ینگی امام

ینگی امام یا ینگه امام «نام محاوره ای:ینگه مام» یکی از روستاهای کهن شهرستان ساوجبلاغ است که امامزاده، کاروانسرا و تپه ای تاریخی را در خود جای داده است. در ابتدا نام ینگی امام به امامزاده و سپس به کاروانسرا و تپه و هم اکنون به همه این روستا گفته می شود. در حال حاضر ینگی امام به شهر هشتگرد اضافه شده است و اکنون ابتدای شهر هشتگرد از جاده قدیم کرج به سمت قزوین می باشد.
مردم این روستا به زبان های ترکی ساوجبلاغی و فارسی کرجی که زبان محلی کوهپایه ها می باشد سخن می گویند. [ ۲]
بنای امامزاده مربوط به دوره صفویه تا قاجار است که در خرداد ۱۳۸۱ از سوی سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. ورودی امامزاده در جهت شمال و مقابل روستا است و از جاده کرج - هشتگرد تنها نمای پشت یا جنوبی آن مشاهده می شود. روی یکی از چند کاشی که داخل محراب کار گذاشته شده، چنین آمده است: «یادگاری استاد مرتضی ولد استاد محمدباقر امین ۱۳۱۱». مرقد امامزاده به صورت سکوی بلندی با کاشی های عادی فیروزه ای پوشیده شده و در بدنه شمالی آن چهار کاشی بر جسته ستاره ای شکل آبی رنگ دوره قاجاریه قرار دارد. ضریح چوبی روی مرقد بسیار ساده ساخته شده و تاریخ آن، سال ۱۳۵۴هجری قمری است. در پاشنه ورودی بنا، سنگ قبری قرار دارد که متعلق به تاریخ ۱۰۷۲ است. این بنا که از آثار دوره صفویه است، گذشته از تعمیرات دوره قاجاریه، در سال ۱۳۴۷ شمسی نیز از سوی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران تعمیر شده است. گنبد بنا به صورت هرم ۱۲ ترکی بوده و در رأس آن تزییناتی به شکل زیگزاگ های سیاه رنگ و در قسمت های دیگر قاب سازی با طرح هندسی دیده می شود. در مجموع، بنای امامزاده آجری چهار گوش است که از دو قسمت ایوان شمالی در جلو و حرم اصلی در پشت تشکیل می شود. مدخل شمالی ورودی اصلی به امامزاده نیز آجری و در هر دو طرف دو طاقنمای جانبی دارد.
به فاصله کمی از آرامگاه امامزادگان هادی و علی النقی و حدود ۱۰۰متر از سمت جاده کرج - هشتگرد، کاروانسرای شاه عباسی ینگی امام قرار دارد. طرح کلی کاروانسرا مستطیل شکل است. چنان که طول خارجی آن ۶۹متر و عرض آن ۶۰/۶۷متر است. متأسفانه هم اکنون فقط ضلع شرقی نمای خارجی آن همچون گذشته سلامت خود را حفظ کرده و نمای خارجی سه ضلع دیگر تغییرات کلی یافته است. از تغییرات ایجاد شده در این کاروانسرای زیبا که نوعی تخریب به شمار می رود، می توان به نصب درب و پنجره های جدید در نمای شمالی، مسدود شدن دو طاقنما و در ورودی ضلع جنوبی که دهانه قوس سر در آن ۴۰/۵ متر است، فروریختگی طاق در سردر ورودی ضلع جنوبی، ضمیمه شدن حجره های دو طرف ضلع شمالی داخل کاروانسرا به حجره های پشتی، تغییرات عمده در محوطه گوشه جنوب غربی و. . . اشاره کرد. اهمیت و زیبایی کاروانسرای ینگی امام به حدی است که وصف آن علاوه بر سفرنامه های ایرانی به سفرنامه های خارجی نیز سرایت کرده است. به عنوان نمونه لرد کرزن نایب السلطنه هندوستان در سفر خود طی سال های ۱۸۸۵و ۱۸۹۵میلادی و «یوشیدا ماساهارو» نخستین فرستاده دولت ژاپن به ایران در عصر قاجار از تناسب و زیبایی تحسین برانگیز این کاروانسرا سخن به میان آورده اند. میرزا حسین فراهانی در سفرنامه خود ضمن شرح مسیر راه تهران تا قزوین می نویسد: «کاروانسرای ینگی امام شش اتاق بزرگ و کوچک پاکیزه سفید کاری شده دارد که همه را فرش کرده و مبل گذاشته اند و منزلگاه مسافران محترم است. جلوی این کاروانسرا باغ بزرگی ساخته شده که قریب به دوازده جریب است و صحن کاروانسرا مشتمل بر سه ایوان و بیست و چهار حجره است که همه حجره ها اتاق شده و بعضی اتاقها حصیر فرش و مبل مختصری دارد که منزلگاه مسافران است».

روستایی کهن در شهرستان ساوجبلاغ استان البرز، در مسیر جاده کرج ـ هشتگرد، امامزاده و کاروانسرای آن مشهور است. بنای این امامزاده به دوره صفوی بر می گردد و می گویند دو تن از اولاد امام موسی کاظم (ع) به نام های هادی و علی النقی در آن جا مدفونند و چون کشف آن تازگی داشت آن را ینگی امام خواندند. ینگی در ترکی به معنای تازه و نو است. در فاصله کمی از امامزاده، کاروانسرایی قرار دارد که ظاهراً در زمان شاه عباس صفوی ساخته شده و زیبایی و تناسبی تحسین برانگیز داشته است. در دوره قاجاریه آن را تعمیر و به میهمانخانه تبدیل کردند.