داریوش مهرجویی ( ۱۷ آذر ۱۳۱۸ – ۲۲ مهر ۱۴۰۲ ) فیلم ساز و نویسندهٔ ایرانی بود. او، که از بنیان گذارانِ کانونِ سینماگرانِ پیشرو بود، یکی از فیلم سازان برجستهٔ ایران و از چهره های اصلی موج نوی سینمای ایران به شمار می رود. مهرجویی علاوه بر فعالیت در سینما، به نوشتن رمان و ترجمه نیز می پرداخت.
... [مشاهده متن کامل]
مهرجویی نخست دوستدارِ موسیقی بود. سپس تر برای تحصیل در رشتهٔ سینما به لس آنجلس رفت؛ ولی در دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس ( UCLA ) آمریکا فلسفه خواند و فارغ التّحصیلِ شد. نخستین فیلمش الماس ۳۳ بود که در سال ۱۳۴۶ منتشر شد و ناموفق بود. مهرجویی با ساختِ فیلم گاو ( ۱۳۴۸ ) نگاه ها را متوجّهِ خود کرد و به موج نوی سینمای ایران شکل داد. پس از انقلابِ ۱۳۵۷ مدّتی از ایران رفت، امّا چند سال بعد بازگشت و به فیلم سازی پرداخت و عضوِ پیوستهٔ فرهنگستانِ هنر شد. از دیگر فیلم های برجسته اش می توان به اجاره نشین ها ( ۱۳۶۵ ) ، هامون ( ۱۳۶۸ ) ، سارا ( ۱۳۷۱ ) ، پری ( ۱۳۷۳ ) ، لیلا ( ۱۳۷۵ ) ، درخت گلابی ( ۱۳۷۶ ) ، مهمان مامان ( ۱۳۸۲ ) و سنتوری ( ۱۳۸۵ ) اشاره کرد. بسیاری از این فیلم ها اقتباس از آثارِ نویسندگانی از هنریک ایبسن تا غلامحسین ساعدی بوده است. مهرجویی و همسرش وحیده محمّدی فر ۲۲ مهر ۱۴۰۲ در خانهٔ ویلایی خود در مشکین دشتِ کرج کُشته شدند.
براساس نتایج یک نظرسنجی در سال ۱۳۸۳، مهرجویی با آفریدن هفت شخصیت، بیشترین شخصیت سینمایی ماندگار را در سینمای ایران خلق کرده است. همچنین، شخصیت هامون در فیلمی به همین نام از مهرجویی، ماندگارترین شخصیت در تاریخ سینمای ایران دانسته شده است. مهرجویی بارها جزء برترین فیلم سازان تاریخ سینمای ایران انتخاب شد، از جمله در نخستین رأی گیری مجلهٔ فیلم به سال ۱۳۶۷ و در رأی گیری سال ۱۳۷۸ مجلهٔ دنیای تصویر و در نظرسنجی سال ۱۳۸۱ مجلهٔ نقد سینما. او در رأی گیری ۱۳۹۸ مجلهٔ فیلم به عنوان بهترین کارگردان تاریخ سینمای ایران انتخاب شد.
هرچند از آغاز فعالیت فیلم سازی شماری از فیلم هایش توقیف شد، ولی با این حال مهرجویی همچنان به فیلم سازی ادامه داد. او جوایز متعدد بین المللی دریافت کرد، که می توان به جایزهٔ صدف طلایی بهترین فیلم جشنوارهٔ فیلم سن سباستین، سه جایزهٔ ذکر ویژه و جایزهٔ بخش نگاه نو و جایزهٔ فیپرشی از جشنوارهٔ فیلم برلین، جایزهٔ فیپرشی جشنواره بین المللی فیلم ونیز و جایزهٔ هوگو نقره ای جشنواره بین المللی فیلم شیکاگو اشاره کرد. سالِ ۱۳۹۳ از سوی سفیر فرانسه جایزهٔ شوالیه ادب و هنر فرانسه به او اهدا شد.
... [مشاهده متن کامل]
مهرجویی نخست دوستدارِ موسیقی بود. سپس تر برای تحصیل در رشتهٔ سینما به لس آنجلس رفت؛ ولی در دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس ( UCLA ) آمریکا فلسفه خواند و فارغ التّحصیلِ شد. نخستین فیلمش الماس ۳۳ بود که در سال ۱۳۴۶ منتشر شد و ناموفق بود. مهرجویی با ساختِ فیلم گاو ( ۱۳۴۸ ) نگاه ها را متوجّهِ خود کرد و به موج نوی سینمای ایران شکل داد. پس از انقلابِ ۱۳۵۷ مدّتی از ایران رفت، امّا چند سال بعد بازگشت و به فیلم سازی پرداخت و عضوِ پیوستهٔ فرهنگستانِ هنر شد. از دیگر فیلم های برجسته اش می توان به اجاره نشین ها ( ۱۳۶۵ ) ، هامون ( ۱۳۶۸ ) ، سارا ( ۱۳۷۱ ) ، پری ( ۱۳۷۳ ) ، لیلا ( ۱۳۷۵ ) ، درخت گلابی ( ۱۳۷۶ ) ، مهمان مامان ( ۱۳۸۲ ) و سنتوری ( ۱۳۸۵ ) اشاره کرد. بسیاری از این فیلم ها اقتباس از آثارِ نویسندگانی از هنریک ایبسن تا غلامحسین ساعدی بوده است. مهرجویی و همسرش وحیده محمّدی فر ۲۲ مهر ۱۴۰۲ در خانهٔ ویلایی خود در مشکین دشتِ کرج کُشته شدند.
براساس نتایج یک نظرسنجی در سال ۱۳۸۳، مهرجویی با آفریدن هفت شخصیت، بیشترین شخصیت سینمایی ماندگار را در سینمای ایران خلق کرده است. همچنین، شخصیت هامون در فیلمی به همین نام از مهرجویی، ماندگارترین شخصیت در تاریخ سینمای ایران دانسته شده است. مهرجویی بارها جزء برترین فیلم سازان تاریخ سینمای ایران انتخاب شد، از جمله در نخستین رأی گیری مجلهٔ فیلم به سال ۱۳۶۷ و در رأی گیری سال ۱۳۷۸ مجلهٔ دنیای تصویر و در نظرسنجی سال ۱۳۸۱ مجلهٔ نقد سینما. او در رأی گیری ۱۳۹۸ مجلهٔ فیلم به عنوان بهترین کارگردان تاریخ سینمای ایران انتخاب شد.
هرچند از آغاز فعالیت فیلم سازی شماری از فیلم هایش توقیف شد، ولی با این حال مهرجویی همچنان به فیلم سازی ادامه داد. او جوایز متعدد بین المللی دریافت کرد، که می توان به جایزهٔ صدف طلایی بهترین فیلم جشنوارهٔ فیلم سن سباستین، سه جایزهٔ ذکر ویژه و جایزهٔ بخش نگاه نو و جایزهٔ فیپرشی از جشنوارهٔ فیلم برلین، جایزهٔ فیپرشی جشنواره بین المللی فیلم ونیز و جایزهٔ هوگو نقره ای جشنواره بین المللی فیلم شیکاگو اشاره کرد. سالِ ۱۳۹۳ از سوی سفیر فرانسه جایزهٔ شوالیه ادب و هنر فرانسه به او اهدا شد.
داریوش مهرجویی و همسرش در مورخه ۱۴۰۲/۷/۲۳ در ویلای شخصی خود کشته شد
داریوش مهرجویی ( زادهٔ ۱۷ آذر ۱۳۱۸ ) کارگردان، نویسنده و مترجم ایرانی است. مهرجویی با ساخت فیلم گاو در سال ۱۳۴۸ نگاه ها را متوجه سینمای ایران کرد و به موج نوی سینمای ایران شکل داد. پس از انقلاب مدتی از ایران مهاجرت کرد اما چند سال بعد بازگشت و به فیلم سازی پرداخت. هرچند از آغاز فعالیت فیلم سازی اش تا کنون تعدادی از فیلم های اش توقیف شده اند اما همچنان به ساختن فیلم های متفاوت ادامه می دهد. او جوایز متعدد بین المللی دریافت کرده است و داور جشنواره های سینمایی زیادی هم بوده است. علاوه بر سینما به نوشتن رمان و نیز ترجمه هم می پردازد. فیلم بلند او سنتوری توقیف، و چندسال بعد فقط پروانه نمایش ویدیویی دریافت کرد. .
... [مشاهده متن کامل]
محتویات
[نهفتن]
* ۱ زندگی نامه
* ۲ فیلم شناسی
o ۲. ۱ کارگردان
o ۲. ۲ فیلم نامه
o ۲. ۳ سایر
* ۳ بازیگران مهرجویی
* ۴ حضور جهانی
* ۵ جوایز
* ۶ سانسور و توقیف
* ۷ آثار مکتوب
o ۷. ۱ ترجمه
o ۷. ۲ رمان
o ۷. ۳ سایر
* ۸ جستارهای وابسته
* ۹ پانویس
* ۱۰ منابع
* ۱۱ پیوند به بیرون
زندگی نامه [ویرایش]
داریوش مهرجویی در پشت صحنهٔ فیلم برداری نخستین فیلمش، الماس ۳۳، ( ۱۳۴۵ )
داریوش مهرجویی در ۱۷ آذر ۱۳۱۸ در تهران در محلهٔ شاپور، درخونگاه، [۱] در خانواده ای از طبقه متوسط به دنیا آمد. در کودکی تحت تاثیر مادربزرگش که مسلمانی معتقد بود قرار می گیرد. خود در مصاحبه ای در سال ۱۳۵۱ در این باره می گوید:«مادر بزرگم از آن نمازخوان های دوآتشه بود. و تحت تأثیر فضای روحانی او، من هم از سن هفت تا پانزده سالگی، شدم بودم یک مسلمان واقعی. نماز و روزه ام یک آن ترک نمی شد. [. . . ] اما از پانزده سالگی به بعد، درست آن موقعی که نماز و روزه ام به حساب می آمد، شک در دلم نشست. چهره خدا تدریجا کدر شد و ایمانم رفت از دست. »[۲] در نوجوانی به موسیقی علاقه مند می شود و مدت کوتاهی به کلاس آموزش موسیقی، آقای زندی، هم می رود اما نزد پدرش که موسیقی ایرانی را خوب می شناخت به نواخت سنتور پرداخت و بعد به موسیقی کلاسیک غربی آشنا می شود و به نواختن پیانو و نوشتن قطعاتی برای پیانو می پردازد. در ۱۷ سالگی به سینما علاقه مند می شود و برای درک بهتر فیلم های روز به آموختن زبان انگلیسی می پردازد. تحصیلات مقدماتی را در تهران به پایان برد و یک سال در هتل آتلانتیک مدیر می شود و سپس بیست ساله بود که برای ادامهٔ تحصیل به کالیفرنیا در آمریکا رفت. نخستن به خواندن سینما رو آورد اما خیلی زود سینما را رها کرد و به فلسفه پرداخت و در سال ۱۳۴۴ از دانشگاه یوسی ال ای در لس آنجلس لیسانس فلسفه گرفت. در همین سال سردبیری نشریهٔ پارس ریویو در لس آنجلس را به عهده گرفت و سال بعد به تهران آمد و در سال ۱۳۴۶ نخستین فیلم خود به نام الماس ۳۳ که فیلمی بسیار پرهزینه بود را ساخت. این فیلم در ۵ بهمن ۱۳۴۶ در تهران روی پرده آمد و فروش متوسطی داشت و با توجه به هزینهٔ بالای ساخت آن شکستی تجاری محسوب می شد و توجه منتقدین را هم چندان به خود جلب نکرد[۳] اما در ۱۳۴۸ با هم کاری غلامحسین ساعدی فیلم نامهٔ گاو را از روی یکی از داستان های کوتاه عزادارن بیل نوشتهٔ ساعدی نوشت و کارگردانی کرد. این فیلم برای مهرجویی و سینمای ایران جوایز متعددی را در جشنواره های بین المللی به ارمغان آورد. گاو هم از نظر تجاری هم از نظر هنری فیلم موفقی از کار درآمد و فصل جدیدی در سینمای ایران گشود. طی چهل سال گذشته به جز وقفهٔ چند سالهٔ پس از انقلاب ۱۳۵۷ و وقایع بعد از آن که منجر به مهاجرت مهرجویی به فرانسه شد، او همواره یکی از فیلم سازان مطرح و پرکار ایرانی بوده است. وی ابتدا با فریال جواهریان ازدواج کرد که یکی از طراحان صحنه و لباس نامی سینمای ایران به شمار می رفت اما این ازدواج با طلاق پایان گرفت. سپس وی با وحیده محمدی فر که از فیلمنامه نویسان سینماست ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دختری به نام مونا است. محمدی فر در فیلمهای متاخر مهرجویی، نقش بازوی فعال وی را داشته است.
فیلم شناسی [ویرایش]
کارگردان [ویرایش]
* الماس ۳۳ ( ۱۳۴۶ )
* گاو ( ۱۳۴۸ ) ، تهیه کننده، نمایش داده شده در جشنواره های کن، برلن، مسکو، لندن، لوس انجلس و. . . و پخش شده در اغلب کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی.
* آقای هالو ( ۱۳۴۹ ) ، نمایش داده شده در جشنواره های برلن، مسکو، لندن و. . .
* پستچی ( ۱۳۵۱ ) ، فیلم هفتم از ده فیلم برگزیدهٔ جهان توسط منتقدین انگلیسی سالنامهٔ فیلم بولتن، ۱۹۷۱م.
* دایره مینا ( ۱۳۵۷ )
* مدرسه ای که می رفتیم ( ۱۳۵۹ )
* اجاره نشین ها ( ۱۳۶۵ ) ، تدوین
* شیرک ( ۱۳۶۶ ) ، تهیه کننده
* هامون ( ۱۳۶۸ ) ، تهیه کننده
* بانو ( ۱۳۷۰ )
* سارا ( ۱۳۷۱ ) ، تهیه کننده
* پری ( ۱۳۷۳ ) ، تهیه کننده
* لیلا ( ۱۳۷۵ ) ، تهیه کننده
* درخت گلابی ( ۱۳۷۶ ) ، تهیه کننده
* داستان های جزیره ( اپیزود اول، دختردایی گمشده ) ( ۱۳۷۷ )
* میکس ( ۱۳۷۸ ) ، تهیه کننده، طراح صحنه و لباس
* بمانی ( ۱۳۸۰ ) ، تهیه کننده، تدوین، طراح صحنه و لباس
* مهمان مامان ( ۱۳۸۲ ) ، تهیه کننده
* سنتوری ( ۱۳۸۵ ) ( با نام نخستین تولدت مبارک )
* فرش و فرشته ( فیلم کوتاه ) از اپیزودهای فرش ایرانی ( ۱۳۸۵ )
* تهران در جستجوی زیبایی ( اپیزود اول، طهران، تهران ) ( ۱۳۸۷ )
* آسمان محبوب ( ۱۳۸۸ )
* همه دانا ( ۱۳۸۹ )
* نارنجی پوش ( ۱۳۹۰ )
فیلم نامه [ویرایش]
فیلم ها تاریخ هم کار فیلم نامه نویس بر اساس
الماس ۳۳ ۱۳۴۶
گاو ۱۳۴۷ غلام حسین ساعدی مجموعه داستان عزاداران بَیَل نوشته غلامحسین ساعدی
آقای هالو ۱۳۴۸ علی نصیریان نمایش نامه ای به همین نام از علی نصیریان
پستچی ۱۳۴۹
دایره مینا ۱۳۵۲ غلام حسین ساعدی داستان آشغالدونی از غلامحسین ساعدی
الموت ۱۳۵۴
قنات ۱۳۵۵ هو . . .
... [مشاهده متن کامل]
محتویات
[نهفتن]
* ۱ زندگی نامه
* ۲ فیلم شناسی
o ۲. ۱ کارگردان
o ۲. ۲ فیلم نامه
o ۲. ۳ سایر
* ۳ بازیگران مهرجویی
* ۴ حضور جهانی
* ۵ جوایز
* ۶ سانسور و توقیف
* ۷ آثار مکتوب
o ۷. ۱ ترجمه
o ۷. ۲ رمان
o ۷. ۳ سایر
* ۸ جستارهای وابسته
* ۹ پانویس
* ۱۰ منابع
* ۱۱ پیوند به بیرون
زندگی نامه [ویرایش]
داریوش مهرجویی در پشت صحنهٔ فیلم برداری نخستین فیلمش، الماس ۳۳، ( ۱۳۴۵ )
داریوش مهرجویی در ۱۷ آذر ۱۳۱۸ در تهران در محلهٔ شاپور، درخونگاه، [۱] در خانواده ای از طبقه متوسط به دنیا آمد. در کودکی تحت تاثیر مادربزرگش که مسلمانی معتقد بود قرار می گیرد. خود در مصاحبه ای در سال ۱۳۵۱ در این باره می گوید:«مادر بزرگم از آن نمازخوان های دوآتشه بود. و تحت تأثیر فضای روحانی او، من هم از سن هفت تا پانزده سالگی، شدم بودم یک مسلمان واقعی. نماز و روزه ام یک آن ترک نمی شد. [. . . ] اما از پانزده سالگی به بعد، درست آن موقعی که نماز و روزه ام به حساب می آمد، شک در دلم نشست. چهره خدا تدریجا کدر شد و ایمانم رفت از دست. »[۲] در نوجوانی به موسیقی علاقه مند می شود و مدت کوتاهی به کلاس آموزش موسیقی، آقای زندی، هم می رود اما نزد پدرش که موسیقی ایرانی را خوب می شناخت به نواخت سنتور پرداخت و بعد به موسیقی کلاسیک غربی آشنا می شود و به نواختن پیانو و نوشتن قطعاتی برای پیانو می پردازد. در ۱۷ سالگی به سینما علاقه مند می شود و برای درک بهتر فیلم های روز به آموختن زبان انگلیسی می پردازد. تحصیلات مقدماتی را در تهران به پایان برد و یک سال در هتل آتلانتیک مدیر می شود و سپس بیست ساله بود که برای ادامهٔ تحصیل به کالیفرنیا در آمریکا رفت. نخستن به خواندن سینما رو آورد اما خیلی زود سینما را رها کرد و به فلسفه پرداخت و در سال ۱۳۴۴ از دانشگاه یوسی ال ای در لس آنجلس لیسانس فلسفه گرفت. در همین سال سردبیری نشریهٔ پارس ریویو در لس آنجلس را به عهده گرفت و سال بعد به تهران آمد و در سال ۱۳۴۶ نخستین فیلم خود به نام الماس ۳۳ که فیلمی بسیار پرهزینه بود را ساخت. این فیلم در ۵ بهمن ۱۳۴۶ در تهران روی پرده آمد و فروش متوسطی داشت و با توجه به هزینهٔ بالای ساخت آن شکستی تجاری محسوب می شد و توجه منتقدین را هم چندان به خود جلب نکرد[۳] اما در ۱۳۴۸ با هم کاری غلامحسین ساعدی فیلم نامهٔ گاو را از روی یکی از داستان های کوتاه عزادارن بیل نوشتهٔ ساعدی نوشت و کارگردانی کرد. این فیلم برای مهرجویی و سینمای ایران جوایز متعددی را در جشنواره های بین المللی به ارمغان آورد. گاو هم از نظر تجاری هم از نظر هنری فیلم موفقی از کار درآمد و فصل جدیدی در سینمای ایران گشود. طی چهل سال گذشته به جز وقفهٔ چند سالهٔ پس از انقلاب ۱۳۵۷ و وقایع بعد از آن که منجر به مهاجرت مهرجویی به فرانسه شد، او همواره یکی از فیلم سازان مطرح و پرکار ایرانی بوده است. وی ابتدا با فریال جواهریان ازدواج کرد که یکی از طراحان صحنه و لباس نامی سینمای ایران به شمار می رفت اما این ازدواج با طلاق پایان گرفت. سپس وی با وحیده محمدی فر که از فیلمنامه نویسان سینماست ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دختری به نام مونا است. محمدی فر در فیلمهای متاخر مهرجویی، نقش بازوی فعال وی را داشته است.
فیلم شناسی [ویرایش]
کارگردان [ویرایش]
* الماس ۳۳ ( ۱۳۴۶ )
* گاو ( ۱۳۴۸ ) ، تهیه کننده، نمایش داده شده در جشنواره های کن، برلن، مسکو، لندن، لوس انجلس و. . . و پخش شده در اغلب کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی.
* آقای هالو ( ۱۳۴۹ ) ، نمایش داده شده در جشنواره های برلن، مسکو، لندن و. . .
* پستچی ( ۱۳۵۱ ) ، فیلم هفتم از ده فیلم برگزیدهٔ جهان توسط منتقدین انگلیسی سالنامهٔ فیلم بولتن، ۱۹۷۱م.
* دایره مینا ( ۱۳۵۷ )
* مدرسه ای که می رفتیم ( ۱۳۵۹ )
* اجاره نشین ها ( ۱۳۶۵ ) ، تدوین
* شیرک ( ۱۳۶۶ ) ، تهیه کننده
* هامون ( ۱۳۶۸ ) ، تهیه کننده
* بانو ( ۱۳۷۰ )
* سارا ( ۱۳۷۱ ) ، تهیه کننده
* پری ( ۱۳۷۳ ) ، تهیه کننده
* لیلا ( ۱۳۷۵ ) ، تهیه کننده
* درخت گلابی ( ۱۳۷۶ ) ، تهیه کننده
* داستان های جزیره ( اپیزود اول، دختردایی گمشده ) ( ۱۳۷۷ )
* میکس ( ۱۳۷۸ ) ، تهیه کننده، طراح صحنه و لباس
* بمانی ( ۱۳۸۰ ) ، تهیه کننده، تدوین، طراح صحنه و لباس
* مهمان مامان ( ۱۳۸۲ ) ، تهیه کننده
* سنتوری ( ۱۳۸۵ ) ( با نام نخستین تولدت مبارک )
* فرش و فرشته ( فیلم کوتاه ) از اپیزودهای فرش ایرانی ( ۱۳۸۵ )
* تهران در جستجوی زیبایی ( اپیزود اول، طهران، تهران ) ( ۱۳۸۷ )
* آسمان محبوب ( ۱۳۸۸ )
* همه دانا ( ۱۳۸۹ )
* نارنجی پوش ( ۱۳۹۰ )
فیلم نامه [ویرایش]
فیلم ها تاریخ هم کار فیلم نامه نویس بر اساس
الماس ۳۳ ۱۳۴۶
گاو ۱۳۴۷ غلام حسین ساعدی مجموعه داستان عزاداران بَیَل نوشته غلامحسین ساعدی
آقای هالو ۱۳۴۸ علی نصیریان نمایش نامه ای به همین نام از علی نصیریان
پستچی ۱۳۴۹
دایره مینا ۱۳۵۲ غلام حسین ساعدی داستان آشغالدونی از غلامحسین ساعدی
الموت ۱۳۵۴
قنات ۱۳۵۵ هو . . .