صحرای محشر

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] صَحرای مَحْشَر، اصطلاحی فارسی است که به مکان قیامت اشاره دارد. واقعیت و ویژگی های مکان قیامت دقیقاً روشن نیست اما بر اساس آیات قرآن، در آن زمان، این زمین و آسمان ها به زمین و آسمان های دیگری تبدیل می شوند. به نظر علامه طباطبائی، در قیامت، حقیقت زمین و آسمان و آنچه در این دو است، همین واقعیت امروزی آن هاست اما نظام جاری در آن ها غیر از این اوصاف و نظام فعلی در دنیاست. بنابراین زنده شدن انسان ها و بیرون آمدن آن ها از قبر و حضور در محکمه الاهی، در همین زمین فعلی اما با تغییراتی است که در آستانه قیامت رخ می دهد؛ مانند مسطح شدن و افزایش گستردگی. در برخی از روایات به این کشیدگی زمین اشاره شده است. همچنین در برخی مقالات و کتاب ها برای وضعیت زمین در قیامت، تحلیل های فیزیکی ارائه شده است.
یکی از نام های قیامت «یومُ الحَشر (روز محشر)» است؛ چون در آن روز همه انسان ها دوباره زنده می شوند و از قبرهایشان بیرون می آیند و جمع و محشور می شوند. در آیات قرآن نیز به این نام اشاره شده است. با توجه به این ویژگی قیامت، در زبان فارسی، با اصطلاحاتی چون «صحرای محشر»، «صحنه محشر»، «عرصه محشر» و «زمین محشر» به مکان قیامت اشاره می شود. مراد از اصطلاح عرفانی «صَحرای عَرَصات» نیز صحرای محشر است. دهخدا در مدخل «محشر» به ترکیب های «صحرای محشر، صحرای قیامت، دشت محشر و عرضه محشر» اشاره می کند، شاهد مثال می آورد و در توضیح ترکیب صحرای محشر می نویسد: «آنجا که مردمان روز رستاخیز در آن گرد آیند».
واقعیت و ویژگی های مکان قیامت دقیقاً روشن نیست اما بر اساس آیات قرآن کریم، در آن زمان این زمین و آسمان ها به زمین و آسمان های دیگر تبدیل می شود. به نظر علامه طباطبائی، مثال های ذکر شده در روایات در تفسیر این تبدیل، برای تقریب به ذهن است؛ اما آنچه از معنای تبدیل، روشن و قطعی است این است که در روز قیامت حقیقت زمین و آسمان و آنچه در این دو است همین واقعیت امروزی آنهاست با این تفاوت که نظام جاری در آنها غیر از این اوصاف و نظام فعلی در دنیاست. به نظر ملاصدرا نیز زمین روز قیامت، همان مرتبه کمال یافته زمین فعلی در طول حرکت اشتدادی است.

پیشنهاد کاربران

محشرستان . [ م َ ش َ رِ ] ( اِ مرکب ) روز قیامت . روز رستخیز. ( ناظم الاطباء ) .
بازار محشر. [ رِ م َ ش َ ] ( اِ مرکب ) صحرای محشر : ز بس کشتگان گرد بر گرد راه چو بازار محشر شده حربگاه . نظامی .
عرصه ٔ محشر ؛ صحرای قیامت . ( ناظم الاطباء ) . آنجا که حساب اعمال مردمان را رسند. آنجا که مردمان حشر کنند.
دشت محشر ؛ صحرای محشر. دشت قیامت :
وادی چو دشت محشر و بختی روان چنانک
کوه گران که سیر بود روز محشرش .
خاقانی .

بپرس