ساردیس

سارْدیس (Sardis)
معبد آرتمیس در سارْدیس
(یا: سارد) شهری باستانی در آناتولی، پایتخت پادشاهی لیدیه. این شهر، که در نزدیکی محل تقاطع راه های مهم تجاری قرار داشت، تا صدها سال مرکز سیاسی مهم و نیز نخستین شهری بود که در آن سکه های طلا و نقره ضرب شد. در ۵۴۶پ م کوروش کبیر آن را فتح کرد و پس از برانداختن پادشاهی لودیه خود را شاهنشاه پارس نامید. در ۴۹۸پ م اهالی ایونیدر شورشی برضد حکومت ایران آن را به آتش کشیدند. در جنگ های داریوش اول هخامنشی با یونانیان، ارگ معروف شهر آتش زده شد و سپس، خشایار به انتقام ارگ سارد، ارگ آتن (آکروپل) را سوزاند. پس از حملۀ داریوش در ۴۹۰پ م به یونان، ساردیس بخشی از امپراتوری اسکندر کبیر شد؛ پس از مرگ اسکندر ضمیمۀ امپراتوری سلوکی شد. از ۱۳۳پ م بخشی از امپراتوری روم شد و امپراتور دیوکلتیانوسآن را پایتخت ایالت لیدیا کرد. ساردیس، در حکم کانون قدیم مسیحیت، دارای یکی از «هفت کلیسایی» بود که در کتاب مکاشفات عهد جدید از آن یاد شده است. سارد را در اصل فریگیان (فریژیان) ساخته بودند. دیگر شهرها عبارت اند از اِفِسوس، ازمیر، پرگامون، فیلادلفیا، لائودیکه(لاذقیه، در دورۀ رومیان به نام لائودیکئا آدماره رونق داشت)، و تیاتیرا. آبادی صرت، در ۵۶کیلومتری شمال شرقی ازمیر، در ترکیه، در محل ساردیس ساخته شده است.