آب گریزی. آب گریز یا هیدروفوب ( به انگلیسی: Hydrophobe ) در شیمی و زیست شناسی سلول کاربرد دارد و یک پدیدهٔ فیزیکی در مولکول ها است که از آب دوری می کنند. [ ۱] [ ۲]
آبگریزی از جمله خصوصیات فیزیکی سطحی یک ماده است. مواد آبگریز به دلیل ناهمواری های سطحی میکرومتری و نانومتری خود، اجازه پخش شدن یا جذب شدن آب روی سطح را نمی دهند و از این رو موجب قطره ای شدن آب و سر خوردن آن می شوند.
مولکول های آب گریز غیرقطبی هستند و به همین خاطر تمایل به دیگر مولکول ها و حلال های غیرقطبی دارند. این مولکول های آب گریز در درون آب به هم پیوسته و تشکیل میسل می دهند. متقابلاً آب بر روی سطوح آب گریز زاویه تماس بسیار بزرگی به خود می گیرد و به شکل قطره های کروی درمی آید. مثال هایی از مولکول آب گریز شامل نفت، آلکن ها، روغن و چربی می شوند. از مواد آب گریز در صنعت به عنوان شوینده چربی ( درکنار مواد چربی گریز ) ، جداکننده های نفت از آب و برای زدودن ذرات غیرقطبی از سطوح قطبی استفاده می شود.
طبق اصول ترمودینامیک، ذرات به سطوح پایین تر انرژی تمایل دارند. آب یک مولکول قطبی است و از خصلت های شگرف آن این است که توانایی ایجاد پیوند هیدروژنی دارد. اما مولکول های آب گریز بعلت غیرقطبی بودن ونبود ویژگی تشکیل پیوند هیدروژنی نمی توانند با مولکول های آب پیوندی ایجاد کنند. ( مثل پیوندهای C_H غیرقطبی زنجیرهای هیدروکربنیِ اسیدهای چرب ) در نتیجه از هم دور شده تا جایی که مولکول های آب با هم پیوند نسبتاً قوی هیدروژنی ایجاد می کنند، سطوح برخورد بین دو نوع مولکول به کمینه و حداقل رسیده و پدیده جداشدگی ایجاد می شود. [ ۳]
زاویهٔ تماس در مبحث آب گریز - آب دوست به زاویه ای گفته می شود که آخرین لبهٔ یک مایع با سطح زیرین خود ایجاد می کند. هر چه این زاویه ( در شکل θC ) بزرگ تر باشد، نسبت آب گریزی بین دو ماده بیشتر است؛ مثلاً قطرهٔ آب بر روی برگ نیلوفرآبی حجم کروی تری بخود گرفته و زاویه بازتری ایجاد می کند.
هرچه این زاویه بازتر باشد احتمال خیس شدن سطح زیرین کم تر می شود، تا جایی که مثلاً قطره آب بر روی برگ نیلوفرآبی زاویه ای حدود ۱۵۰ درجه ایجاد می کند. [ ۴] امروزه بیشتر از گذشته از این پدیده برای ساخت پارچه های ضدآب استفاده می شود. [ ۵]
در غشای سلول سد لیپیدی غشای سلول را از نفوذ آب نگهداری می کند. ساختار هر لایه از غشاء از مولکول های فسفولیپید تشکیل شده است. انتهای فسفات هر مولکول فسفولیپید در آب محلول بوده و آب دوست است و انتهای دارای ساختار اسید چرب فقط در چربی ها محلول بوده و آب گریزاست. بخش های آب گریز غشا ( دم اسیدچرب آبگریز ) به هم نزدیک بوده و این پدیده منجر به عدم نزدیکی و نفوذ آب درون ماتریکس برون سلولی به سلول می شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفآبگریزی از جمله خصوصیات فیزیکی سطحی یک ماده است. مواد آبگریز به دلیل ناهمواری های سطحی میکرومتری و نانومتری خود، اجازه پخش شدن یا جذب شدن آب روی سطح را نمی دهند و از این رو موجب قطره ای شدن آب و سر خوردن آن می شوند.
مولکول های آب گریز غیرقطبی هستند و به همین خاطر تمایل به دیگر مولکول ها و حلال های غیرقطبی دارند. این مولکول های آب گریز در درون آب به هم پیوسته و تشکیل میسل می دهند. متقابلاً آب بر روی سطوح آب گریز زاویه تماس بسیار بزرگی به خود می گیرد و به شکل قطره های کروی درمی آید. مثال هایی از مولکول آب گریز شامل نفت، آلکن ها، روغن و چربی می شوند. از مواد آب گریز در صنعت به عنوان شوینده چربی ( درکنار مواد چربی گریز ) ، جداکننده های نفت از آب و برای زدودن ذرات غیرقطبی از سطوح قطبی استفاده می شود.
طبق اصول ترمودینامیک، ذرات به سطوح پایین تر انرژی تمایل دارند. آب یک مولکول قطبی است و از خصلت های شگرف آن این است که توانایی ایجاد پیوند هیدروژنی دارد. اما مولکول های آب گریز بعلت غیرقطبی بودن ونبود ویژگی تشکیل پیوند هیدروژنی نمی توانند با مولکول های آب پیوندی ایجاد کنند. ( مثل پیوندهای C_H غیرقطبی زنجیرهای هیدروکربنیِ اسیدهای چرب ) در نتیجه از هم دور شده تا جایی که مولکول های آب با هم پیوند نسبتاً قوی هیدروژنی ایجاد می کنند، سطوح برخورد بین دو نوع مولکول به کمینه و حداقل رسیده و پدیده جداشدگی ایجاد می شود. [ ۳]
زاویهٔ تماس در مبحث آب گریز - آب دوست به زاویه ای گفته می شود که آخرین لبهٔ یک مایع با سطح زیرین خود ایجاد می کند. هر چه این زاویه ( در شکل θC ) بزرگ تر باشد، نسبت آب گریزی بین دو ماده بیشتر است؛ مثلاً قطرهٔ آب بر روی برگ نیلوفرآبی حجم کروی تری بخود گرفته و زاویه بازتری ایجاد می کند.
هرچه این زاویه بازتر باشد احتمال خیس شدن سطح زیرین کم تر می شود، تا جایی که مثلاً قطره آب بر روی برگ نیلوفرآبی زاویه ای حدود ۱۵۰ درجه ایجاد می کند. [ ۴] امروزه بیشتر از گذشته از این پدیده برای ساخت پارچه های ضدآب استفاده می شود. [ ۵]
در غشای سلول سد لیپیدی غشای سلول را از نفوذ آب نگهداری می کند. ساختار هر لایه از غشاء از مولکول های فسفولیپید تشکیل شده است. انتهای فسفات هر مولکول فسفولیپید در آب محلول بوده و آب دوست است و انتهای دارای ساختار اسید چرب فقط در چربی ها محلول بوده و آب گریزاست. بخش های آب گریز غشا ( دم اسیدچرب آبگریز ) به هم نزدیک بوده و این پدیده منجر به عدم نزدیکی و نفوذ آب درون ماتریکس برون سلولی به سلول می شود.
wiki: آب گریزی