عیون الانباء فی طبقات الاطباء

[ویکی فقه] عیون الأنباء فی طبقات الأطباء (کتاب). «عیون الانباء فی طبقات الاطباء»، تالیف ابن ابی اصیبعه، مطول ترین و کامل ترین تاریخ در باره اطبا و طب و حکمای جهان از دوران قدیم تا قرن هفتم هجری قمری است.
مؤلف علاوه بر اطلاعات شخصی و کتب و نسخی که دیده، از بسیاری منابع و مآخذ استفاده کرده است و چنان که در ترجمه کتاب و ابواب و فصول آن ملاحظه می گردد، یک دوره کامل تاریخ طب و پزشکان و فلاسفه (با توجه به اصول عقاید پزشکی و فلسفی آنان) می باشد.مؤلف در مقدمه کتاب، از انگیزه تالیف این اثر چنین می گوید: «تالیف این کتاب به قصد خدمت به کتابخانه وزیر عالم و عادل و رئیس کامل و سید وزراء و پادشاه حکماء و پیشوای علماء، شمس الشریعه و امین الدوله، کمال الدین و شرف المله، ابوالحسن بن غزال بن ابی سعید که خداوند سعادت او را دائم فرماید و در هر دو سرا به مقصودش نائل سازد، نوشته ام و از خداوند توفیق و یاری می خواهم و او قادر بر هر چیز است.

[ویکی نور] عیون الأنباء فی طبقات الأطباء، تألیف ابن ابی اصیبعه، مطول ترین و کامل ترین تاریخ در باره اطبا و طب و حکمای جهان از دوران قدیم تا قرن هفتم هجری قمری است. مؤلف علاوه بر اطلاعات شخصی و کتب و نسخی که دیده، از بسیاری منابع و مآخذ استفاده کرده است و چنان که در ترجمه کتاب و ابواب و فصول آن ملاحظه می گردد، یک دوره کامل تاریخ طب و پزشکان و فلاسفه (با توجه به اصول عقاید پزشکی و فلسفی آنان) می باشد.
مؤلف در مقدمه کتاب، از انگیزه تألیف این اثر چنین می گوید: «تألیف این کتاب به قصد خدمت به کتابخانه وزیر عالم و عادل و رئیس کامل و سید وزراء و پادشاه حکماء و پیشوای علماء، شمس الشریعه و امین الدوله، کمال الدین و شرف المله، ابوالحسن بن غزال بن ابی سعید که خداوند سعادت او را دائم فرماید و در هر دو سرا به مقصودش نائل سازد، نوشته ام و از خداوند توفیق و یاری می خواهم و او قادر بر هر چیز است.
کتاب، در 15 باب تنظیم شده است.
مؤلف، از فهرست ابن ندیم و تاریخ الحکمای قفطی و بعضی مورخان دیگر استفاده کامل نموده و در بسیاری موارد به نقل عبارات و نظرات آنان پرداخته و شخصاً نسخ خطی از آثار و شرح حال اطباء و حکماء و خطوط آنها را چنان که در متن کتاب خواهد آمد، دیده است.
ابواب کتاب به شرح زیر است:

[ویکی نور] عیون الانباء فی طبقات الاطباء (خزرجی). عیون الأنباء فی طبقات الأطباء، تألیف موفق الدین ابوالعباس احمد بن قاسم بن ابی اصیبعه سعدی خزرجی، مطول ترین و کامل ترین تواریخ اطبا و طب و حکمای جهان می باشد که از دوران های قدیم تا قرن هفتم هجری، به رشته تحریر درآمده است.
این کتاب در دو جلد تنظیم شده که تنها جلد نخست آن، به قلم سید جعفر غضبان، به فارسی ترجمه و به کوشش دکتر محمود نجم آبادی، بازخوانی، شرح، تذییل و با افزودن فهرست ها و ضمائم، تکمیل شده است.
ابن ابی اصیبه (متوفی 66ق)، پزشک و کحال (چشم پزشک) مشهور بیمارستان ناصری قاهره بوده که نام او، برای هرکس که حتی اندک سروکاری با تاریخ پزشکی دارد، نامی آشناست. شاهکار ماندگار او، همین کتاب است که شرح حال قابل اعتمادی از پزشکان قرون و اعصار و برخی از نظرات آنان، در آن جمع آوری شده و به عنوان اثری ماندگار و بسیار مشهور از این طبیب تاریخ نگار و منبعی بسیار معتبر در تاریخ پزشکی، مورد استناد مؤلفین مختلف است.
سه مقدمه از ناشر، مترجم و محمود نجم آبادی به ابتدای کتاب افزوده شده و نظر منوچهر اقبال و جهان شاه صالح درباره کتاب، ذکر شده است. در مقدمه نخست، شرح حال مختصری از نویسنده ارائه گردیده و در مقدمه دوم، به انگیزه ترجمه و سفارش دکتر نجم آبادی به این مهم، اشاره شده است. در مقدمه سوم، ضمن پرداختن به تاریخچه کتاب حاضر، موضوعاتی پیرامون تاریخ طب و اطبا عنوان گردیده است .
مترجم سعی فراوانی در حفظ اصل امانت در ترجمه داشته، ولذا ترجمه وی، تا حدودی از سلاست و روانی، به دور است. به علت فوت مترجم، ترجمه کتاب ناقص مانده، ولذا جلد دوم، ترجمه نشده است.
فهرست مطالب هر جلد در ابتدا و فهرست اعلام تاریخی و جغرافیایی، اماکن، اقوام و فرق جلد اول در انتهای آن و فهرست اعلام جلد دوم، در انتهای همان جلد آمده است.

[ویکی فقه] عیون الانباء فی طبقات الاطباء (کتاب). «عیون الانباء فی طبقات الاطباء»، تالیف ابن ابی اصیبعه، مطول ترین و کامل ترین تاریخ در باره اطبا و طب و حکمای جهان از دوران قدیم تا قرن هفتم هجری قمری است.
مؤلف علاوه بر اطلاعات شخصی و کتب و نسخی که دیده، از بسیاری منابع و مآخذ استفاده کرده است و چنان که در ترجمه کتاب و ابواب و فصول آن ملاحظه می گردد، یک دوره کامل تاریخ طب و پزشکان و فلاسفه (با توجه به اصول عقاید پزشکی و فلسفی آنان) می باشد.مؤلف در مقدمه کتاب، از انگیزه تالیف این اثر چنین می گوید: «تالیف این کتاب به قصد خدمت به کتابخانه وزیر عالم و عادل و رئیس کامل و سید وزراء و پادشاه حکماء و پیشوای علماء، شمس الشریعه و امین الدوله، کمال الدین و شرف المله، ابوالحسن بن غزال بن ابی سعید که خداوند سعادت او را دائم فرماید و در هر دو سرا به مقصودش نائل سازد، نوشته ام و از خداوند توفیق و یاری می خواهم و او قادر بر هر چیز است.
ساختار کتاب
کتاب، در ۱۵ باب تنظیم شده است.مؤلف، از فهرست ابن ندیم و تاریخ الحکمای قفطی و بعضی مورخان دیگر استفاده کامل نموده و در بسیاری موارد به نقل عبارات و نظرات آنان پرداخته و شخصا نسخ خطی از آثار و شرح حال اطباء و حکماء و خطوط آنها را چنان که در متن کتاب خواهد آمد، دیده است.
گزارش محتوا
ابواب کتاب به شرح زیر است:۱. در کیفیت وجود صنعت طب و ابتدای پیدایش آن؛۲. در طبقات اطبائی که قسمتی از طب برای آنان آشکار گردیده و نسبت به آن آغازگر بوده اند؛۳. در طبقات اطباء یونان که از نسل اسقلبیوس بوده اند؛۴. در ذکر طبقات اطباء یونان که بقراط طب را در بین آنها انتشار داد؛۵. در بیان طبقات اطبائی که از زمان جالینوس و نزدیک به زمان او بوده اند؛۶. در بیان طبقات اطباء اسکندرانی و اطبائی که در زمان آنها بودند، اعم از مسیحیان و غیر آنها؛۷. در ذکر طبقات اطبائی که در اول ظهور اسلام از عرب بوده اند؛۸. درطبقات اطباء سریانی که در ابتدای ظهور دولت عباسی می زیستند؛۹. در طبقات اطبائی که مترجم کتب از یونانی به عربی بوده اند و معرفی کسانی که کتب مزبور برای آنها ترجمه شده است؛۱۰. در طبقات اطباء عراقی و اطباء جزیره (بین النهرین) و دیار بکر؛۱۱. در طبقات اطبائی که در شهرهای غیر عرب ظهور کردند؛۱۲. در طبقات اطباء هندی؛۱۳. در طبقات اطبائی که در مغرب (شمال آفریقا و اندلس) ظهور نموده و در آنجا اقامت داشتند؛۱۴. درطبقات اطباء مشهور مصر؛۱۵. در طبقات اطباء مشهور در شهرهای شام.گرچه قبل از تالیف این کتاب (قرن هفتم هجری)، مورخان، کتبی چند در تاریخ طب و اطباء و حکماء و کیمیاگران و امثال آنها تحریر نمودند، اما این کتاب، جامع ترین و کامل ترین کتب تاریخ طب و حکمت و اطباء و فلاسفه می باشد؛ چه، علاوه بر احاطه کامل مؤلف که خود طبیبی متبحر و متخصص بوده، وی بسیاری از اسناد و مدارک و منابع و مآخذ را شخصا دیده و در کتاب آورده است.
وضعیت کتاب
...