زیست تابی ( به انگلیسی: Bioluminescence ) ، به تولید و انتشار نور توسط موجودات زنده که در اثر واکنش های شیمیایی در بدن آن ها صورت گرفته باشد گفته می شود. [ ۳]
در بیشتر زیست تابی ها ماده ای به نام آدنوزین تری فسفات دخیل است. در این واکنش نور فرابنفش و فروسرخ ایجاد نمی شود بلکه فقط نور سرد تابیده می شود. این واکنش شیمیایی ممکن است درون یاخته یا بیرون از آن صورت بگیرد. [ ۴]
حشراتی که از خود نور تولید می کنند خیلی محدود بوده و مهم ترین آن ها عبارتند از بعضی از گونه های دم فنری ها ( پادمان ) ، دوبالان و قاب بالان ( سخت بالپوشان ) . از بین گونه های حشراتی که تولید نور می کنند سخت بالپوشان خانوادهٔ کرم شب تاب بیشتر از بقیه مورد مطالعه قرار گرفته اند.
تشعشع نور بعضی از پادمان ممکن است برای مدتی مداوم بوده یا به صورت دوره ای باشد ( هر ۵ تا ۱۰ ثانیه تشعشع ) .
لارو بعضی از دوبالان نیز نورزا هستند. آن ها معمولاً در غارها زندگی می کنند و در آن جا از خود دام های تار مانندی درست کرده و با تولید نور باعث جلب حشرات ریز می شوند و بدین ترتیب آن ها را به دام انداخته و مورد تغذیه قرار می دهند. عضو تولید نور در این حشرات بسته به گونهٔ آن ها متفاوت بوده و ممکن است از قسمت جلو یا انتهای شکم، یا از قسمت انتهایی لوله های دفعی و غیره تولید شود.
از گروه سخت بالپوشان گونه هایی از خانواده های سوسک بهار، سوسک های شب تاب و کرم شب تاب تولید نور می کنند. عضو نورزا در این حشرات نیز متفاوت است، به طوری که در بعضی از آن ها در قسمت های کناری پیش قفس سینه و در بعضی دیگر در زیر جلد انتهای ناحیه شکمی ( کرم شب تاب ) قرار دارد.
در کرم شب تاب عضو تولید نور از یک لایه سلول های نورزا ( Photocyte ) درست شده که در زیر آن لایهٔ دیگری از سلول های منعکس کنندهٔ نور وجود دارد. این اعضا دارای رشته های زیادی از تراشه ها یا لوله های تنفسی هستند که با رشته های عصبی در ارتباط می باشند. نور از اکسید شدن ماده ای به نام لوسیفرین ( Luciferin ) در حضور آنزیم لوسیفریناز ( Luciferinase ) ، اکسیژن، آدنوزین تری فسفات و یون های منیزیم حاصل می شود که نقش مکالماتی داشته و برای نزدیک شدن دو جنس نر و ماده به کار برده می شود.
• بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک
در سال های اخیر تلاش هایی برای شبیه سازی واکنشی که منجر به تولید نور در جانواران زنده با قابلیت زیست تابی همانند کرم شب تاب می شود که باعث شد در مقیاس آزمایشگاهی چند نوع جانور از جمله ماهی و چند گیاه از جمله گیاه تنباکو با این ویژگی ایجاد شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر بیشتر زیست تابی ها ماده ای به نام آدنوزین تری فسفات دخیل است. در این واکنش نور فرابنفش و فروسرخ ایجاد نمی شود بلکه فقط نور سرد تابیده می شود. این واکنش شیمیایی ممکن است درون یاخته یا بیرون از آن صورت بگیرد. [ ۴]
حشراتی که از خود نور تولید می کنند خیلی محدود بوده و مهم ترین آن ها عبارتند از بعضی از گونه های دم فنری ها ( پادمان ) ، دوبالان و قاب بالان ( سخت بالپوشان ) . از بین گونه های حشراتی که تولید نور می کنند سخت بالپوشان خانوادهٔ کرم شب تاب بیشتر از بقیه مورد مطالعه قرار گرفته اند.
تشعشع نور بعضی از پادمان ممکن است برای مدتی مداوم بوده یا به صورت دوره ای باشد ( هر ۵ تا ۱۰ ثانیه تشعشع ) .
لارو بعضی از دوبالان نیز نورزا هستند. آن ها معمولاً در غارها زندگی می کنند و در آن جا از خود دام های تار مانندی درست کرده و با تولید نور باعث جلب حشرات ریز می شوند و بدین ترتیب آن ها را به دام انداخته و مورد تغذیه قرار می دهند. عضو تولید نور در این حشرات بسته به گونهٔ آن ها متفاوت بوده و ممکن است از قسمت جلو یا انتهای شکم، یا از قسمت انتهایی لوله های دفعی و غیره تولید شود.
از گروه سخت بالپوشان گونه هایی از خانواده های سوسک بهار، سوسک های شب تاب و کرم شب تاب تولید نور می کنند. عضو نورزا در این حشرات نیز متفاوت است، به طوری که در بعضی از آن ها در قسمت های کناری پیش قفس سینه و در بعضی دیگر در زیر جلد انتهای ناحیه شکمی ( کرم شب تاب ) قرار دارد.
در کرم شب تاب عضو تولید نور از یک لایه سلول های نورزا ( Photocyte ) درست شده که در زیر آن لایهٔ دیگری از سلول های منعکس کنندهٔ نور وجود دارد. این اعضا دارای رشته های زیادی از تراشه ها یا لوله های تنفسی هستند که با رشته های عصبی در ارتباط می باشند. نور از اکسید شدن ماده ای به نام لوسیفرین ( Luciferin ) در حضور آنزیم لوسیفریناز ( Luciferinase ) ، اکسیژن، آدنوزین تری فسفات و یون های منیزیم حاصل می شود که نقش مکالماتی داشته و برای نزدیک شدن دو جنس نر و ماده به کار برده می شود.
• بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک
در سال های اخیر تلاش هایی برای شبیه سازی واکنشی که منجر به تولید نور در جانواران زنده با قابلیت زیست تابی همانند کرم شب تاب می شود که باعث شد در مقیاس آزمایشگاهی چند نوع جانور از جمله ماهی و چند گیاه از جمله گیاه تنباکو با این ویژگی ایجاد شود.
wiki: زیست تابی