سد سلولی[ ۱] دستگاهی برای بالابردن و پایین بردن قایق ها بین آب سطوح مختلف راه های آبی رودخانه ها و آبراه ها است. این ویژگی برجستهٔ قفل یک اتاق ثابت است که میزان آب را در آن می توان دگرگون کرد. در حال حاضر بزرگ ترین سد سلولی جهان در بندر آنتورپ بلژیک قرار گرفته است.
از آب بند برای بالا یا پایین بردن قایق ها و کشتی ها استفاده می شود و شبیه جعبه بازی است که درونش آب است و در دو طرفش دریچه هایی دارد. وقتی آب بیرون دو دریچه در سطح های متفاوتی قرار دارد به آب بند نیاز پیدا می کنیم. با تغییر سطح آب داخل آب بند، قایق یا کشتی می تواند از یک سطح آب به سطح دیگر حرکت کند. این نمونه آب بند، آب بند استخری نامیده می شود.
پیش از ساخته شدن آبراهه، قایق ها مجبور به استفاده از رودخانه هایی بودند که گاهی عمقشان برای شناوری قایق بسیار کم بود. برای رفع این نقص، سد یا دیواری در عرض رودخانه می ساختند تا در بالادست سد، عمق آب برای شناوری قایق کافی باشد. قسمتی از سد باید برداشته می شد تا قایق ها بتوانند عبور کنند. قایق هایی که به پایین دست رودخانه می رفتند به کمک جریان آب حرکت می کردند، ولی قایق هایی را که به بالای رودخانه می رفتند باید می کشیدند. پس از عبور قایق شکاف سد مجدداً بسته می شد. به این نوع آب بند، آب بند آنی گفته می شد.
در روزهای اولیه ساخت آبراهه در کشورهای کوهستانی، مهندسان اغلب آبراهه هایی می ساختند که ارتفاع ثابتی داشت بنابراین به آب بند نیازی نبود. ولی اگر قرار می شد آبراهه به جای دور تپه از روی آن عبور کند، در این صورت مجبور بودند از آب بند استفاده کنند. تپه بزرگ به چند آب بند نیاز دارد چون بیش ترین ارتفاعی که یک آبراهه می تواند در یک آب بند بالا یا پایین برده شود در حدود ۹متر است.
هنگامی که دریچه های آب بند بسته اند، با هم جفت می شوند و یک سطح به شکل v کم عمق تشکیل می دهند. در نتیجه هنگامی که سطوح آب متفاوت اند، فشار آب دریچه ها را کاملاً بسته نگه می دارد. به علاوه، دو مجموعه دریچه را نمی توان در یک زمان باز کرد. هروقت قایقی از آب بند عبور می کند، آب نیز همراه با آن عبور می کند. بدون توجه به امتداد حرکت قایق، آب همیشه از سطح بالاتر به طرف سطح پایین تر روان می شود. اگر آبراهه از یک طرف تپه بالا برود و از طرف دیگر آن پایین بیاید، مشکل ایجاد می شود. با گذشتن قایق های بیشتری از آبراهه و آب بندهایش، بلندترین بخش آبراهه به آرامی خالی می شود. برای حل این مشکل، آب باید به نوک تپه تلمبه شود، در آنجا ذخیره شود و سپس برای پر نگه داشتن آبراهه به کار رود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاز آب بند برای بالا یا پایین بردن قایق ها و کشتی ها استفاده می شود و شبیه جعبه بازی است که درونش آب است و در دو طرفش دریچه هایی دارد. وقتی آب بیرون دو دریچه در سطح های متفاوتی قرار دارد به آب بند نیاز پیدا می کنیم. با تغییر سطح آب داخل آب بند، قایق یا کشتی می تواند از یک سطح آب به سطح دیگر حرکت کند. این نمونه آب بند، آب بند استخری نامیده می شود.
پیش از ساخته شدن آبراهه، قایق ها مجبور به استفاده از رودخانه هایی بودند که گاهی عمقشان برای شناوری قایق بسیار کم بود. برای رفع این نقص، سد یا دیواری در عرض رودخانه می ساختند تا در بالادست سد، عمق آب برای شناوری قایق کافی باشد. قسمتی از سد باید برداشته می شد تا قایق ها بتوانند عبور کنند. قایق هایی که به پایین دست رودخانه می رفتند به کمک جریان آب حرکت می کردند، ولی قایق هایی را که به بالای رودخانه می رفتند باید می کشیدند. پس از عبور قایق شکاف سد مجدداً بسته می شد. به این نوع آب بند، آب بند آنی گفته می شد.
در روزهای اولیه ساخت آبراهه در کشورهای کوهستانی، مهندسان اغلب آبراهه هایی می ساختند که ارتفاع ثابتی داشت بنابراین به آب بند نیازی نبود. ولی اگر قرار می شد آبراهه به جای دور تپه از روی آن عبور کند، در این صورت مجبور بودند از آب بند استفاده کنند. تپه بزرگ به چند آب بند نیاز دارد چون بیش ترین ارتفاعی که یک آبراهه می تواند در یک آب بند بالا یا پایین برده شود در حدود ۹متر است.
هنگامی که دریچه های آب بند بسته اند، با هم جفت می شوند و یک سطح به شکل v کم عمق تشکیل می دهند. در نتیجه هنگامی که سطوح آب متفاوت اند، فشار آب دریچه ها را کاملاً بسته نگه می دارد. به علاوه، دو مجموعه دریچه را نمی توان در یک زمان باز کرد. هروقت قایقی از آب بند عبور می کند، آب نیز همراه با آن عبور می کند. بدون توجه به امتداد حرکت قایق، آب همیشه از سطح بالاتر به طرف سطح پایین تر روان می شود. اگر آبراهه از یک طرف تپه بالا برود و از طرف دیگر آن پایین بیاید، مشکل ایجاد می شود. با گذشتن قایق های بیشتری از آبراهه و آب بندهایش، بلندترین بخش آبراهه به آرامی خالی می شود. برای حل این مشکل، آب باید به نوک تپه تلمبه شود، در آنجا ذخیره شود و سپس برای پر نگه داشتن آبراهه به کار رود.
wiki: سد سلولی