ختن دریا

خُتَن دَریا[ ۱] رودخانه ای است در شمال غرب چین واقع در منطقه خودمختار سین کیانگ. ختن دریا از پیوند رودخانه های یشم سفید ( یورونگ قاش ) و یشم سیاه ( قاراقاش ) در وسط بیابان تکله مکان تشکیل شده و از طریق کویر به سمت شمال به رودخانه تاریم می ریزد. ختن دریا در ماه های تابستان به دلیل ذوب برف های کوهستانی جریان دارد و در بقیه سال خشک است.
دو رود یشم سیاه و یشم سفید از کوه های کونلون به سمت شمال به تکله مکان می ریزند و در میانه بیابان، در حدود ۱۴۵ کیلومتر ( ۹۰ مایل ) شمال شهر ختن با هم یکی می شوند تا ختن دریا را تشکیل دهند. ختن دریا سپس ۲۹۰ کیلومتر ( ۱۸۰ مایل ) به سمت شمال در وسط صحرا جریان دارد تا اینکه به رود تاریم می ریزد. [ ۲] پیش از ساخت بزرگراه بیابان تاریم در سال ۱۹۹۵، بستر رود ختن تنها مسیر ترابری در سراسر حوضه تاریم را فراهم می کرد. [ ۳]
در اواسط قرن بیستم، چاه هایی که در امتداد مسیر رودخانه ( جنوب به شمال ) قرار داشتند عبارت بودند از: Hsüeh - erh - ch'i - k'o - ma, Chi - la - mu - yeh - te - tao, Ai - k 'o - t'i - ken, chi - erh - ko - han - t'u - mu - shu - k'o, a - ya - k'o - wu - ssu - tan, man - ta - t 'u - mu - shu - k'o, Lo - tsa - pai - t'u - mu - shu - k'o, Yeh - ma - la - k'o - tao, Po - lo - ch'u - shih - kan, Hsi - t'i - pa - ku - t'an و Ya - erh - te - ku - tzu. [ ۴]