[ویکی نور] مطهر بن طاهر مقدسی، نام او را مطهر بن مطهر نیز ثبت کرده اند و کنیه او بنا بر ضبط بعضی از نسخه های طبقات ناصری، «ابونصر» است.
جز آنچه از خلال کتابش، «البدء و التاریخ» به دست می آید، در هیچ یک از کتب رجال و تاریخ و ادب، کوچک ترین اطلاعی در باب زندگی نامه وی نمی توان یافت. آنچه مسلّم است این است که وی در سال 355 در نواحی شرقی ایران و احتمالا بست سیستان، کتاب «البدء و التاریخ» را تألیف کرده است.
سال تولّد و وفات او، به هیچ روی، دانسته نیست و احتمالا چند سالی پس از تألیف این کتاب زنده بوده است؛ به دلیل اینکه در خلال این کتاب، بارها از قصد تألیف کتاب هایی دیگر سخن می گوید و نشان می دهد که در وی نشاط کار و تألیف هنوز باقی بوده است. قدیم ترین تاریخی که از زندگی او در دست است اشارتی است که به دیدار خود با احمد بن محمد بن حجّاج معروف به سجزی در تاریخ 325ق در سیرجان داشته است و از آنجا که در طرابلس با خیثمة بن سلیمان طرابلسی (متولد 255 و متوفی 343) دیدار داشته است و از او سماع حدیث کرده است، باید سال تولّد او در اوایل قرن چهارم یا اواخر قرن سوم باشد؛ زیرا برای سماع حدیث، آن هم در شهری دیگر جز زادگاه مؤلف، او باید در حدود بیست سالگی بوده باشد و اگر چنین محاسبه ای را بپذیریم، نتیجه آن خواهد بود که وی در اوایل قرن چهارم، حدود سیصد هجری، یا کمی قبل از آن متولّد شده است.
از اشارات او و نیز از تصریح ثعالبی در «غرر السیر» دانسته می شود که وی در بست مقیم بوده و شاید هم متولد همان جا بوده است. نام پدرش طاهر است و بعضی هم مطهر نوشته اند و نسبت مقدسی او، نشان می دهد که او، یا از مردم ناحیه بیت المقدس بوده که به خراسان کوچ کرده اند یا اقامتی طولانی در آن حوالی داشته است که نسبت «مقدسی» را بر او توجیه کند. آنچه مسلم است این است که وی یک چند در بیت المقدس و آن حوالی زیسته است و از مشاهدات خویش در آن حدود سخن می گوید و سماع حدیث وی از خیثمة بن سلیمان طرابلسی هم دلیلی است بر حضور او در آن نواحی.
چنان که از مطاوی کتاب او دانسته می شود، وی بر مجموعه دانش های عصر خویش، به ویژه منطق و کلام و فلسفه و نجوم و ادب عرب و فقه و تفسیر و حدیث و تاریخ و جغرافیا، احاطه ای کامل دارد و مردی است «دایرةالمعارفی» و در بعضی از رشته ها تسلّطی چشمگیر دارد.
وی چنان که خود تصریح می کند و از خلال اشارات غیر مستقیم او نیز دانسته می شود، چندین زبان می دانسته است. گذشته از زبان عربی که در آن مردی ادیب و فرهیخته است، به زبان فارسی دری نیز آشنایی داشته و شعرها و عباراتی فارسی در خلال کتاب خویش، گاه به تناسب، نقل می کند.
جز آنچه از خلال کتابش، «البدء و التاریخ» به دست می آید، در هیچ یک از کتب رجال و تاریخ و ادب، کوچک ترین اطلاعی در باب زندگی نامه وی نمی توان یافت. آنچه مسلّم است این است که وی در سال 355 در نواحی شرقی ایران و احتمالا بست سیستان، کتاب «البدء و التاریخ» را تألیف کرده است.
سال تولّد و وفات او، به هیچ روی، دانسته نیست و احتمالا چند سالی پس از تألیف این کتاب زنده بوده است؛ به دلیل اینکه در خلال این کتاب، بارها از قصد تألیف کتاب هایی دیگر سخن می گوید و نشان می دهد که در وی نشاط کار و تألیف هنوز باقی بوده است. قدیم ترین تاریخی که از زندگی او در دست است اشارتی است که به دیدار خود با احمد بن محمد بن حجّاج معروف به سجزی در تاریخ 325ق در سیرجان داشته است و از آنجا که در طرابلس با خیثمة بن سلیمان طرابلسی (متولد 255 و متوفی 343) دیدار داشته است و از او سماع حدیث کرده است، باید سال تولّد او در اوایل قرن چهارم یا اواخر قرن سوم باشد؛ زیرا برای سماع حدیث، آن هم در شهری دیگر جز زادگاه مؤلف، او باید در حدود بیست سالگی بوده باشد و اگر چنین محاسبه ای را بپذیریم، نتیجه آن خواهد بود که وی در اوایل قرن چهارم، حدود سیصد هجری، یا کمی قبل از آن متولّد شده است.
از اشارات او و نیز از تصریح ثعالبی در «غرر السیر» دانسته می شود که وی در بست مقیم بوده و شاید هم متولد همان جا بوده است. نام پدرش طاهر است و بعضی هم مطهر نوشته اند و نسبت مقدسی او، نشان می دهد که او، یا از مردم ناحیه بیت المقدس بوده که به خراسان کوچ کرده اند یا اقامتی طولانی در آن حوالی داشته است که نسبت «مقدسی» را بر او توجیه کند. آنچه مسلم است این است که وی یک چند در بیت المقدس و آن حوالی زیسته است و از مشاهدات خویش در آن حدود سخن می گوید و سماع حدیث وی از خیثمة بن سلیمان طرابلسی هم دلیلی است بر حضور او در آن نواحی.
چنان که از مطاوی کتاب او دانسته می شود، وی بر مجموعه دانش های عصر خویش، به ویژه منطق و کلام و فلسفه و نجوم و ادب عرب و فقه و تفسیر و حدیث و تاریخ و جغرافیا، احاطه ای کامل دارد و مردی است «دایرةالمعارفی» و در بعضی از رشته ها تسلّطی چشمگیر دارد.
وی چنان که خود تصریح می کند و از خلال اشارات غیر مستقیم او نیز دانسته می شود، چندین زبان می دانسته است. گذشته از زبان عربی که در آن مردی ادیب و فرهیخته است، به زبان فارسی دری نیز آشنایی داشته و شعرها و عباراتی فارسی در خلال کتاب خویش، گاه به تناسب، نقل می کند.
wikinoor: مقدسی،_مطهر_بن_طاهر