امام صاحب

امام صاحب مرکز ولسوالی امام صاحب در شمال افغانستان است. این شهر پس از مزار شریف دومیین شهر زیارتی در شمال ولایت قندوز است. در ارتفاع حدود ۷۵۰ متری در کرانه های جنوبی رود آمودریا و در مسیر جاده قندوز ـ شیرخان بندر قرار گرفته است. [ ۱]
نام این شهر از زیارت گاهی در آن گرفته شده است. گرچه اغلب شیعیان معتقدند که راس الحسین همراه با پیکر ایشان در کربلا دفن شد اما در میان برخی دیگر اماکن مختلفی از جمله زیارتگاهی در این شهر مورد توجه است. هر سال در دهم ماه حمل ( فروردین ) علم زیارتگاه برافراشته شده و به مدت چهل روز مردم در مراسم آن شرکت می کنند.
طرح آن به شیوهٔ نخستین مقبره های اسلامی در ایران، ساده و عبارت از فضای چهارگوشی است که قبه ای بر سه کُنج های آن ساخته شده است. گرچه تعیین دقیق ابعاد آن ممکن نیست، نسبت اندازها ظاهراً مبتنی بر واحدی است که تناسب اجزاء در آن حفظ شده است. گذشته از شبکه سازی قابِ درگاه بالای درِ ورودی، تنها زینتی که در نمای آجری زمخت این بنا به چشم می خورد کتیبه ای است مشتمل بر جملات «بسم الله الرحمن الرحیم، هذا مشهد سالار خلیل» به خط کوفی گرده دار برجسته که اطراف در را احاطه کرده است. کتیبه حکایت از آن می کند که این بنا متعلق به مرد شریفی به نام سالار خلیل است که او را با قساوت کشته اند، ولی تا کنون نام وی در منابع یافت نشده است. دیوید بیور کلمات بعدی را چنین خوانده است: «صفعه بن امّه» که البته کاملاً با حروف باقی مانده مطابقت نمی کند. این نسبت به حجم ساختمان اندازه ای خارق العاده دارد. در داخل، سه طاقچه گچ بری برجسته نما، که محراب را هم در بر می گیرد، وابستگی این گونه مقبره ها را به «چهارطاق»های پیشین تأیید می کند. گچ بری های آن تهیه نمونهٔ بازمانده از مقبره های قرن پنجم است که در آن گونه های متنوعی از نگارهٔ برجستهٔ نیم رخ سر بز کوهی را از دو سوی می توان دید. دعایی طولانی به خط کوفی ساده بر ساقهٔ گنبد نوشته شده که برای فرشتگان مقرب خدا و انبیاء و مؤمنان در آسمان و زمین و محمد سلام می فرستد. در پایان نام هنرمند محمد بن احمد غود آمده که در جای دیگری ذکر از آن نرفته است. [ ۲]
در منابع تاریخی نام شهر بصورتهای ارهنگ، آرْهَن و ارهنگ امام نیز آمده است.
این شهر در دوران حکومت طالبان از کانالهای مهم ارسال کمک های بین المللی برای احمد شاه مسعود از طریق تاجیکستان بود.