ارتکاز متشرعه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اصطلاح ارتکاز متشرعه در زمان حاضر از سوی تعدادی از استادان اصول فقه رایج شده است. ارتکاز متشرعه به شعور ناخودآگاه اهل یک شریعت به برخی امور اطلاق می شود.
ـــ ارتکاز متشرعه، نوعی ادراک و شعور ناخودآگاه به معلوماتی است که به عمق اذهان متشرعه رسوخ کرده و منشأ پیدایش آن به تحقیق، برای آنان روشن نیست، هر چند به طور اجمالی علت پیدایش آن، اعتقاد متشرعه به شریعت واحد و پای بندی به آن به حساب می آید؛ چه طبق این ارتکاز، سلوک عملی در خارج شکل گرفته باشد و چه شکل نگرفته باشد. این ارتکاز منشأ پیدایش سیره متشرعه می باشد.
ـــ ظاهرا منظور آنان این است که علاوه بر وجود سیره بر فعل یا ترک چیزی نوع حکم آن در شعور و عمق ذهن جای گرفته باشد گرچه منشا آن ناشناخته باقی بماند.
نکته
ارتکاز متشرعه در صورتی که با امضای شارع و یا عدم منع او تأیید شود، از منابع احکام فقهی است.
تفاوت ارتکاز متشرعه با سیره عقلاء
فرق ارتکاز متشرعه با سیره عقلاء یا متشرعه در این است که چون سیره دلیل لبی است پس به لحاظ تعیین، نوع حکم، مجمل است اما ارتکاز متشرعه نوع حکم را از وجوب یا حرمت یا ... معین می کند.
حجیت ارتکاز متشرعه
...

دانشنامه آزاد فارسی

اِرْتِکاز مُتَشَرّعه
ارتکاز هم ریشه با «مرکز» و در اصطلاح اصول فقه، جایی که افزون بر وجود سیره بر فعل یا ترک چیزی، نوع حکم نیز، در شعور و عمق ذهن اهل شرع جاگرفته باشد. این اصطلاح و تعریف آن را اصولیان جدید مطرح کرده اند. فرق ارتکاز متشرعه با سیرۀ متشرعه در این است که سیره، دلیل لُبّی است، یعنی به لحاظ تعیین نوع حکم، مجمل است؛ اما ارتکاز متشرعه، نوع حکم را از وجوب یا حرمت معیّن می کند. ارتکاز متشرعه، همانند سیرۀ متشرعه، به خودی خود، معتبر نیست بلکه در صورتی اعتبار دارد که از نظر معصوم (ع) حکایت کند. از این رو باید احراز شود آنچه که در ارتکاز متشرعه است، در زمان معصومان (ع) نیز بوده و آنان نیز ارتکاز یادشده را ولو به عنوان جزئی از متشرعان، تأیید می کردند.

پیشنهاد کاربران

بپرس