رومبای کوبایی

رومبا یکی از سبک های آزاد موسیقی کوبا که شامل رقص و موسیقی کوبه ای و ترانه است. خاستگاه آن مناطق شمالی کوبا مخصوصاً هاوانا و ماتانزاس در اواخر قرن ۱۹ میلادی است. رومبا بر پایهٔ موسیقی و رقص سنتی آفریقایی از قبیل آباکوآ و یوکا بنا شده است. براساس گفته های آرجلیرز لئون رومبا ترکیبی از سبک های موسیقی کوباست. واژه Rumba Complex از همین اظهارنظر وارد مباحث موسیقی شناسی شده است. این مجموعه شامل سه فرم سنتی رومبا ( یامبو، گوآنکو و کلمبیا ) به همراه مشتقات آن هاست.
رومبا که شاخص ترین فرم موسیقی و رقص در کوباست، در قدیم توسط کارگران فقیر آفریقایی در خیابان ها و حیاطها اجرا می شده است. بداهه خوانی، رقص دقیق و درام پلی ریتمیک ( ریتم های همزمان ) اجزای اصلی رومبا هستند. کاخونها تا قبل از اوائل قرن بیستم و جایگزینی با کُنگا به عنوان درام استفاده می شدند. گروه های کوبایی مانند Los Papines، Los Muñequitos de Matanzas، Clave y Guaguancó، AfroCuba de Matanzas و Yoruba Andabo از نمونه های موفق ابتدایی این سبک هستند.
امروزه این سبک به کشور کوبا محدود شده ولی پیشینهٔ آن به خوبی از این جزیره خارج شده است. در ایالات متحده آمریکا سبک بالروم رومبا یا Rhumba، در آفریقا سوکوس یا اصطلاحاً کُنگولِس رومبا ( با اینکه بر پایه سبک سُن کوبانو است ) و در اسپانیا فلامنکو رومبا و مشتقاتش نظیر کاتالان رومبا، زیرشاخه های رومبای کوبایی هستند.
ریشه کلمه رومبا ناشناخته است ولی بر اساس برخی منابع، این کلمه Rumbo به معنی نعره بلند مشتق شده که ریشهٔ خود آن کلمه Rombo است که علامتی در قطب نماست. اگرچه در کوبا این کلمه ممکن است بخاطر شباهت به کلمات آفریقایی مرتبط با موسیقی مانند تومبا، ماکومبا، مامبو و تامبو ریشه ای از آفریقای غربی داشته باشد. همچنین واژه رومبا طی زمان مترادف با واژه جشن ( پارتی ) و نوعی رقص کوبایی شده است.
تجهیزات رومبا در طی زمان وابسته به امکانات موجود و سبک های گوناگون بوده است. تجهیزات اصلی شامل کِلاوی ( دو قطعه چوب که به هم زده می شوند ) ، کُنگا شامل کوئینتو ( درام اصلی ) ، تِرِس دوس ( درام متوسط ) ، تومبا و سالیدور ( دارم های زیر ) است و سایر تجهیزات رایج نظیر کَتا یا گوآگوآ ( استوانه ای چوبی ) ، پالیتُس ( چوب هایی که به کَتا زده می شوند ) ، شیکرها از قبیل چِکِری و ماراکاس، اسکرپر مانند گوئیرو، بلز و کاخون است.