اظهار. [ اِ ] ( ع مص ) آشکارا کردن. ( ترجمان ترتیب عادل ص 14 ) ( مؤید الفضلاء ) ( زوزنی ) ( تاج المصادر بیهقی ) ( آنندراج ). پیدا نمودن و ظاهر کردن. ( فرهنگ نظام ). فاش کردگی. آشکارکردگی. ( ناظم الاطباء ). پیدا کردن. ( غیاث از منتخب ). بازنمودن. ( یادداشت مؤلف ). ظاهر ساختن. علنی کردن. برملا ساختن. برملا کردن. نمودن. بنمودن. هویدا کردن. پدیدار کردن یا ساختن. پدید کردن. آشکار کردن امری را. ( از متن اللغة ) : ورودالرسول من بغداد و اظهار موت الخلیفة. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 289 ). لیکن هوای تو به اظهار آن رخصت نمیداد. ( کلیله و دمنه ). و در فارسی اغلب با مصدرهای کردن و ساختن و داشتن و مانند اینها بکار می رود.
- اظهار ادب کردن ؛ ادب نمودن. احترام کردن. احترام و ادب نشان دادن. و رجوع به اظهار و اظهار کردن شود.
- اظهار اشتیاق کردن ؛ علاقه نشان دادن به کسی یا چیزی. دلبستگی و شوق خویش نشان دادن.
- اظهار خصومت کردن ؛ دشمنی نمودن و دشمنی آشکار کردن. ( ناظم الاطباء ). و رجوع به اظهار شود.
- اظهار ساختن به کسی ؛ معالنه. ( منتهی الارب ).
- اظهار سلطنت و جاه نمودن ؛ پنج نوبت زدن. دست نمودن. ( از مجموعه مترادفات ص 44 ). و رجوع به مترادفات کلمه شود.
- اظهار عجز ؛ نمودن ناتوانی. نشان دادن زبونی. پیدا ساختن عجز :
اظهار عجز پیش ستمگر روا مدار
اشک کباب باعث طغیان آتش است.
؟
و رجوع به اظهار شود.- اظهار کوتاهی کردن ؛ تقاصر. تکاؤل. ( منتهی الارب ). قصور نمودن. قصور و کوتاهی نشان دادن. و رجوع به اظهار شود.
- اظهار مافی الضمیر ؛ افشای آنچه در دل نهفته باشد. ( ناظم الاطباء ). بیان منویات درونی. و رجوع به اظهار شود.
- اظهار مضمر ؛ نزد بلغا آن است که شعری گفته شودبر وجهی که از حروف کلامی مخصوص ، و یا از جمله حروف تهجی ، هرچه شخصی در ضمیر خود گیرد، چون مصراع مصراع یا بیت بیت آن شعر بخوانند و از آن شخص پرسند که آن حرف در اینجا هست یا نه ، و آن کس معین نماید معلوم شود که کدام حرف است ، موافق قاعده ای که مقرر کرده اند. مثال آنچه از کلام مخصوص حرفی در خاطر کنند حرفی که در این مصراع :
سخن عشق جز به یار مگو هستند.
از اینها یکی را فرض کنند و بپرسند، معلوم گردد. از این دو بیت ( رباعی ):بیشتر بخوانید ...