کارل بروکلمان

کارل بروکلمان ( به آلمانی: Carl Brockelmann ) ( ۱۷ سپتامبر ۱۸۶۸ – ۶ مه ۱۹۵۶ ) خاورشناس آلمانی و از بزرگ ترین سامی شناسان ( عرب شناسان ) در نیمهٔ اول قرن بیستم بود.
کارل بروکلمان، فرزند ارنْست بروکلمان، در ۱۷ سپتامبر ۱۸۶۸ در روستوک، آلمان به دنیا آمد. در ۱۸۸۶ وارد دانشگاه روستوک شد. نخست به فراگیری زبان و متن شناسی یونانی، لاتین، عربی، حبشی و علوم و زبان های شرقی و زبان های هندواروپایی پرداخت. در سال ۱۸۸۸ در استراسبورگ، فرانسه به محضر درس تئودور نلدکه رفت و در درس زبان های سانسکریت و ارمنی و زبان قبطی ( مصری قدیم ) حاضر شد. در ۱۸۹۰، زیر نظر نلدکه، از دانشگاه استراسبورگ درجهٔ دکتری گرفت و در یکی از مدرسه های پروتستانی آغاز به تدریس کرد. در همین اوقات، به گردآوری موادی برای تألیف فرهنگ سریانی پرداخت. در فوریهٔ ۱۸۹۵ این فرهنگ با نام واژه نامهٔ سریانی منتشر شد. پس از آن، به دعوت ادوارد زاخائو، در نشر تحقیقی و انتقادیِ کتاب طبقات ابن سعد شرکت کرد. بروکلمان، برای گردآوری نسخه های خطیِ این کتاب، در سال ۱۸۹۵ به لندن و استانبول سفر کرد و با استفاده از این فرصت، به تصحیح متن عیون الاخبار ابن قتیبه پرداخت و در ۱۸۹۶ به برسلاو بازگشت. جلد هشتم از طبقات ابن سعد به کوشش بروکلمان در ۱۹۰۴ به وسیلهٔ آکادمی برلین منتشر شد.
اثر مشهور او، با عنوان تاریخ ادبیات عربی، طی سال های ۱۸۹۷ تا ۱۹۰۲ منتشر شد، و به صورت نهایی خود با ملحقات آن، طی سال های ۱۹۳۷–۱۹۴۲ در پنج جلد انتشار یافت و با استقبال خاورشناسان و اسلام شناسان مواجه شد؛ زیرا مشتمل بر همهٔ آثاری بود که به زبان عربی تحریر یافته بود.
در بهار ۱۹۰۰، ادوارد زاخائو از بروکلمان خواست تا تدریس زبان عربی را در مدرسهٔ زبان های شرقی برلین بپذیرد. در تابستان همان سال، کرسی دانشگاه های ارلانگن و برسلاو به وی پیشنهاد شد، و او ترجیح داد که به برسلاو برود. از همین زمان، بروکلمان در تألیف مجموعه ای دربارهٔ تاریخ ادبیات شرق، که از ۱۹۰۱ آغاز شده بود، سهیم شد و تألیف جزء هفتم از این مجموعه، بخش «تاریخ ادبیات مسیحی در شرق» را که شامل ادبیات سریانی و عربی می شد، به عهده گرفت. سپس، در ۱۹۰۳، از او دعوت شد که در دانشگاه کونیگسبرگ تدریس کند. او در آنجا بیشتر کتاب های خود ازجمله دستور تطبیقی زبان های سامی ( دو مجلد ۱۹۰۷–۱۹۱۳ ) را تألیف کرد. در ۱۹۰۹ در دانشگاه هاله متصدی کرسی خاورشناسی شد و از ۱۹۱۰ تا ۱۹۲۲ در آنجا بود. در همان جا جزء دوم کتاب دستور تطبیقی زبان های سامی را نوشت و ویرایش دوم فرهنگ سریانی را آماده کرد، ولی جنگ جهانی اول کار او را کند ساخت، زیرا بسیاری از متون سریانی که در خارج آلمان منتشر شده بود به آلمان نمی رسید. جزء اول این کتاب در ۱۹۱۸ منتشر شد و نشر کامل آن در ۱۹۲۸ صورت گرفت.