روضه الواعظین

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] روضه الواعظین (با مقدمه خرسان). روضة الواعظین و بصیرة المتعظین اثر ابوعلی، محمد بن حسن فتال نیشابوری (شهادت 508 هجری) است که در موضوع اصول عقاید و اخلاق و آداب و زندگینامه و فضائل معصومین علیهم السلام منتشر شده است.
مؤلف در مقدمه هدف از تألیف کتاب چنین می گوید:
در اوایل جوانی مجالسی برای من پیش می آمد که مردم سؤالاتی در موضوعات مختلف می پرسیدند و من جواب می دادم تا اینکه از من در موعظه و زهد و آداب و...مطلب خواستند و پس از مراجعه به کتب اصحاب کتاب جامعی که همۀ اینها را دربرداشته باشد نیافتم، بنابراین تصمیم گرفتم کتابی بنویسم که آیات و روایات را دربرداشته و موضوعات فوق را توضیح داده و تبیین کند.
مؤلف در کتاب روضة الواعظین یک روش جامع دارد و آن اینکه:
در ابتدای هر مجلس آیات قرآن را در آن موضوع می آورد، سپس روایات پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمۀ اطهار علیهم السلام را ضمیمه کرده، مطلب را تا حد امکان روشن و مبرهن می سازد.

[ویکی نور] روضه الواعظین (ترجمه مهدوی دامغانی). "روضة الواعظین" اثر محمد بن حسن بن علی بن احمد فتال از مفسران و متکلمان و واعظان نام آور شیعه در قرن پنجم و دهه اول قرن ششم هجری است که توسط آقای محمود مهدوی دامغانی در قرن معاصر به فارسی ترجمه شده است. کتاب حاضر پیرامون شرح حال چهارده معصوم نوشته شده است.
این کتاب که خوشبختانه از دستبرد روزگار محفوظ مانده و مکرر هم در ایران و عراق چاپ شده؛ از جمله مراجع و مصادر مرحوم علامه مجلسی در بحار الانوار است.
مترجم محترم می گوید: پس از آنکه خداوند متعال به این بنده ناتوان خود توفیق ترجمه چند کتاب، که موضوع آن تاریخ عمومی اسلام و سیره و مغازی حضرت ختمی مرتبت صلوات الله علیه و آله الاطهار است، ارزانی فرمود به این فکر افتادم که یکی از متون تاریخی را که در باره شرح حال چهارده معصوم نوشته شده باشد، ترجمه کنم و کمترین عرض ادبی به ساحت مقدس ایشان عرضه دارم. تذکر تنی چند از عزیزان و اعتراض برخی از ایشان که چرا در این راه قدم نمی گذاری، موجب آمد تا این فکر را جامه عمل بپوشانم و خدا گواه است که در گذشته هم به این فکر بوده ام ... بدین منظور نخست از پیشگاه خداوند متعال طلب خیر کردم و جبین نیاز بر درگاه امام بزرگوار حضرت غوث الامة و غیاث ها علی بن موسی الرضا صلوات الله علیه ساییدم تا شفاعت فرماید که چنین توفیقی نصیب گردد و خدای را شکر که این سعادت دست داد و اینک ترجمه جلد اول کتاب روضة الواعظین آماده شد.
یکی از علل انتخاب این متن برای ترجمه این است که علاوه بر شرح حال چهارده معصوم، فروع دین و امور اخلاقی هم در آن آمده است و در واقع یک دوره مختصر از اصول و فروع دین است و این موضوع در کتاب هایی که پیش از آن تالیف شده است، دیده نمی شود؛ مثلا در ارشاد مفید یا اثبات الوصیه مسعودی.
مراجع این کتاب؛ یعنی عمده آثار معروف کلینی و صدوق و مفید و سید مرتضی و طوسی قدس الله ارواحهم به همت استادان محترم معاصر به صورت بسیار منقح و خوب چاپ شده است، چاپ جدید دائرة- المعارف بزرگ شیعه؛ یعنی بحار الانوار مرحوم علامه مجلسی رضوان الله علیه نیز کمک بسیار مؤثری برای مقابله مطالب روضة الواعظین با آن بود و بسیار بهره بردم و در واقع منبع اصلی برای این کار در اختیارم بوده است.

[ویکی نور] روضه الواعظین (محقق فرجی و مجیدی). کتاب «روضة الواعظین و بصیرة المتعظین» نوشته فتال نیشابوری (م 508) و موضوع آن تاریخ و مناقب معصومین(علیهم السلام) و همچنین مواعظ و اخلاقیات (و به گفته خود مؤلف در اصول و فروع دین و زهد و مواعظ) است.
این کتاب شبیه کتاب های امالی، در 96 مجلس تنظیم شده است: سه مجلس در ماهیت عقل و برتری آن و معرفت خداوند، دو مجلس در باره نبوت، سپس مجالسی در خصوص امیرالمؤمنین(ع)، ایمان ابوطالب، فاطمه بنت اسد، حضرت زهرا(س)، از مجلس هفدهم تا سی و یکم شرح حال و مناقب ائمه اطهار و پس از آن فروع دین و مباحث اخلاقی است. این مجالس به فراخور موضوع، گاه مفصل و گاه مختصر است. فتال در تنظیم مجلس ها، پیوستگی تاریخی را رعایت نکرده و برخی مباحث را هم طرح نکرده است مانند مغازی. بدین ترتیب می توان گفت در چاپ دو جلدی، جلد نخست به زندگی ائمه و جلد دوم به مواعظ و سخنان آنان در موضوعات گوناگون اختصاص دارد.
فتال در مقدمه آورده است که از جوانی برای مردم مجالسی داشتم و به پرسش های آنان درباره اصول و فروع پاسخ می دادم. سپس از من خواستند پند و اندرز و سخنان بازدارنده از گناه برایشان بگویم ولی آن را در کتابی جامع نیافتم لذا خود به این کار اقدام کرده و به جمع آوری سخنان معصومین و اخبار آنان همت گماشتم که خود کاری پر زحمت بود. اسناد این روایات را هم حذف کردم زیرا برای اخبار رایج و مشهور، نیازی به ذکر اسناد نیست.
کتاب روضة الواعظین از هنگام تألیف مورد توجه قرار گرفته است و مورد استناد قرار گرفته است. این کتاب یکی از منابع بحار الانوار به شمار می رود. مؤلف تأکید می کند که هیچ روایتی در این کتاب نیاورده مگر اینکه معنای صحیح و مطابق شیعه برای آن داشته است.
منابع این کتاب عبارتند از: کافی، کتب متعدد شیخ صدوق، کتب شیخ مفید بخصوص امالی و ارشاد، کتب شیخ طوسی که در غالب موارد عبارات آنان آمده و در مواردی تلخیص یا تلفیق شده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس