنن و احمدبن شعیب نسائی صاحب سنن از وی روایت کرده اند. گفته اند که تجیبی صدهزار حدیث از عبداللّه بن وهب روایت کرده که بیش تر آنها «غریب» است ازینرو علمای جرح و تعدیل و مورخان، عقاید متفاوتی درباره تجیبی دارند. به نوشته ابن ابی حاتم رازی احادیث تجیبی قابل استناد نیست. ابن عَدیّ، به نقل از عبداللّه بن محمد فرهاذانی، شاگرد تجیبی، احادیث وی را ضعیف خوانده اما خود وی گفته است که احادیث تجیبی را بررسی کرده و موردی پیدا نکرده است که باعث تضعیف باشد. از متأخران کسانی چون ذهبی و سبکی ، ضمن اشاره به موضع گیریهای قدما، احادیث تجیبی را موثق دانسته اند. ابن جوزی رأی حاکم نیشابوری را چنین نقل می کند که مردم مصر از تجیبی راضی نبوده اند، ولی در فقه و حدیث به وی مراجعه می شده است؛ بنابراین نپذیرفتن روایت وی، منوط به یافتن مدرکی روشن، دالّ بر جرح و تضعیف است. از مذهب فقهی تجیبی بصراحت یاد نشده، اما حدیث شنیدن او از شافعی و مصاحبتش با وی و همچنین ذکر شرح حال او در کتب طبقات شافعیان ، شافعی بودن او را نشان می دهد. تالیفات نیز گفته شده است که تجیبی دو کتاب المبسوط و المختصر را در فروع فقه شافعی نوشته بوده است. فهرست منابع (۱) ابن ابی حاتم، کتاب الجرح و التعدیل، حیدرآباد دکن ۱۳۷۱ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۲ـ۱۹۵۳، چاپ افست بیروت (بی تا). (۲) ابن جوزی، کتاب الضّعفاء و المتروکین، چاپ ابوالفداء عبداللّه قاضی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶. (۳) ابن خلّکان، وفیات الاعیان، چاپ احسان عباس، بیروت (بی تا). (۴) ابن عَدیّ، الکامل فی ضعفاء الرّجال، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵. (۵) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت: درالافاق الجدیدة، (بی تا). (۶) ابن قُنفُذ، الوفیات، چاپ عادل نویهض، بیروت ۱۴۰۰/۱۹۸۰. (۷) حاجی خلیفه. (۸) محمدبن احمد ذهبی، سیراعلام النّبلاء، ج ۱۱، چاپ شعیب ارنؤوط و صالح سمر، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲. (۹) محمدبن احمدذهبی، کتاب تذکرة الحفاظ، حیدرآباد دکن ۱۳۷۵ـ۱۳۷۷/ ۱۹۵۵ـ ۱۹۵۸، چاپ افست بیروت (بی تا). (۱۰) عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشّافعیّة الکبری، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمد حلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶. (۱۱) صفدی.

[ویکی فقه] تُجیبی، حَرمَلَة بن یحیی '، مکنی ' به ابوحفص، محدّث و فقیه مصری قرن دوم است.
از اصحاب شافعی و از مَوالی بنی زُمیله بود.
در ۱۶۶ متولد شد.
از کسانی چون عبداللّه بن وَهْب (متوفی ۱۹۷)، ایوب بن سُوَید رَمْلی (متوفی ۲۰۲)، محمدبن ادریس شافعی (متوفی ۲۰۴)، بِشربن بکر (متوفی ۲۰۵) و سعیدبن ابی مریم (متوفی ۲۲۴) حدیث شنید و فقه آموخت.
محدّثانی چون مسلم بن حَجاج قُشیری نیشابوری صاحب صحیح، ابن ماجه صاحب سنن و احمدبن شعیب نسائی صاحب سنن از وی روایت کرده اند.
گفته اند که تجیبی صدهزار حدیث از عبداللّه بن وهب روایت کرده که بیش تر آنها «غریب» است ازینرو علمای جرح و تعدیل و مورخان، عقاید متفاوتی درباره تجیبی دارند.
به نوشته ابن ابی حاتم رازی احادیث تجیبی قابل استناد نیست.
ابن عَدیّ، به نقل از عبداللّه بن محمد فرهاذانی، شاگرد تجیبی، احادیث وی را ضعیف خوانده اما خود وی گفته است که احادیث تجیبی را بررسی کرده و موردی پیدا نکرده است که باعث تضعیف باشد.
از متأخران کسانی چون ذهبی و سبکی ، ضمن اشاره به موضع گیریهای قدما، احادیث تجیبی را موثق دانسته اند.
ابن جوزی رأی حاکم نیشابوری را چنین نقل می کند که مردم مصر از تجیبی راضی نبوده اند، ولی در فقه و حدیث به وی مراجعه می شده است؛ بنابراین نپذیرفتن روایت وی، منوط به یافتن مدرکی روشن، دالّ بر جرح و تضعیف است.
از مذهب فقهی تجیبی بصراحت یاد نشده، اما حدیث شنیدن او از شافعی و مصاحبتش با وی و همچنین ذکر شرح حال او در کتب طبقات شافعیان ، شافعی بودن او را نشان می دهد.
تالیفات
نیز گفته شده است که تجیبی دو کتاب المبسوط و المختصر را در فروع فقه شافعی نوشته بوده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس