چهاربره

لِ 👈 گلیم
عِ 👈 واقعا
گِ 👈 نوبت
مِ 👈 می دهد
اَ 👈 بله
نَ 👈 خیر
کَ 👈 کاه
یَ 👈 این
شَ 👈 انتخاب کردن
دَ 👈 ساکت شو
ص ُ👈 فردا
ش ُ👈 شانه
اَ 👈 بله
ن ِ👈 نده
ب ِ👈 بده
ت ِ👈 جنب/ نزد
جُ 👈 جان
خُ 👈 خان
لُ 👈 نژاد مادری
پَ 👈 پس
تَ 👈 آخر
هُ 👈 بگیر ( تحویل شما )
یَ ؟ 👈 منظور این شخصه؟
هَ ؟ 👈 لطفا بلندتر صحبت کنید
نُ 👈 باورش برام سخته
نِ 👈 نده
مِ؟ 👈 منظورت منم؟
وَ؟ 👈منظورت اون شخصه؟
اِ؟ 👈 جدی که نمیگی؟
100 لغت لری که کم کم دارن فراموش میشن. . .
1. تنک tonek :نازک
2. چزوگو chezogo :ورزش هاکی
3. قرسqars :طناب
4. حپ ha'p:قرص
5. فتراقfeteraq :جستجو
6. أینل aynel :زیربغل
7. ایمدال imdal:اکنون، حالا، دوباره
8. ذق zoq :سرما
9. گلموچه gelmoche:مچاله
10. سیلیج silij :لجن
11. پتی pa'ti :خالی
12. چک چنه cha'k chena :جر و بحث
13. دیله dila' :دوده
14. هورأسبو hor asbo :خورجین
15. کپو ka'po :بالای سر
16. دم هلکونی da'm halkoni :ادا درآوردن، مسخره کردن
17. زیل zeyl :زرنگ
18. غزینه ghazine :گنج
19. کورین korein : پرچین
20. آلو کردن alo :گیر دادن
21. ووری veoori :آنطرف
22. ایرشتiresht :حمله
23. تمارزو ta'marezo : آرزو به دل
24. لمو la'mo :شکمو
25. مورد moord :سوهان
26. هلپ helep :هوای دم کرده و مرطوب
27. لیراو lira'ow:آب دهان
28. اشکفتeshkaft :غار
29. پف pof : شش. منظور دستگاه تنفسی است .
30. چره cha'ra :کوتاه کردن پشم گوسفندان .
31. مکینه makine :آسیاب. با موتور کار میکرده .
32. لویینه loine : آسیابان دستی کار میکرده .
33. بوکلاش bokelash :ته دیگ
34. بوکر boker : ته دیگ
35. لاوردن laverden :متلک
36. داورو dawero :دردسر
37. هسیره hosire :والدین همسر
38. زالنه zalne :اسیر با غل و زنجیر
39. رقات reqat :ردیف
40. گرک gerek :گاهی اوقات
41. گه وه گیره ge ve gire :نوبتی
42. قپ qap :گاز دهان
43. کوور kower :فک، آرواره
44. یکاگیر yakagir :به هم پیوستن
45. زنج zenj :چانه
46. سی پریسک siperisk :پرستو
47. قیل qil :گود، عمق زیاد
48. کاله kale :کفش
49. ارسی oersi : کفش
50. لر la'r :لاغر
51. دشکه dashke :نخ
52. چپلاق chepelaq :کشیده ، سیلی
53. کاکیله kakile :دندان آسیاب
54. کلیته kelite :گردن
55. مل mel : گردن
56. ختی متی kheti meti :غلغلک
57. قررنج qorenj :نیشگون
58. کژآو kazhaow :جلبک
59. شیرشیرکدار shir shirakdar:سنجاب
60. خینی khini :قاتل
61. سریت serit : ساقه باقیمانده گندم در زمین کشاورزی .
62. تلابه telabe :دردسر، مصیبت
63. مزگونا mezgona :مژدگانی
64. کرژنگ khachang :خرچنگ
65. گورچن gorchen :عصا
66. موزبره mozbere : عصا
67. گرمچ gormech :مشت
68. چوکلی chokeli :پر
69. زورو zoro :کشتی
70. پیل pil : پول
71. پیل piel : سمج ، یک دنده
72. توک took :پوست
73. کمچه kamche :ملاقه
74. چوارشه chowarshe:برعکس
75. گپ ga'p :بزرگ
76. کَلن ka'len :بزرگ
77. صو so :فردا
78. کر و دی kero di :مه آلود
79. چاوراو chaw o raw:خبر، گزارش
80. دا da :مادر
81. دالکه daleka : مادر
82. کچی kechi :عمه
83. سیک sik :گوشه
84. کُر kor :پسر
85. مکیس mekis : تعارف
86. برد ba'rd :سنگ
87. ایواره ivare :عصر
88. بیدماق bidemaq :قهر
89. شومی shomi :هندوانه
90. زورد zeverd :محکم
91. قاف qaf :طعنه
92. داوت dawa't :عروسی
93. به ای be i: عروس
94. پرس pors :فاتحه خوانی
95. تیه tie :چشم
96. چم cham : چشم
97. گلاره gelare : چشم . ولی صرفا برای قربون صدقه رفتن به معنای "عزیز دل" به کار می رود
98. دمدیکه domdike:سنجاقک
99. قوله qole :ملخ
100. پت pet :دماغ

امروز خیال داریم برویم بسراب ونّائی صبح برخاسته آمدیم بیرون سوار کالسکه شده رو بمغرب راندیم از پهلوی اردو و نزدیک چادر جلال الدّوله که توی باغی زده بود گذشتیم که باصطلاح اهل بروجرد باغهای محوّطه شهر را تکیه میگویند از کوچه باغ زیاد و پلهای متعدّد که روی نهرها بسته بودند با کالسکه عبور کردیم امّا کالسکه از اینجاها بزحمت میگذشت تا اینکه راه کالسکه سربالا و خوب و هموار شد و همه جا سربالا رانده دو ساعت و نیم بلکه سه ساعت راه رفتیم تا رسیدیم بسرچشمه ونائی در بین راه همینکه بسر گردنه رسیدیم از دست راست جلگه سیلاخور علیا نمایان شد که بقدر صد پارچه ده و آبادی داشت یک ده خیلی معتبری هم پیدا بود که اسمش اشترینان است و میگفتند بقدر هزار خانوار جمعیّت دارد اطراف هم همه درّه و ماهور و پوشیده از سبزه و زراعت دیمی و آبی بود کوه الوند همدان هم از دور پیدا بود که چند لکّه برف داشت لطیفخان سرهنگ فوج سیلاخوری هم که دو دانگ از این ده ونّائی مال او است خودش در رکاب بود و بلدیّت میکرد و اسامی دهات را میدانست و بعرض میرسانید رفتیم تا رسیدیم باوّل تنگه که چند نهر آب صاف از آنجا جاری بود و از توی درّه هم رودخانه میگذشت و از اینجا جلگه تشکیل مییافت در حقیقت از اینجا جزو جلگه کفش گری است میرزا محمّد خان
و فخر الملک هم در رکاب بودند اکبر خان نایب ناظر و معتضد السّلطنه و احمد خان و سایر پیشخدمتها هم اوّل همین تنگه ایستاده بودند حاجب الدّوله هم همراه آمده بود که یورت سراپرده را معیّن کنیم که بدهد بزنند فرمودیم اوّل همین تنگه پیشخانه را بیاورند و چادر بزنند چون از اینجا باید بحسین آباد برویم سر راه هم هست و راه نزدیک تر است اردو همینجا بیفتد امیر خان سردار هم در رکاب بود راندیم سربالا راه را همه جا خوب ساخته اند امّا چون سربالا بود و کالسکه بصعوبت میرفت از کالسکه پیاده شده سوار اسب شدیم و پی آبی را که از درّه میآمد همین طور گرفته راندیم بعضی جاها در توی درّه درخت بید کاشته بودند رفتیم تا رسیدیم بجلگه ونّائی امّا جلگه بزرگی نیست بلکه درّه وسعتی پیدا میکند و ده و آبادی در اینجا است که بقدر سیصد خانوار میشود ده پاکیزه ایست خانها از سنگ و گل دارد خانه خوب قابلی ندارد مگر یکخانه که مال یعقوب سلطان پسر لطیفخان است چشمه آبی از بالای ده بیرون میآید و از دور یک سکّوئی میگذرد که این سکّو را دور اصله یک چناری ساخته اند که میگویند اینچنار پنجهزار سال عمر دارد و از شدّت کهنگی وسط چنار سوخته و تمام شده است کتلهای بزرگ دارد و معلوم است که خیلی کهنه و قدیم است دو ریشه چنار بایستی بیست ذرع باشد آب سرد صاف گوارائی از اینچشمه بیرون میآید که هیچ نسبتی بچشمهای سراب هکّ و عمارت و سایر جاها ندارد پیاده شده تماشا کردیم بعد سوار شده از توی آبادی ده بیرون رفته از تپّه بالا آمدیم که سرابهای آنطرف را هم تماشا کنیم سر تپّه که رسیدیم دیدیم چشمهای زیادی هم از اینجا جاری است سراب ونّائی از اینطرف تپّه و این چشمها از آنطرف جاری شده رودخانه را که بشهر بروجرد میآید تشکیل میدهند که یک تپّه میانه این دو سراب فاصله است امّا آنطرف تپّه درخت زیادی نداشت و چندان باصفا نبود اینطرف اشجارش بیشتر است دوباره برگشته آمدیم سر همان آب ونّائی بقدر دو هزار قدم زیر دست ده که درخت بید زیادی داشت و چمن بود کنار رودخانه محلّ خوبی را انتخاب کرده فرمودیم آفتاب گردان زدند و بنهار افتادیم اینجا هوای بسیار خوشی داشت دو طرف این درّه کوههای خیلی بلند سبز برفی خوب دارد که همه جا اسب رو است و یکراهی هم از اینجا دارد که بخاوه و الشتر لرستان میرود بعد از نهار قدری استراحت کرده برخاستیم چای و عصرانه خورده دو ساعت و نیم بلکه زیادتر بغروب مانده بود که سوار شدیم و راندیم برای منزل و یکربع بغروب مانده وارد منزل شدیم شب بعد از شام جناب امین السّلطان و مجد الدّوله و امیر خان سردار و اکبر خان نایب ناظر و اعتماد الحضرة را خواسته بودیم بحضور آمدند و بعضی فرمایشات بآنها فرموده مرخّص شدند و رفتند
دهاتی که امروز در دست راست جادّه از مسافت زیادی دیدیم از اینقرار است ( قریه قلعه شمشاد خرده مالک ) ( قریه قلعه حاتم ملکی حاجی میرزا ابو تراب ) ( قریه قلعه کوچک ملکی حاجی یوسف ) ( قریه توزه زن ملکی مظفّر الملک ) ( قریه چهار برّه ملکی باقر خان ) ( قریه بنه دیزه ملکی ایضا ) ( قریه برکت آباد ملکی عبد الرّحیم خان ) ( قریه درّه گرگی خرده مالک ) ( قریه کیال دست چپ خیلی نزدیک بجادّه و خرده مالک است

طرح های ماهی درهم ( هراتی، ریز ماهی ) و بته ای از مهم ترین و در عین حال فراگیر ترین طرح های قالی ایران و لرستان است. قالی های این دو سبک طرح در منطقه بروجرد ، ریز نقش ترین طرح های استان بوده اند. در روستاهای این شهرستان طرح های متنوع دیگری نیز بافته می شده که در محدود به همین منطقه بوده اند.
طرح چهاربره
در گویش محلی چاروره گفته می شود، از لحاظ موقعیت جغرافیایی روستای چهار بره در شمال بروجرد قرار گرفته است و از لحاظ کیفیت در طرح و نقش و بافت در گروه تولیدات با کیفیت استان است. از نمونه بافته های چهاربره می توان به طرح علمدار اشاره کرد. فرش چهار بره و علمدار بروجرد از گونه های قدیمی استان است که در گذشته بافت آن از رونق خوبی برخوردار بوده است. طرح چهار بره واگیره ای است و در اولین نگاه تاثیر طرح هراتی را در آن می توان مشاهده نمود . در چهار بره متن از موتیف های درشتی مانند گل لوتوس و برگ کنگری استفاده شده است.
طرح چهار بره و ریز ماهی
معمولا تعداد حاشیه یکی می باشد و طره هم لته سیب رایج در کل کشور است. قالی های این روستا معمولا از روی حاشیه شناخته می شود و در واقع می توان گفت بافنده حاشیه را به عنوان اصالت بافت روستا عامل شناسایی انتخاب کرده و با متن بازی می کند. ریشه یابی تاریخی حاشیه هم اصل آن را به حاشیه هراتی می رساند که با توجه به ذهنیت بافنده تغییراتی در آن صورت گرفته است. رنگ بندی علمدار چهاربره تیره و معمولا سرمه ای سیر و روناسی به عنوان رنگ زمینه انتخاب می شد، تعداد رنگ های مورد استفاده در این نوع دستبافته از ۷ رنگ شامل سرمه ای، روناسی ، زرد، سبز، آبی، سفید و نارنجی، متجاوز نمی شود و رنگبندی موتیف ها به گونه ای است که تا حدی سنگینی متن را جبران کرده و جلوه ی بیشتری داشته باشند. برای بافت این سبک طرح در استان از الگوی بافت ثابت که همان تکه فرش ها یا در اصطلاح محلی دستور بوده است.
دستو اورنک
طرح چهار بره در ابعاد ذرع و نیم و قایچه ای و کناره بافته می شود. بدلیل واگیره ای بودن، این طرح قابلیت آنرا دارد که در ابعاد مختلف و بنا به نباز و تشخیص بافنده ، بافته شود.
چهاربره علمدار
طرح علمدار در واقع همان طرح معروف هراتی است که در غرب ایران با نگاره های اصلی گل الماسی که در چهار سوی آن چهار برگ یا ماهی قرار دارد تزیین شده است و در این منطقه با خلاقیت و ذهنیت بافنده چنین حالتی را به خود گرفته است. در صورت دقت به این طرحواگیره ای ، ماهی ها که به شکل برگ هستند دیده می شوند. بافنده برای تنوع بیشتر نمادهایی از لوزی با موتیف های گل لوتوس و ماهی را در متن قرار داده است. در برخی نمونه ها تعداد ۴ حاشیه با موتیف های گل لوتوس، لته سیب و بته استفاده شدهاست.
فرش چهار بره علمدار
طرح گنجشکی ( ملیچه ای ) روستای چهار بره
نمونه دیگری از تولیدات روستای چهار بره طرح گنجشکی است. طرح گنجشکی دارای نقشه تکراری ( واگیره ای ) است واگیره ها لوری هایی می باشند که به وسیله گل های الماس و لوتوس در اندازه های مختلف به یکدیگر مرتبط شده و داخل لوزی ها موتیف های گنجشک و عقاب قرار می گیرد. قالی طرح گنجشکی نسبت به طرح علمدار همین روستا دارای موتیف های ریزتر و رنگ بندی زیبا و ملایمتری است و مهارت بیشتری در بافت را نشان می دهد. حاشیه مورد استفاده معروف چهار بره است که بررسی تاریخی ریشه آن را به حاشیه های معروف هراتی رساند که به شکل ساده تر با حالت روستایی بافته شده است. این طرح هم به تبعیت از طرح های دیگر این روستا و همچنین استان لرستان از رنگ سرمه ای برای زمینه استفاده کرده است. نمونه مورد نظر قالی قدیمی و تماما دارای رنگرزی گیاهی و رنگرزی شده در خود لرستان و بروجرد باشد.

البته در خود روستا هم چند قنات و چشمه ی قدیمی وجود داشت .
پس از قطع آب عده ی اندکی تعدادی چاه کندندو بیشتر اهالی روستا بدون آب ماندند و معیشت آن ها شدیداً آسیب دید .
اکنون حدود بیست سال است که آب روستا قطع شده و اهالی روستای توده زن با این ثروت که نتیجه قطع آب روستای چهاربره است هر روز پولدارتر می شوند و اهالی روستای چهاربره با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کنند .
باغ ها و بیشه ها و یونجه زار های روستای چهاربره خشکید . و در مقابل روستای توده زن مانند خطه شمال سرسبز شد .
امید است که در این کار گشایشی شود و مردم مظلوم روستای چهاربره به حق قانونی و شرعی خود برسند .

ی اصلی می باشد ، یعنی مزر عه ی نباتی ، خود به چهار قسمت کوچکتر تقسیم وهر قسمت زیر مجموعه ی یک قسمت اصلی می باشد، لازم به ذکر است اسامی به زبان لری محلی می باشد، که معادل فارسی به شرح زیر می باشد، چواشه یعنی بر عکس ، وارونه - دینالک، معنی یا مترادف آن یافت نشد که از بزرگان روستا بایست پرسیده شو د، سونگه، یعنی سه دانگ، پنج لونگه ، یعنی پنج لنگه، اما به چه دلیل به این نامها ، نام گذاری شده اند ، مشخص نیست۰

دارالمومنین معروف بوده است، وعلمای مشهوری دربروجردنظیر آیت الله صاحب الزمانی ( ره ) چند سال امامت جماعت این روستا را به عهده داشته اند واز همان موقع جلسات قرآنی در روستا تشکیل گردیدکه هم اکنون هم ادامه دارد، این روستا دارای دوحسینیه به نامهای حسینیه ابوالفضل العباس وقمر بنی هاشم ( ع ) که یکی از بزرگترین حسینیه های منطقه بروجرد می باشد، است،

شده است، وقنات معروف به چشمه ی مرده شور خانه واقع در داخل روستا پشت خانه ی بهداشت میباشد که متاسفانه به علت حفاری چاه های متعدد در اطراف قنوات مذکور وبارش کم نزولات جوی هر سه قنات در حالت کما قرار گرفته اند که امداد مسئولین را می طلبد، دقیقا در وسط دو قنات دینالک وقنات چشمه مرده شور خانه یک تپه ی باستانی با قدمتی حدود بیش از چهار هزار سال وجود داردکه سفالینه های موجود در این تپه موید تاریخ آن می باشد، که طی سنوات اخیر توسط افرا د سود جو وسارق مورد حفاری قرار گرفته است به نظر میر سد تاریخ تپه وقنوات به هم بستگی ومربوط باشد، ( اطلاعات تکمیلی تر از روستا به آگاهی خواهد رسید ) ، _احمد معظمی گودرزی