روس کی یف

روسِ کی یف نام دولتی قرون وسطایی اروپایی بود که در اواخر سدهٔ نهم میلادی تشکیل شد و پس از حمله مغول ها میان سال های ۱۲۳۷ تا ۱۲۴۰ میلادی از میان رفت.
این مملکت در منابع هم عصر خویش، از جمله در متن های اسلامی، همواره روس خوانده می شده است و عنوان روسِ کی یف مربوط به سدهٔ نوزدهم میلادی است که تاریخ نگاران موضوع روسیه برای اشاره به دولتی که پایتختش کی یف بوده این عنوان را بدان داده اند.
شکل اولیهٔ نظام سیاسی روس ها، خاقانات روس نام داشت. مرکزیت این خاقانات در ولیکی نووگورود قرارداشت. در ۸۸۲ میلادی وایکینگ ها شهر کی یف را از تصرف خزرها بیرون آوردند و آن را پایتخت روس کی یف نمودند. این دولت در سدهٔ یازدهم میلادی به اوج خود رسید و مرزهایش از جنوب تا دریای سیاه، از خاور تا رودخانه ولگا، از باختر تا پادشاهی لهستان و دوک نشین بزرگ لیتوانی گسترده شده بود. دورهٔ درخشان این نظام، روزگار فرمانروایی ولادیمیر کبیر و پسرش یاروسلاو خردمند بود که روس ها مسیحیت را پذیرفتند و نخستین قانون به یکی از زبان های اسلاوی شرقی به نام روسکایا پراودا پدید آمد.
اولین حاکمی که شروع به اتحاد سرزمین های اسلاوی شرقی در منطقه کیف کرد ، شاهزاده اولگ ( r. 879 - 912 ) بود. او کنترل خود را از نووگورود در امتداد جنوب دره رودخانه دنیپر گسترش داد تا از بازرگانی در برابر تهاجمات خزرستان از شرق محافظت کند، و کنترل شهر کیف را به دست گرفت. اسویاتوسلاو اول ( 943 - 972 ) اولین گسترش بزرگ سرزمینی را آغاز کرد و با جنگی فتوحانه علیه خزرها مبارزه کرد. ولادیمیر بزرگ ( r. 980 - 1015 ) مسیحیت را با غسل تعمید خود رواج داد و با فرمانی آن را به همه ساکنان کیف و فراتر از آن گسترش داد. روس کیف در زمان یاروسلاو خردمند ( 1019 - 1054 ) به بیشترین حد خود رسید.
این دولت در اواخر قرن یازدهم شروع به افول کرد و به تدریج در طول قرن دوازدهم به قدرت های مختلف منطقه ای رقیب تجزیه شد. سرانجام در اواسط قرن سیزدهم به تسخیر مغولان افتاد، اگرچه سلسله روریک تا زمان مرگ فئودور اول روسیه در سال 1598 به حکومت ادامه داد.
فرمانروایان روس کی یف از تبار نورس ها و گروهی از وایکینگ ها بودند که بر اکثریتی از اسلاوها فرمان می راندند.