سحابی سیاره نما

فرهنگستان زبان و ادب

{planetary nebula, stellar-remnant nebula} [نجوم ] سحابی ای که در آخرین مرحلۀ تحول ستاره های کم جِرم است و براثر انبساط گاز در لایه های خارجی آنها شکل می گیرد

دانشنامه عمومی

یک سحابی سیاره نما یا میغ وارهٔ سیاره ای ( به انگلیسی: planetary nebula ) نوعی سحابی گسیلشی است که از گاز و پلاسما تشکیل شده است. این نوع سحابی ها پس از مرگ ستارگان به وجود می آیند. این نام از قرن هجدهم به وجود آمده است و هنگامی که به علت حلقه ای بودن این سحابی ها ( که خود به خاطر انفجار ستاره است ) در تلسکوپ های ضعیف به شکل یک سیاره دیده و اشتباه گرفته می شد. [ ۱] مدت عمر این سحابی ها کوتاه و حدود ده هزار سال در مقابل با عمر چند میلیون سالهٔ ستاره است.
نواحی روشن از گاز یونیده، نه تنها کنار ستارگان تازه زاده شده، بلکه اطراف ستاره هایی که آخرین مراحل تحول خود را سپری می کنند نیز دیده می شود. سحابی سیاره ای عبارت است از یک پوستهٔ گازی به دور یک ستارهٔ آبی داغ و کوچک. در زمان تحول ستاره و در مرحلهٔ هلیوم سوزی، ممکن است ناپایداری هایی بروز کند. برخی ستارگان شروع به تپش می کنند، در حالی که در دیگر ستاره ها ممکن است تمام اتمسفر بیرونی به فضا پرتاب شود. در حالت اخیر، یک پوستهٔ گازی که با سرعت ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر بر ثانیه در حال انبساط است اطراف یک ستارهٔ کوچک و داغ ( دمای ۵۰٬۰۰۰ تا ۱۰۰٬۰۰۰ کلوین ) تشکیل خواهد شد. این ستارهٔ کوچک، هستهٔ ستارهٔ اولیه است. تابش فرابنفش ستارهٔ مرکزی، گاز در حال انبساط را در سحابی سیاره ای به یون تبدیل می کند. بسیاری از خطوط نشری روشنی که در یک ناحیهٔ اچ ۲ دیده می شود، در طیف این گاز وجود دارد. البته سحابی های سیاره ای عموماً از بیشتر نواحی اچ ۲ خیلی متقارن ترند و سریع تر منبسط می شوند. برای مثال، سحابی حلقوی معروف در صورت فلکی شلیاق، اِم۵۷، به وضوح در تصاویری که در مدت ۵۰ سال گرفته شده منبسط شده است. در مدت چند ده هزار سال، سحابی های سیاره ای در محیط میان ستاره ای محو شده، ستارهٔ مرکزی آن ها سرد، و به کوتولهٔ سفید تبدیل می گردد. قطر ظاهری کوچک ترین سحابی شناخته شده تنها چند ثانیهٔ قوسی است؛ در حالی که در بزرگ ترین آن ها، مانند سحابی مارپیچ ( Helix Nebula ) ، ممکن است به یک درجه برسد. برآورد می شود که تعداد کل سحابی های سیاره ای در کهکشان راه شیری، ۵۰٬۰۰۰ باشد. تاکنون حدود ۲٬۰۰۰ سحابی سیاره ای رصد شده است. [ ۲]
جوان ترین سحابی سیاره ای مشاهده شده سحابی پرتوماهی است.
عکس سحابی سیاره نما
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس