نفطویه. [ ن َ طَ وَی ْه ْ / ن ِ طَ وَی ْه ْ / ن َ ی َ / ی ِ ]( اِخ ) ابراهیم بن محمدبن عرفةبن سلیمان ازدی ، مکنی به ابوعبداﷲ و ابن عرفة و ملقب و مشهور به نفطویه ، از مشاهیر ادبا و شعرای قرن چهارم هجری قمری است. وی به سال 244 یا 250 هَ. ق. در واسط تولد یافت و در حوالی سنین 319 تا 324 هَ. ق. در بغداد درگذشت. وی قریب نیم قرن در بغداد به تدریس رشته های مختلف ادب اشتغال داشت و کتابهای فراوانی نیز تصنیف کرد که از آن جمله است : اعراب القرآن. الامثال. مثال القرآن. التاریخ. الرد علی من قال بحدوث القرآن. ریاض النعیم. الشهادات. غریب القرآن. القوافی. المصادر. المقنع. الملح. مناقب الامام الشافعی. الوزراء. از اشعار اوست :
کم قد خلوت بمن اهوی فیمنعی
منه الحیاء و خوف اﷲ و الحذر
اهوی الملاح و اهوی ان اجالسهم
ولیس لی فی حرام منهم وطر
کذلک الحب لااتیان معصیة
لاخیر فی لذة من بعدها سقر.( از ریحانة الادب ج 4 ص 233 ).
رجوع به روضات الجنات ص 43 و ابن خلکان ج 1 ص 10 و معجم الادباء ج 1 ص 254 و تاریخ بغداد ج 6 ص 159 شود.