محمدحسن اعتماد السلطنه

[ویکی فقه] «محمدحسن خان اعتماد السلطنه»، (۲۱ شعبان ۱۲۵۹- ۱۸ شوال ۱۳۱۳ ق)، دانشمند و سیاستمدار مشهور عصر ناصرالدین شاه و نویسنده ده ها کتاب است.
وی از دودمان مراغه ای بود و پدرش حاج علیخان که نخست لقب ضیاءالملک داشت و سپس به اعتمادالسلطنه ملقب شد، حاجب الدوله دربار ناصرالدین شاه بود. پدر اعتمادالسلطنه نیز به مقامات بلند سیاسی دست یافت، اما در زمان محمدشاه از کار برکنار شد و اموالش مصادره گردید و به زندان افتاد و سرانجام به عتبات عالیات تبعید شد. چون محمدشاه درگذشت، حاج علی خان به تهران بازگشت و مورد توجه مهد علیا، مادر شاه جدید قرار گرفت و در دربار به سرعت نفوذی به هم رسانید، به گونه ای که میرزا آقاخان نوری او را جزو نزدیکان و محارم خویش درآورد. در توطئه برضد امیرکبیر با مهد علیا و میرزا آقاخان نوری همدست بود و وظیفه قتل امیرکبیر را برعهده گرفت.

[ویکی شیعه] محمد حسن خان صنیع الدوله در ۲۱ شعبان ۱۲۵۹ هجری قمری برابر با ۲۶ شهریور ۱۲۲۲ خورشیدی در مراغه متولد و در ۱۸ شوال ۱۳۱۳ هجری قمری برابر با ۱۴ فروردین ۱۲۷۵ خورشیدی در تهران از دنیا رفت. وی ملقب به اعتمادالسلطنه، از رجال دربار دوره قاجار و عهد ناصرالدین شاه و نویسنده کتاب های بسیاری بود.
پدرش حاجی علیخان اعتمادالسلطنه، حاجب الدوله دربار ناصری بود. سایر اجدادش نیز عمدتا خدمتگذار دودمان قاجار بوده اند. وی در مدرسه دارالفنون تحصیل نمود و زبان فرانسه را به خوبی می دانست و معلومات نظامی را نیز در این مدرسه آموخت. وکیل نظام، والی شوشتر، نایب الولایه خوزستان، ژنرال آجودانی شاه، وابسته نظامی ایران در فرانسه و سرانجام مترجم مخصوص شاه از دیگر مشاغل وی بود. او در سال ۱۲۸۰ ه ق و با تشویق وزیر مختار وقت فرانسه در ایران همراه با هیات سیاسی به فرانسه مسافرت کرد. اعتمادالسلطنه از نظر سیاسی شخصیتی محافظه کار داشت، اما از نظر فکری، مترقی و روشن بود.
وی در دانشگاه پاریس، تاریخ، جغرافیا و ادبیات فرانسوی را آموخت و همچنین در مدت اقامتش در فرانسه زبان انگلیسی را نیز فرا گرفت. در مراجعت به تهران ناصرالدین شاه وی را به سمت ریاست دارالترجمه همایونی و مترجم مخصوص شاه و همچنین وزیر انطباعات (چاپ و نشر) گمارد. وی در این سمت، تعداد زیادی از کتب اندیشمندان هم عصر خویش را به نام خود منتشر نمود.