«ز يزدان، نه از ارکان، که کوته ديدگي باشد / که خطي کز خرد خيزد تو آن را از بنان بيني»

Draft 1

معنی بیت "ز یزدان دان نه از ارکان، که کوته دیدگی باشد / که خطی کز خرد خیزد تو آن را از بنان بینی":

این بیت از قصیده شماره ۱۹۸ دیوان سنایی است. در این بیت، شاعر به ما می‌گوید که منشأ و پیدایش خط و ...

 Draft 1 

معنی بیت "ز یزدان دان نه از ارکان، که کوته دیدگی باشد / که خطی کز خرد خیزد تو آن را از بنان بینی":

این بیت از قصیده شماره ۱۹۸ دیوان سنایی است. در این بیت، شاعر به ما می‌گوید که منشأ و پیدایش خط و زبان از خداوند متعال است، نه از چهار عنصر اصلی (آب، خاک، آتش و هوا).

• یزدان: خداوند متعال
• ارکان: چهار عنصر اصلی (آب، خاک، آتش و هوا)
• کوته دیدگی: دید کوتاه و محدود
• خط: نوشته، دست خط
• خرد: عقل، دانایی
• بنان: انگشتان دست

شاعر در این بیت می‌گوید که اگر ما با دید عقل و خرد به خط و زبان نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که این‌ها مخلوق خداوند متعال هستند و نه حاصل تصادف یا ترکیب عناصر طبیعی. خط و زبان ابزارهایی هستند که خداوند به انسان عطا کرده است تا بتواند با یکدیگر ارتباط برقرار کند و دانش و اندیشه خود را به اشتراک بگذارد.

• این بیت در تمجید از قدرت و خلاقیت خداوند متعال است.
• شاعر بر این باور است که خط و زبان نعمتی الهی هستند و باید قدر آن‌ها را دانست.
• استفاده از واژه "کوته دیدگی" نشان می‌دهد که شاعر معتقد است که کسانی که منشأ خط و زبان را به عناصر طبیعی نسبت می‌دهند، دیدگاهی محدود و سطحی دارند.

این بیت را می‌توان در موقعیت‌های مختلفی به کار برد، از جمله:

• زمانی که می‌خواهیم بر اهمیت و ارزش خط و زبان تأکید کنیم.
• زمانی که می‌خواهیم به قدرت و خلاقیت خداوند متعال اشاره کنیم.
• زمانی که می‌خواهیم با کسانی که دیدگاهی محدود و سطحی نسبت به جهان دارند، بحث کنیم.

منابع:

• دیوان سنایی، تصحیح سعید طبیبیان، انتشارات زوار، چاپ اول، ۱۳۹۰
• شرح سنایی، تأليف دکتر سید حسین حسینی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۴۵

امیدوارم این توضیحات مفید بوده باشد. اگر سوال دیگری دارید، در پرسیدن آن تردید نکنید.

Draft 2

معنی بیت "ز يزدان، نه از ارکان، که کوته ديدگي باشد / که خطي کز خرد خيزد تو آن را از بنان بيني":

این بیت از قصیده شماره ۱۹۸ دیوان سنایی است. در این بیت، سنایی به ما می‌گوید که خط و نوشته‌ای که از خ...

 Draft 2 

معنی بیت "ز يزدان، نه از ارکان، که کوته ديدگي باشد / که خطي کز خرد خيزد تو آن را از بنان بيني":

این بیت از قصیده شماره ۱۹۸ دیوان سنایی است. در این بیت، سنایی به ما می‌گوید که خط و نوشته‌ای که از خرد و حکمت سرچشمه می‌گیرد، مانند وحی الهی است و نه از علم و دانش بشری.

• "ز يزدان": از جانب خداوند
• "نه از ارکان": نه از علم و دانش بشری که بر پایه عقل و حس است (ارکان در اینجا به معنای پایه و اساس است)
• "که کوته ديدگي باشد": زیرا علم و دانش بشری محدود و ناقص است
• "خطي کز خرد خيزد": نوشته‌ای که از حکمت و عقل سرچشمه می‌گیرد
• "تو آن را از بنان بيني": تو آن را مانند وحی الهی که از جانب خداوند نازل می‌شود، می‌دانی

سنایی در این بیت به ما می‌گوید که نوشته‌ای که بر پایه حکمت و عقل باشد، مانند وحی الهی ارزشمند و قابل اعتماد است. زیرا علم و دانش بشری محدود و ناقص است و نمی‌تواند به طور کامل حقایق را درک کند.

• در این بیت، سنایی از خط و نوشته به عنوان نمادی از علم و دانش استفاده می‌کند.
• "بنان" به معنی انگشت است و در اینجا به معنی نوشتن و نگارش است.
• این بیت در تضاد با بیت‌های دیگری از سنایی است که در آنها به محدودیت علم و دانش بشری اشاره می‌کند.

این بیت را می‌توان در موقعیت‌های مختلفی به کار برد، مانند:

• زمانی که می‌خواهیم بر ارزش و اهمیت حکمت و عقل تأکید کنیم.
• زمانی که می‌خواهیم به محدودیت علم و دانش بشری اشاره کنیم.
• زمانی که می‌خواهیم بگوییم که نوشته‌ای که بر پایه حکمت و عقل باشد، مانند وحی الهی قابل اعتماد است.

• "از عقل مپرس آن را که از عشق پرسند" (مولوی)
• "علم از عقل و عقل از جان خیزد" (سنایی)
• "عقل را گر چراغ معرفت دانی / هرچه گوید چراغ راه جانی" (سعدی)

امیدوارم این توضیحات مفید بوده باشد.

Draft 3

معنی شعر "ز یزدان، نه از ارکان، که کوته دیدگی باشد"

این بیت از قصیده شماره ۱۹۸ دیوان سنایی است. در این بیت، شاعر به ما می‌گوید که خط و نوشته‌ای که از خرد و حکمت سرچشمه می‌گیرد، ارزشی والا و الهی د...

 Draft 3 

معنی شعر "ز یزدان، نه از ارکان، که کوته دیدگی باشد"

این بیت از قصیده شماره ۱۹۸ دیوان سنایی است. در این بیت، شاعر به ما می‌گوید که خط و نوشته‌ای که از خرد و حکمت سرچشمه می‌گیرد، ارزشی والا و الهی دارد و نباید آن را با نوشته‌های معمولی و سطحی که از دانش اندک و دیدگاه کوتاه‌بینانه انسان سرچشمه می‌گیرند، یکی دانست.

• "ز یزدان، نه از ارکان": منظور از "یزدان" خداوند متعال و منظور از "ارکان" اجزای هستی و طبیعت است. شاعر می‌گوید که خط و نوشته‌ای که از خداوند و حکمت الهی سرچشمه می‌گیرد، ارزشی بسیار فراتر از نوشته‌هایی دارد که از دانش و درک محدود بشری نشأت می‌گیرند.
• "که کوته دیدگی باشد": منظور از "کوته دیدگی" دیدگاه محدود و سطحی انسان است. شاعر می‌گوید که نوشته‌هایی که از دیدگاه کوتاه‌بینانه انسان سرچشمه می‌گیرند، ارزشی ناچیز دارند و در مقایسه با نوشته‌های الهی و حکمت‌آمیز، هیچ‌گونه اهمیتی ندارند.
• "که خطی کز خرد خیزد تو آن را از بنان بینی": منظور از "خرد" عقل و حکمت است و منظور از "بنان" انگشتان دست است. شاعر می‌گوید که خط و نوشته‌ای که از عقل و حکمت سرچشمه می‌گیرد، چنان ارزشمند و والا است که گویی از دست خداوند متعال تراوش می‌کند.

• در برخی از نسخه‌ها، بیت دوم به صورت "کز خرد خیزد تو آن را از دل و جان بینی" آمده است.
• این بیت در برخی از تست‌های کنکوری نیز مطرح شده است.

refresh Regenerate drafts 

معنی بیت "ز یزدان دان نه از ارکان، که کوته دیدگی باشد / که خطی کز خرد خیزد تو آن را از بنان بینی":

این بیت از قصیده شماره ۱۹۸ دیوان سنایی است. در این بیت، شاعر به ما می‌گوید که منشأ و پیدایش خط و زبان از خداوند متعال است، نه از چهار عنصر اصلی (آب، خاک، آتش و هوا).

• یزدان: خداوند متعال
• ارکان: چهار عنصر اصلی (آب، خاک، آتش و هوا)
• کوته دیدگی: دید کوتاه و محدود
• خط: نوشته، دست خط
• خرد: عقل، دانایی
• بنان: انگشتان دست

شاعر در این بیت می‌گوید که اگر ما با دید عقل و خرد به خط و زبان نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که این‌ها مخلوق خداوند متعال هستند و نه حاصل تصادف یا ترکیب عناصر طبیعی. خط و زبان ابزارهایی هستند که خداوند به انسان عطا کرده است تا بتواند با یکدیگر ارتباط برقرار کند و دانش و اندیشه خود را به اشتراک بگذارد.

• این بیت در تمجید از قدرت و خلاقیت خداوند متعال است.
• شاعر بر این باور است که خط و زبان نعمتی الهی هستند و باید قدر آن‌ها را دانست.
• استفاده از واژه "کوته دیدگی" نشان می‌دهد که شاعر معتقد است که کسانی که منشأ خط و زبان را به عناصر طبیعی نسبت می‌دهند، دیدگاهی محدود و سطحی دارند.

این بیت را می‌توان در موقعیت‌های مختلفی به کار برد، از جمله:

• زمانی که می‌خواهیم بر اهمیت و ارزش خط و زبان تأکید کنیم.
• زمانی که می‌خواهیم به قدرت و خلاقیت خداوند متعال اشاره کنیم.
• زمانی که می‌خواهیم با کسانی که دیدگاهی محدود و سطحی نسبت به جهان دارند، بحث کنیم.

منابع:

• دیوان سنایی، تصحیح سعید طبیبیان، انتشارات زوار، چاپ اول، ۱۳۹۰
• شرح سنایی، تأليف دکتر سید حسین حسینی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۴۵

گزینش آگاهانه آخرت هیچ ربطی به مفهوم این  بیت ندارد .چون هیچ کدام از واژه هایی که به کار رفته ارتباطی با نه آخرت دارد و نه با دنیا..

ز یزدان دان، نه از ارکان، که کوته دیدگی باشد

                                             که خطّی کز خرد خیزد ، تو آن را از بنان بینی

همه‌ی کارها را از خدا بدان، نه از عناصر اربعه [آب، باد، خاک، آتش] و اسباب دیگر زیرا کوته فکری است که این اثری را که از خرد تو سرچشمه می‌گیرد و پدید می‌آید تو به انگشتان خودت نسبت می‌دهی. / همان طور که نوشتن خط در حقیقت کار خرد انسان است و انگشتان فقط عامل اجرایی دستور عقل هستند اسباب مادّی هم وسیله ی اجرای کارها هستند و خداوند عامل اصلی است.