[ویکی فقه] خسروپاشا بوشناق، خسروپاشا بوشناق (بوسنیاق/ بوسناق)، صدراعظم و امیرالامرای عثمانی در نیمه نخست قرن یازدهم بود.
او بوسنوی تبار و تربیت یافته دربار عثمانی بود. پس از انجام دادن خدمات مختلف در دربار، به مقام عالی سلاحداری رسید و در ۱۰۳۳ به آغایی (ریاست) ینی چریان منصوب شد ). خسروآغا در لشکرکشی صدراعظم محمدپاشا چَرْکَس برای سرکوبی قیام آبازه پاشا شرکت داشت و پس از مرگ صدراعظم در ربیع الاول ۱۰۳۴، حافظ احمدپاشا (حکمران دیاربکر) به پیشنهاد خسروآغا صدراعظم شد. خسروآغا پس از اطلاع از این که خود نیز در فهرست نامزدهای صدارت بوده است، از پیشنهادی که کرده بود، نادم گردید و حتی از روی حسد احمدپاشا را از حمله به گرجستان ، که تصرفش در آن زمان آسان می نمود، بازداشت و به لشکرکشی به بغداد ترغیب کرد. با این حال، در محاصره هشت ماهه بغداد، پس از رسیدن شاه عباس اول در رأس سی هزار سرباز به یاری محصوران و قرارگرفتن نیروهای عثمانی در میان دو آتش ، رشادتهای خسروآغا لشکر عثمانی را نجات داد. توفیق نیافتن حافظ احمدپاشا در این لشکرکشی به عزل او از صدارت در ربیع الاول ۱۰۳۶ منجر شد. خسروآغا هم در همان روزها از ریاست ینی چری معزول گردید و در رجب همان سال عضو هیئت وزرا و از آن پس، به پاشا ملقب شد.
← صدارت
(۱) اسکندرمنشی و محمدیوسف واله اصفهانی، ذیل تاریخ عالم آرای عباسی، چاپ سهیلی خوانساری، تهران ۱۳۱۷ش. (۲) ابراهیم پچوی، تاریخ پچوی، استانبول ۱۲۸۱ـ۱۲۸۳. (۳) محمد ثریا، سجل عثمانی، استانبول ۱۳۰۸ـ۱۳۱۵/ ۱۸۹۰ـ۱۸۹۷، چاپ افست انگلستان ۱۹۷۱. (۴) مصطفی بن عبداللّه حاجی خلیفه، ترجمه تقویم التواریخ: سالشمار وقایع مهم جهان از آغاز آفرینش تا سال ۱۰۸۵ هـ ق، از مترجمی ناشناخته، چاپ میرهاشم محدث، تهران ۱۳۷۶ش. (۵) صولاق زاده محمد همدمی، صولاق زاده تاریخی، استانبول ۱۲۹۷. (۶) عثمان زاده احمد تائب، حدیقة الوزرا، استانبول ۱۲۷۱، چاپ افست فرایبورک ۱۹۶۹. (۷) احمدبن لطف اللّه منجم باشی، صحائف الاخبار، (ترجمه ترکی)، ج ۳، استانبول۱۲۸۵. (۸) مصطفی نعیما، تاریخ نعیما، استانبول ۱۲۸۱ـ۱۲۸۳. (۹) Ismail Hami Danismend, Izahli Osmanli tarihi Kronolojisi, Istanbul ۱۹۷۱-۱۹۷۲. (۱۰) EI۲, sv "KhosrewPasha, Bosniak" (by HInalcik-RCRepp). (۱۱) Es'ad Efendi، Ûss-i zafer: yeniceriligin kaldirilmasina dair, ed Mehmet Arslan, Istanbul ۲۰۰۵. (۱۲) Joseph von Hammer-Purgstall, Geschichte des osmanischen Reiches, Graz ۱۹۶۳. (۱۳) Huseyin Hezarfen, Telhisu 'l-beyan fi kavanin-i Al-i Osman, ed Sevim Ilgurel, Ankara ۱۹۸۸. (۱۴) Stanford J Shaw, History of the Ottoman empire and modern Turkey, Cambridge۲۰۰۲. (۱۵) TDVIA، sv "Husrev Pasa" (by Halil Inalcik). (۱۶) Ismail HakkiUzuncarsíli, Osmanli tarihi, vol۳, pt۱, Ankara ۲۰۰۳.
او بوسنوی تبار و تربیت یافته دربار عثمانی بود. پس از انجام دادن خدمات مختلف در دربار، به مقام عالی سلاحداری رسید و در ۱۰۳۳ به آغایی (ریاست) ینی چریان منصوب شد ). خسروآغا در لشکرکشی صدراعظم محمدپاشا چَرْکَس برای سرکوبی قیام آبازه پاشا شرکت داشت و پس از مرگ صدراعظم در ربیع الاول ۱۰۳۴، حافظ احمدپاشا (حکمران دیاربکر) به پیشنهاد خسروآغا صدراعظم شد. خسروآغا پس از اطلاع از این که خود نیز در فهرست نامزدهای صدارت بوده است، از پیشنهادی که کرده بود، نادم گردید و حتی از روی حسد احمدپاشا را از حمله به گرجستان ، که تصرفش در آن زمان آسان می نمود، بازداشت و به لشکرکشی به بغداد ترغیب کرد. با این حال، در محاصره هشت ماهه بغداد، پس از رسیدن شاه عباس اول در رأس سی هزار سرباز به یاری محصوران و قرارگرفتن نیروهای عثمانی در میان دو آتش ، رشادتهای خسروآغا لشکر عثمانی را نجات داد. توفیق نیافتن حافظ احمدپاشا در این لشکرکشی به عزل او از صدارت در ربیع الاول ۱۰۳۶ منجر شد. خسروآغا هم در همان روزها از ریاست ینی چری معزول گردید و در رجب همان سال عضو هیئت وزرا و از آن پس، به پاشا ملقب شد.
← صدارت
(۱) اسکندرمنشی و محمدیوسف واله اصفهانی، ذیل تاریخ عالم آرای عباسی، چاپ سهیلی خوانساری، تهران ۱۳۱۷ش. (۲) ابراهیم پچوی، تاریخ پچوی، استانبول ۱۲۸۱ـ۱۲۸۳. (۳) محمد ثریا، سجل عثمانی، استانبول ۱۳۰۸ـ۱۳۱۵/ ۱۸۹۰ـ۱۸۹۷، چاپ افست انگلستان ۱۹۷۱. (۴) مصطفی بن عبداللّه حاجی خلیفه، ترجمه تقویم التواریخ: سالشمار وقایع مهم جهان از آغاز آفرینش تا سال ۱۰۸۵ هـ ق، از مترجمی ناشناخته، چاپ میرهاشم محدث، تهران ۱۳۷۶ش. (۵) صولاق زاده محمد همدمی، صولاق زاده تاریخی، استانبول ۱۲۹۷. (۶) عثمان زاده احمد تائب، حدیقة الوزرا، استانبول ۱۲۷۱، چاپ افست فرایبورک ۱۹۶۹. (۷) احمدبن لطف اللّه منجم باشی، صحائف الاخبار، (ترجمه ترکی)، ج ۳، استانبول۱۲۸۵. (۸) مصطفی نعیما، تاریخ نعیما، استانبول ۱۲۸۱ـ۱۲۸۳. (۹) Ismail Hami Danismend, Izahli Osmanli tarihi Kronolojisi, Istanbul ۱۹۷۱-۱۹۷۲. (۱۰) EI۲, sv "KhosrewPasha, Bosniak" (by HInalcik-RCRepp). (۱۱) Es'ad Efendi، Ûss-i zafer: yeniceriligin kaldirilmasina dair, ed Mehmet Arslan, Istanbul ۲۰۰۵. (۱۲) Joseph von Hammer-Purgstall, Geschichte des osmanischen Reiches, Graz ۱۹۶۳. (۱۳) Huseyin Hezarfen, Telhisu 'l-beyan fi kavanin-i Al-i Osman, ed Sevim Ilgurel, Ankara ۱۹۸۸. (۱۴) Stanford J Shaw, History of the Ottoman empire and modern Turkey, Cambridge۲۰۰۲. (۱۵) TDVIA، sv "Husrev Pasa" (by Halil Inalcik). (۱۶) Ismail HakkiUzuncarsíli, Osmanli tarihi, vol۳, pt۱, Ankara ۲۰۰۳.
wikifeqh: خسروپاشا_بوشناق