پنج گنج

/panjganj/

لغت نامه دهخدا

پنج گنج. [ پ َ گ َ ] ( اِ مرکب ) کنایه از حواس خمسه است که سامعه و باصره و لامسه و ذائقه و شامه باشد. ( برهان قاطع ). حواس خمسه ، دیدن و شنیدن و بوئیدن و چشیدن و بسودن. || صلوات خمس را گویند که پنج وقت نماز باشد. ( برهان قاطع ). || ( اِخ ) خمسه نظامی. ( غیاث اللغات ). || پنج خزانه از جمله هشت گنج ( ؟ ) پرویز و آن این است : اول گنج بادآورد که آن را شایگان نیز گویند دوم گنج گاو،سوم گنج عروس ، چهارم گنج سوخته ، پنجم گنج شادآورد. ( غیاث اللغات ). || نام کتاب حدائق البلاغة که در پنج حدیقه است تألیف میرشمس الدین محمد فقیر.

فرهنگ فارسی

نام دیگر ((حدائق البلاغه ) ) تالیف میر شمس الدین محمد فقیر که شامل پنج حدیقه است.
( اسم ) ۱- حواس خمسه ۲- صلوات خمس پنج نماز . ۳- ( اسم ) پنج خزان. خسرو پرویز . ۴- خمس. نظامی .

دانشنامه آزاد فارسی

پیشنهاد کاربران

پنج گنج نظامی یا خمسه ( عربی: خمسة - برگردان فارسی: پنجگانه ) اصلی ترین و شناخته شده ترین اثر نظامی گنجوی است.
مجموعه پنج گنج شامل پنج شعر روایی بلند است.
• مخزن الاسرار ( برگردان فارسی: انبار رازها ) ، سرودهٔ ۵۷۰ قمری/۱۱۶۳ میلادی
...
[مشاهده متن کامل]

• خسرو و شیرین، سرودهٔ ۵۷۶ قمری/۱۱۷۷ تا ۱۱۸۰ میلادی
• لیلی و مجنون، سرودهٔ ۵۸۴ قمری/۱۱۹۲ میلادی
• هفت پیکر، سرودهٔ ۵۹۳ قمری/۱۱۹۷ میلادی
• اسکندرنامه دارای دو بخش به نام های شرفنامه و اقبال نامه، سرودهٔ ۵۹۹ قمری یا به روایتی ۶۰۷ تا ۶۱۱ قمری/۱۱۹۷ میلادی یا به روایتی ۱۱۹۶ تا ۱۲۰۲ میلادی
اولینِ شعرها یعنی مخزن الاسرار، تاثیر گرفته از از الهی نامه ( حدیقةالحقیقه ) یادگار سنایی ( متوفی ۱۱۳۱ میلادی ) بود. چهار شعر دیگر عاشقانه های قرون وسطایی هستند. خسرو و شیرین، بهرام گور و اسکندر مقدونی که همگی در شاهنامه فردوسی بخش هایی به آنها اختصاص داده شده است ، که دوباره در اینجا در مرکز سه تا از چهار شعر روایی نظامی ظاهر می شوند. ماجرای عاشقان زوج لیلی و مجنون موضوع دوم از چهار عاشقانه او و برگرفته از منابع عربی است. در تمام این موارد، نظامی مطالب را از منابع خود به شکلی اساسی بازنویسی کرده است.
پنج گنج موضوعی محبوب برای نسخه های خطی فاخری بود که با مینیاتورهای نقاشی شده در دربار ایران و مغول در قرون بعد نشان داده شده بودند. به عنوان مثال می توان به پنج گنج نظامی ( کتابخانه بریتانیا، Or. ۱۲۲۰۸ ) اشاره کرد که برای امپراتور مغول اکبر در دهه ۱۵۹۰ میلادی ایجاد شد. نسخه خطی پنج گنج که برای شاهزاده اورنگ زیب، ششمین امپراتور مغول خلق شده، اکنون در مجموعه هنر اسلامی خلیلی موجود است. تصاویر آن از بهرام گور شخصیت اورنگ زیب را به تصویر می کشد.
پنج گنج نخستین بار در ۱۸۴۷ م یا ۱۲۵۰ ق در بمبئی و در ۱۲۶۱ ق در تهران به چاپ رسید. نخستین کسی که سعی وافری بر ارائهٔ مجموعه ای منسجم و مصحح از آثار نظامی به کار برد وحید دستگردی بود که حاصل کارش بین ۱۳۱۳ تا ۱۳۱۷ خورشیدی منتشر شد. پس از وی چاپ های دیگری نیز انتشار یافت که از جملهٔ آنها مجموعهٔ شش جلدی با تصحیح و توضیح بهروز ثروتیان است که از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۷۹ توسّط انتشارات توس به چاپ رسید، و بار دیگر در سال ۱۳۸۶ با تصحیح و شرح مجدد توسط انتشارات امیرکبیر منتشر شد. این اثر در فهرست میراث مستند برنامهٔ حافظهٔ جهانی یونسکو از سوی ایران ثبت گردیده است. خمسهٔ نظامی به همت رستم علی اف به زبان روسی ترجمه و منتشر شده است.

پنج گنجپنج گنجپنج گنج
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/پنج_گنج

بپرس