پژوهش های نو

[ویکی فقه] به جهت اطلاع پژوهشگران از آثار و پژوهش های نو و ارتقاع سطح آگاهی آنان به بیان برخی از پژوهش های نو می پردازیم.
سید حسن وحدتی شبیری، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول، قم، ۱۳۸۵، ۳۲۸ ص، رقعی.امروزه برخی حقوق دانان معتقدند که پرداخت خسارت ناشی از تخلف در اجرای تعهد به تنهایی کافی نیست، بلکه کسی که از تعهد خویش سر باز زده، باید آن قدر به متعهدله بپردازد تا انتظارات وی را برآورد. منشأ این نگاه، تحول در نگرش های اقتصادی است که این تحول، قواعد حقوقی را نیز تحت تأثیر خود قرار داده است. البته تحول حقوقی کشور ما معکوس بوده و از میزان مسئولیت متعهد کاسته است. به عقیده نویسنده کتاب، محدود ساختن دامنه مسئولیت حقوقی ناشی از تخلف در اجرای تعهد ، زمینه گسترش تخلفات قراردادی را افزایش می دهد.
← اهداف تألیف
جلال الدین قیاسی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۳۸۵، ۳۸۴ ص، رقعیمبارزه با جرم که پدیده ای اجتماعی و انسانی است، در جوامع مدرن امروزی پیچیدگی خاصی دارد و هر نظام سیاسی، راهکار مخصوص خود را در این خصوص دارد. از این رو، سیاست جنایی حکومت اسلامی نیز متفاوت با سایر کشورهاست. به همت برخی از استادان، در دهه اخیر موضوع سیاست جنایی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.اما مبانی سیاست جنایی تشریعی حکومت اسلامی چیست؟ این سؤالی است که نویسنده کتاب حاضر، در صدد پاسخ به آن است. نظریه پردازی در این موضوع، با دو چالش عمده روبه رو است: در چالش اول باید میان ویژگی علمی بودن و تقید به آموزه های اسلامی، جمع کرد. البته به عقیده نویسنده کتاب حاضر، سازگاری میان علم و فقه ، عقلانی و امکان پذیر است، ولی در مواردی هم ناسازگاری وجود دارد و آن گاه باید دید که اصل، کدام یک از این دو است؟ چالش دوم آن است که ما باید اهداف خود را از فقه و نظام حقوقی اسلام برگیریم، اما ادبیات فقه کمتر در مسیر این اهداف شکل گرفته است. در چالش دوم این سؤال پدید می آید که محوریت این اهداف در شکل دهی و سهم بخشی به عناصر و اجزای سیاست جنایی چقدر است؟آیا هدف محوری تا آنجاست که بتوان گاه به اقتضای آن، حکم ثابت در فقه جزایی را کنار گذاشت؟ بنابراین تعیین خطوط کلی سیاست جنایی از نظر اسلام، نیازمند نظریه پردازی است و کتاب حاضر برای حل چالش های مزبور، دیدگاه هایی را ارائه داده است.بدین منظور، مباحث کتاب در یک مقدمه و سه فصل سامان می یابد. مقدمه به تعریف مسئله و طرح فرضیه ها و سابقه روش تحقیق و تعریف واژگانی چون: سیاست ، جنایی، مبانی، سیاست جنایی و… می پردازد. نویسنده در سه فصل توجه خود را به طرح و بررسی این موضوعات معطوف می سازد:یکم: قابلیت ارزیابی احکام شرعی در سیاست جنایی اسلامیدوم: سیاست جنایی اسلام و یافته های علمیسوم: قلمرو سیاست جنایی حکومت اسلامی
← پیشنهادات در زمینه سیاست جنایی و تقنینی
رضا اسلامی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول، قم، ۱۳۸۵ ش، ۴۰۰ ص، رقعی.شهید صدر نظریه ای اصولی دارد که از آن به (نظریه حق الطاعه) تعبیر می شود و هدف نهایی نویسنده کتاب حاضر اثبات صحت این نظریه است. یکی از ادله شرعی بر برائت را حکم عقل و دلیل دیگر را نصوص شرعی دانسته اند. شهید صدر در اینکه اصل اولی عقلی، برائت باشد، با مشهور اصولیان مخالف است.وی معتقد است که عقل با نظر به مولویت خداوند ، حکم به احتیاط می کند. در کتاب حاضر، نویسنده درصدد بررسی جوانب این مسئله و پرداختن به ادله طرفین است.وی دو پیش فرض را مطرح می سازد: یکی، اصول ثبوت مولویت تشریعی خداوند و اعتماد آن بر مولویت تکوینی و دیگری، مسئله حسن و قبح عقلی که هر دو مبنا در بخش اول کتاب، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.در بخش دوم، بحثی درباره تاریخ عقلی مطرح می شود. مؤلف دو تقریر از شهید صدر در این زمینه می آورد و سپس مباحثی را در استدراکات طرح می کند.بخش بعدی کتاب، نقد و بررسی ادله برائت عقلی است که بیشتر با نظر به تقریرات درس شهید صدر فراهم آمده است.مؤلف در بخش چهارم، ادله احتیاط عقلی را تحلیل و بررسی می کند. در این بخش مرزهای بحث تبیین و مبنای حق الطاعه از دیگر مبانی جدا می شود. وی در پایان این بخش، از ثمرات اصولی بحث از حق الطاعه و دیدگاه شهید صدر سخن به میان می آورد.
شورا در فتوا
...