مسئله شطرنج ( انگلیسی: Chess problem ) نوعی معماست که توسط مهره های شطرنج روی صفحه بازی طرح شده؛ و مدعیان را به حل معما، ضمن رعایت شروط از قبل تعیین شده، دعوت می کند. برای مثال از مدعی دعوت می شود که با توجه به چیدمان و وضعیت مهره ها روی صفحه و محاسبه همه احتمالات بازی دفاعی حریف، به آن شرط که حرکت با سفید باشد، سیاه را در دو حرکت کیش و مات کند. تفاوت یک مسئله شطرنج و بازی میان دو رقیب این است که در حل مسائل شطرنج محدودیت های مهارتی رقیب، مانند اشتباه آشکار نقشی ندارند و فرض بر بهترین بازی دفاعی حریف قرار گرفته است. بسیاری از مسائل شطرنج، صرفاً جنبه نظری دارند و احتمال وقوع آنها در یک بازی واقعی کم است. با این حال بسیار دیگری از مسائل شطرنج به مرور در اثر آزمایش و خطاهای تجربه شده در بازیهای واقعی کشف و گردآوری شده اند. [ ۱]
اصطلاح مسئله شطرنج به طور کاملاً دقیقی تعریف نشده است. در عمل مسائل شطرنج می توانند شامل همهٔ معماهای نظری، ترکیب و آرایش مهره ها در یک مقطع بازی؛ یا تمرین ها و راهکارهای پایان بازی بشوند، بی آنکه مرز مشخصی بین آنها تمایز ایجاد کند. با این حال در نشریات تخصصی شطرنج، وقتی یک مسئله شطرنج طرح می شود، تردیدی در درک منظور نیست. اکثر کتب و مجلات تخصصی شطرنج، فصل یا بخشی را به طرح و معرفی مسائل شطرنج اختصاص می دهند و در باشگاه های شطرنج، یکی از شیوه های مؤثر تمرین و کسب مهارت، حل مسائل شطرنج است. [ ۱]
هر چند ویژگی های مسائل شطرنج گوناگون است و همهٔ ویژگی ها، شامل همهٔ مسائل نمی شوند، اما بیشتر مسائل، دارای چند ویژگی مشترک می باشند:
• ترکیب و چیدمان مهره ها، روی صفحه شطرنج ساختگی است؛ یعنی معمولاً وضعیت مهره ها، محصول یک سلسله از حرکات پی در پی، در یک بازی واقعی نیست. با این حال، در نمونه های با کیفیت، یک شرط کیفی این است که چیدمان مهره ها، باید بر اساس یک سلسله حرکات قانونی، قابل بازگشت، به چیدمان مهره های شطرنج، قبل از شروع بازی باشد. هرچند در عمل، احتمال وقوع این حرکات، در یک بازی واقعی، نزدیک به صفر باشد.
• هر مسئله شطرنج دارای، مطالبات تعیین شده ای است. برای مثال، مات کردن سیاه، باید، با تعداد مشخصی از حرکات، انجام گیرد.
• هر مسئله شطرنج روی یک یا چند موضوع مرتبط خاص، تمرکز دارد. مسائل شطرنج غالباً به منظور معرفی ایده ای خاص، طراحی می شوند. برای مثال، قدرت یک سوار سبک، مانند اسب در موقعیتی مطلوب نمایش داده می شود.
• مسائل شطرنج ساختاری اقتصادی دارند؛ یعنی معمولاً هیچ مهره اضافی روی صفحه به کار نرفته و حل معما با حداقل حرکات، تضمین شده است.
• مسائل شطرنج دارای ارزش هنری هستند. مقصود مسائل شطرنج تنها طرح معماهای پیچیده نیست، بلکه هدف، نمایش یک ایده است که باید با هنرمندی، به روشنی نمایش داده شود. [ ۱]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاصطلاح مسئله شطرنج به طور کاملاً دقیقی تعریف نشده است. در عمل مسائل شطرنج می توانند شامل همهٔ معماهای نظری، ترکیب و آرایش مهره ها در یک مقطع بازی؛ یا تمرین ها و راهکارهای پایان بازی بشوند، بی آنکه مرز مشخصی بین آنها تمایز ایجاد کند. با این حال در نشریات تخصصی شطرنج، وقتی یک مسئله شطرنج طرح می شود، تردیدی در درک منظور نیست. اکثر کتب و مجلات تخصصی شطرنج، فصل یا بخشی را به طرح و معرفی مسائل شطرنج اختصاص می دهند و در باشگاه های شطرنج، یکی از شیوه های مؤثر تمرین و کسب مهارت، حل مسائل شطرنج است. [ ۱]
هر چند ویژگی های مسائل شطرنج گوناگون است و همهٔ ویژگی ها، شامل همهٔ مسائل نمی شوند، اما بیشتر مسائل، دارای چند ویژگی مشترک می باشند:
• ترکیب و چیدمان مهره ها، روی صفحه شطرنج ساختگی است؛ یعنی معمولاً وضعیت مهره ها، محصول یک سلسله از حرکات پی در پی، در یک بازی واقعی نیست. با این حال، در نمونه های با کیفیت، یک شرط کیفی این است که چیدمان مهره ها، باید بر اساس یک سلسله حرکات قانونی، قابل بازگشت، به چیدمان مهره های شطرنج، قبل از شروع بازی باشد. هرچند در عمل، احتمال وقوع این حرکات، در یک بازی واقعی، نزدیک به صفر باشد.
• هر مسئله شطرنج دارای، مطالبات تعیین شده ای است. برای مثال، مات کردن سیاه، باید، با تعداد مشخصی از حرکات، انجام گیرد.
• هر مسئله شطرنج روی یک یا چند موضوع مرتبط خاص، تمرکز دارد. مسائل شطرنج غالباً به منظور معرفی ایده ای خاص، طراحی می شوند. برای مثال، قدرت یک سوار سبک، مانند اسب در موقعیتی مطلوب نمایش داده می شود.
• مسائل شطرنج ساختاری اقتصادی دارند؛ یعنی معمولاً هیچ مهره اضافی روی صفحه به کار نرفته و حل معما با حداقل حرکات، تضمین شده است.
• مسائل شطرنج دارای ارزش هنری هستند. مقصود مسائل شطرنج تنها طرح معماهای پیچیده نیست، بلکه هدف، نمایش یک ایده است که باید با هنرمندی، به روشنی نمایش داده شود. [ ۱]
wiki: مسئله شطرنج