نقشه های کهن

نقشه های کهن یا نقشه های نخستین تصوراتی است از دوره عصر آهن تا پایان دوره قرون وسطی ( سده های میانه ) و عصر اکتشاف، نوآوری و ظهور جغرافیای مدرن را در بر می گیرد. نقشه ها در این دوره تصور انسان های اولیه را از جهان نشان می دهد که تفکر آن ها بسیار بسیط بوده است. نقشه بابلیون قدیمی ترین نقشه است که تصور مردم را از جهان نشان می دهد، بعدها در نقشه های جهان، دنیا به هفت دریا و هفت اقلیم کاچ ( تقسیم ) شده است؛ که دریای پارس و سرزمین پارس یکی از هفت اقلیم است.
بر اساس اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان تا دوره اکتشافات جدید هیچگاه جغرافی دانان شرقی یا غربی زمین را به شکل گرد کروی تصور نکرده اند. گرد گردو ( کره ای ) با گرد سینی دایره ای متفاوت است. جغرافی دانان تا قرن هفده همگی زمین را به شکل سینی گرد تصور کرده اند. نقشه کهن بابلی در اصل مرکز هفت اقلیم را با دایره مشخص کرده دور تا دور هفت اقلیم را بحر المحیط یا اقیانوس سراسری دربرگرفته است شماره ۹–۷ دریای پائین یا همان خلیج فارس است. مثلث های بیرون از دایره دریای اقیانوس در واقع قله های کوه قاف است. یکی از آن قله ها کوه دماوند و دیگری قله زاگرس است. قدیمی ترین لوحه های و نقشه ها ی ترسیمی کشف شده به مصری ها و بابلی ها منصوب شده اند. نقشه ای از بابلیون حک شده بر گل پخته پیدا شده که در موزه بریتیش لندن به شماره ۱۵۳/۹۲۶۸۷ نگهداری می شود و متعلق به ۵۰۰ سال قبل از میلاد است. اما نسخه شبیه به آن گویا به دوره سارگون پادشاه اکد ۲۳۰۰ق. م مربوط است که در آن خلیج فارس بدون اسم ترسیم شده است. [ ۱]
یونانی ها و رومی ها و فنیقی ها این حرفه را توسعه داده اند و به ویژه بطلیموس ۱۶۸ م و استرابون ۶۴ ق. م در این حرفه کوشا بوده اند. در دوره عباسیان که دانشمندان و مدیران ایرانی بر امور خلافت تسلط داشتند و وجوب جهت یابی قبله برای مسلمانان به ویژه کشورهای دور دست ضرورت اهمیت کارتوگرافی را ایجاب می کرد. بدستور مأمون ۸۳۳–۸۱۴ م ترجمه آثار یونانی شروع شد و نقشه ای از جهان تهیه گردید. خوارزمی ۸۲۱، استخری ۹۲۵، ابن حوقل ۹۷۷ ق و ادریسی حمودی ۱۱۶۵ ق ( ۸۲ نقشه در کتاب نزهه المشتاق ) نقشه هایی از دیار عرب، بلاد فارس، بحر فارس و روم و شام ترسیم کردند که پایه و اساس نقشه های قرون بعدی توسط اروپائیان گردید. در تمام این نقشه ها خلیج فارس نام خود را تحت عنوان بحر فارس حفظ کرده است. هم اکنون صدها نقشه دستی با ارزش در موزه های جهان نگهداری می شود که نام خلیج فارس و بحر فارس را به همراه دارند که تعدادی از آن ها نیز درموزه های کشورهای عربی است. به یقین می توان گفت هیچ نام جغرافیایی در جهان به اندازه نام خلیج فارس در کتب جغرافی و کارتوگرافی قدمت، اصالت ندارد و از نظر حضور در نقشه های کلاسیک و مدرن رکورددار نام های جغرافیایی بوده است. [ ۱] نقشه های منسوب به افراد ذیل اگر چه نسخه اولیه آن ها وجود ندارد اما در دوره های مختلف تاریخی و توسط افراد متعدد باز سازی شده است و می توان فهمید که در آن روزگار جهان را چگونه تصور می کرده اند در همه این نقشه های کهن هفت اقلیم و هفت دریا و خلیج فارس وجود دارد. [ ۲] [ ۳]