الامالی مع کتابی ذیل الامالی و النوادر

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] کتاب الامالی مع کتابی ذیل الامالی و النوادر، به زبان عربی، هر سه، تألیف ابوعلی، اسماعیل بن قاسم بن عیذون قالی، مشهور به ابوعلی قالی (288 - 356ق)، در موضوعات مختلف تفسیر، حدیث، لغت، تاریخ و... است.
به دنبال این هر سه نوشتار که در یک جلد گرد آمده، کتاب «التنبیه علی اوهام القالی فی امالیه»، نوشته ابوعبید عبدالله بن عبدالعزیز بن محمد بکری گنجانده شده است.
ابوعلی قالی، به دعوت حاکم اموّی اندلس در سال 328ق، به نزد او رفت و در آن جا به تعلیم و تألیف پرداخت. او، در مقدمه ی اثر آورده که امالی را در همین دوره، در قرطبه، روزهای پنج شنبه هر هفته، در مسجد جامع «زهرا مبارکه»، از حفظ بر شاگردانش املاء می کرده است.
چند صفحه اول(7 صفحه)، توسط آقایان صلاح بن فتحی هلل و سید بن عباس جلیمی که محققین اثر هستند، نگارش یافته است، سپس متن اصلی امالی که از دو جزء تشکیل یافته است....و بعد ذیل امالی....و سپس کتاب نوادر....قرار گرفته است و در آخر، متن کتاب «التنبیه علی اوهام القالی فی امالیه» از ابوعبید بکری ذکر شده است....
هیچ کدام از نوشته های یاد شده دارای باب بندی و فصل بندی خاصی نمی باشد.
در مقدمه، محققین، اول، از اهمیت کتب امالی و نوادر نزد علماء، ازجمله آنچه یاقوت حموی در «معجم الادباء» آورده، سخن می گویند و به این سخن ابن خلدون استشهاد می نمایند: «اصول متن ادب و ارکان آن، در چهار دیوان است؛ «ادب الکاتب» ابن قتیبة، «الکامل» مبرد، «البیان و التبیین» جاحظ و «نوادر» ابوعلی قالی و بقیه از اینها تبعیت نموده و فروع این آثار شمرده می شوند.» و دوم، شرح حال و اثر مؤلف را به طور مختصر بیان می کنند و در قسمت بعدی، به معرفی کتاب امالی می پردازند و خاطرنشان می کنند که ابوعلی قالی در این اثر، همان راه علمای سلف را ادامه داده و این نوع از امالی، مجموعه ای نامنظم از روایات گوناگون دینی و ادبی است و بیشتر به جنبه های لغوی عنایت دارد و اساس کار مؤلفین آنها، شرح و توضیح واژگان ناآشنا و دشوار است و در ادامه، در مورد اهمیت این اثر می گویند: این اثر، مجموعه ای عظیم از شرح آیات قرآن کریم و احادیث نبوی، اخبار و لطایف ادبی، گزیده های شعری و امثال و حکم همراه با شرح مواد و توضیح لغوی است.

پیشنهاد کاربران

بپرس