لاووازیه

لغت نامه دهخدا

لاووازیه. [ ی ِ ] ( اِخ ) آنتوان لرن. شیمی دان فرانسوی. مولد و وفات پاریس ( 1794-1743 ). وی یکی از مخترعان شیمی جدید و شناسنده ترکیب هوا از اکسیژن و اَزُت است و هم گویند بار اول او گفت که هیچ چیز معدوم نشود و هیچ چیز از عدم بوجود نیآید بلکه تغییر شکل دهند چنانکه ورق کاغذی که بسوزد معدوم نگردد بلکه بخاکستر و کربن تغییر شکل دهد. لکن سالها پیش از لاووازیه شیخ محمود شبستری لطیف تر از او در جواب این سؤال :
قدیم و محدث از هم چون جدا شد؟
که این عالم شد آن دیگر خدا شد؟
بیان کرده :
عدم موجود گردد این محال است
وجود از روی هستی لایزال است
نه آن این گردد و نه این شود آن
همه اشکال گردد بر تو آسان.
شیخ محمود شبستری ( گلشن راز ).

فرهنگ فارسی

شیمی دان فرانسوی
( لاوو آزیه ) آنتوان لوران دو کاشف و دانشمند شیمی فیزیک و اقتصاد دان فرانسوی ( و . پاریس ۱۷۴۳ - مقت . ۱۷۹۴ م . ) . وی از بنیانگزاران شیمی نوین و بانی نامگذاری عناصر و مواد شیمیایی است . لاو آزیه هوا را تجزیه کرده عناصر مرکبه آنرا شناخت و بدین وسیله گاز اکسیژن را کشف نمود لزوم و اهمیت آنرا در عمل احتراق نشان داد و به ترکیب کردن هوا از عناصر اولیه آن موفق شد . این کشف لاو آزیه دانش [ ترموشیمی ] را پایه گذاشت . وی قانون [ پایداری ماده ] را بدین سان اظهار کرد : هیچ چیز از بین نمیرود و هیچ چیز بوجود نمی آید بلکه ماده پیوسته تغییر شکل میدهد . وی همچنین آب را تجزیه و سپس آنرا از عناصر اولیه اش ترکیب کرد . در زمینه فیزیک نخستین اندازه گیریهای کالوریمتری را انجام داد. در مقام عضویت [ انجمن رواج سیستم متری ] کارهای او در تنظیم و ترویج دستگاه متری با ارزش است . روش بررسی و تحقیق لاو آزیه در وزن کردن مواد و عناصر شیمیایی او را باین نتیجه رسانید که عناصر و مواد شیمیایی در ترکیب وزن خود را از دست نمیدهند . این کشف در پیشرفت شیمی اثر بسیار گذاشت . لاو آزیه نظریه نیوتون را درباره اینکه الماس کاربن خالص است ثابت کرد وی در پیشرفت آموزش همگانی کوشش هایی نشان داد برنامه ای در این زمینه ارائه کرد و عضو [ انجمن رواج آموزش همگانی ] گردید. در نتیجه بررسیهای او مبنای شیمی فیزیولوژی ریخته شد . درباره تنفس چنین اظهار نظر کرده : نفس کشیدن تنها یک عمل ساده احتراق کاربن نیست بلکه در آن هیدروژن قابل سوخت که در ترکیب بخار آب است نیز وظیفه ای دارد . لاو آزیه روش فیزیکو شیمیایی را در بررسیهای زیست شناسی بکار برد . وی بسیاری از ترکیبات جدید شیمی را بدست آورد . لاو آزیه علاوه بر پیشرفت دادن دانش شیمی و فیزیک در مسائل اقتصادی و مالی نیز بررسی ها یی داشت و در مقام مدیریت بانک اعتبارات فرانسه از تورم پول پیشگیری کرد . تالیفات و کتابهای مهم وی ازین قرارند : [ ثروتهای زیرزمینی امپراتوری فرانسه ] [ درباره طبیعت آب ] [ تعرق جانوران ] [ آزمایش الماس ] [ درباره احتراق فسفر و گوگرد ] [ درباره حل جیوه در اسید نیتریک ] و [ درباره اسید کاربنیک ] . لاو آزیه در زمان انقلاب کبیر فرانسه از سال ۱۷۸۹ تا ۱۷۴۹ م . به هواداری از رژیم مشروطه سلطنتی برخاست و بهمین جهت بدست انقلابیون دستگیر شد و پس از محاکمه با گیوتین اعدام گردید .

پیشنهاد کاربران

بپرس