کاخ سلطنت اباد

دانشنامه آزاد فارسی

کاخ سلطنت آباد.
مجموعۀ باغ و بنای ییلاقی دورۀ ناصری در شرق رستم آباد شمیران. ساختمان آن در ۱۲۷۴ق در قریۀ ارمنی و زردشتی نشین حصار رضابیگ با کوچاندن اهالی آن به منطقۀ حصاربوعلی آغاز شد. در ۱۳۰۵ق پایان یافت و کاخ سلطنت آباد نام گرفت. کاخ سلطنت آباد از یک کاخ دو طبقه (بیرونی)، برج چندطبقۀ اندرونی با حیاط مستقل، برج چهارطبقۀ خوابگاه، کلاه فرنگی پنج طبقه، برج ساعت، دیوان خانه، کبوترخانه و یک دریاچۀ مصنوعی تشکیل می شد که در آن قایق سواری می شد. کاخ اصلی تالار بی مانندی بود با دیوارهای سنگ مرمر حجاری شده، و کاشی های هفت رنگ که با تصویرهای گوناگون تزیین شده بود. در وسط تالار یک حوض کوچک از مرمر سفید بود. در حوض خانه، مجموعۀ گرانبهایی از پروانه و پرندگان خشک شده وجود داشت. بر دیوارهای آن نیز تصویر جانوران گوناگون به اندازۀ طبیعی نقاشی شده بود و به آن موزۀ تاریخ طبیعی می گفتند. برج چندطبقۀ ساعت، پلکانی پیچاپیچ داشت که به یک مهتابی وسیع ختم می شد. کلاه فرنگی کاخ، در حکم ورودی کاخ بود و در آن جا از نمایندگان کشورهای خارجی در بدو ورود پذیرایی می شد. میناکاری ها و شیشه های رنگین بناهای کاخ سلطنت آباد بی مانند بود. در نزدیکی سلطنت آباد، عمارت صدراعظم قرار داشت و در فاصلۀ آن ها، آبدارخانه و تفنگ خانه و مانند آن ساخته شده بود. برای رفت وآمد به تهران، راه شوسۀ بلندی احداث شده بود که بعدها جادۀ قدیم شمیران نام گرفت. کاخ سلطنت آباد یک تلگراف خانه نیز از آن خود داشت. احمدشاه در سال ۱۳۳۲ق در کاخ سلطنت آباد تاج گذاری کرد. کاخ سلطنت آباد در ۱۳۰۴ش با تصویب مجلس به مالکیت محمدحسن میرزا ولیعهد درآمد. واقعۀ مهم کاخ سلطنت آباد، زندانی شدن دکتر محمد مصدق و شماری از همکاران او، پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در آن جا بود. دکتر مصدق در عمارت خوابگاه درحبس بود و محاکمۀ او در تالار آینۀ کاخ سلطنت آباد انجام شد. در دورۀ رضاشاه و محمدرضاشاه چند ساختمان در کاخ به ارتش واگذار شد و با ایجاد کارخانه های مهمات سازی تغییر شکل یافت. با تأسیس پادگان و کارخانۀ مهمات سازی در خیابانی که سلطنت آباد (پاسداران کنونی) خوانده می شد و راه کاخ به تهران بود، منطقه ای نظامی تشکیل یافت. در دورۀ پهلوی مجسمۀ شاه در سلطنت آباد نصب بود. کلاه فرنگی و برج خوابگاه کاخ سلطنت آباد در فهرست بناهای تاریخی ایران ثبت شده اند.

پیشنهاد کاربران

بپرس