در علم فیزیک، بردار برگرز برداری است که بزرگی و جهت اعوجاج شبکه را که نتیجه یک نابجایی در شبکه کریستالی است، بیان می کند. نام گذاری این بردار به دلیل قدردانی از کارهای ارزشمند فیزیکدان هلندی، جان برگرز، می باشد . بردار برگرز را معمولاً با b نمایش می دهند.
برای درک بهتر بردار برگرز ابتدا به ساختار کریستال بدون وجود نابجایی یعنی کریستال کامل می پردازیم. در ساختار کریستال کامل، مستطیلی که طول و عرضش ضرایب صحیحی از a ( طول لبه واحد سلولی ) است، دور محل اصلی نابجایی کشیده می شود. هنگامی که این مستطیل در ساختار کریستال اصلی کشیده شود، نابجایی دیده می شود. این نابجایی باعث تغییر شکل در کریستال کامل و در نتیجه مستطیل مذکور می شود. در نتیجهٔ نابجایی، یکی از اضلاع مستطیل در یکی از زوایا به ضلع عمودش نمی رسد. مستطیل مذکور در کریستال کامل به شکل هندسی بازی تبدیل می شود که بخش کم شده ضلع مستطیل، بزرگی و جهت بردار برگرز را تعیین می کند. به طور خاص، عرض بخش باز بزرگی بردار برگرز را مشخص می کند. جهت بردار برگرز بعد از قرار دادن دستگاه مختصات فرضی تعیین می شود. این جهت به صفحه ای که نابجایی در آن قرار دارد که غالباً صفحه ای متراکم از ساختار کریستالی است، وابسته است. بزرگی بردار برگرز از رابطه زیر بدست می آید:
‖ b ‖ = ( a / 2 ) ( h 2 + k 2 + l 2 )
که در آن a، طول لبه ای واحد سلولی ساختار کریستالی، b بردار برگرز و h و k و l مؤلفه های بردار برگرز هستند: < B=< h k l
در بیشتر فلزات، بزرگی بردار برگرز برای یک نابجایی برابر با بزرگی فاصله بین اتمی ماده است؛ از آنجایی که یک نابجایی باعث انحراف در شبکه کریستالی بایک فاصله کریستالی متراکم می شود.
روش دیگری نیز برای شناسایی بردار برگرز یک نابجایی پیشنهاد شده است. در این روش، از مشخصه های تصاویر نابجایی بویژه عدم تقارن در
میکروسکوپ های الکترونی استفاده می شود. عدم تقارن با علامت g. bیا ( b × u ) . gمرتبط است که g و b و u به ترتیب بردار انعکاس، بردار برگرز و بردار خط نابجایی است. باداشتن بردار g، اطلاعاتی راجع به جهت بردار b بدست می آید. با دانستن علامت انعکاسات مختلف، جهت گیری احتمالی بردار برگرز مشخص می شود. سپس بردار برگرز به طور خاص از میان بردارهایی که از لحاظ کریستالوگرافی مجازند، انتخاب می شود. این روش با یک مثال واقعی از نابجایی در آلیاژی از آهن و سیلیکون استفاده شده است که در آن تنها دو تصویر در انعکاس های مختلف برای شناسایی بردار برگرز کافی بود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبرای درک بهتر بردار برگرز ابتدا به ساختار کریستال بدون وجود نابجایی یعنی کریستال کامل می پردازیم. در ساختار کریستال کامل، مستطیلی که طول و عرضش ضرایب صحیحی از a ( طول لبه واحد سلولی ) است، دور محل اصلی نابجایی کشیده می شود. هنگامی که این مستطیل در ساختار کریستال اصلی کشیده شود، نابجایی دیده می شود. این نابجایی باعث تغییر شکل در کریستال کامل و در نتیجه مستطیل مذکور می شود. در نتیجهٔ نابجایی، یکی از اضلاع مستطیل در یکی از زوایا به ضلع عمودش نمی رسد. مستطیل مذکور در کریستال کامل به شکل هندسی بازی تبدیل می شود که بخش کم شده ضلع مستطیل، بزرگی و جهت بردار برگرز را تعیین می کند. به طور خاص، عرض بخش باز بزرگی بردار برگرز را مشخص می کند. جهت بردار برگرز بعد از قرار دادن دستگاه مختصات فرضی تعیین می شود. این جهت به صفحه ای که نابجایی در آن قرار دارد که غالباً صفحه ای متراکم از ساختار کریستالی است، وابسته است. بزرگی بردار برگرز از رابطه زیر بدست می آید:
‖ b ‖ = ( a / 2 ) ( h 2 + k 2 + l 2 )
که در آن a، طول لبه ای واحد سلولی ساختار کریستالی، b بردار برگرز و h و k و l مؤلفه های بردار برگرز هستند: < B=< h k l
در بیشتر فلزات، بزرگی بردار برگرز برای یک نابجایی برابر با بزرگی فاصله بین اتمی ماده است؛ از آنجایی که یک نابجایی باعث انحراف در شبکه کریستالی بایک فاصله کریستالی متراکم می شود.
روش دیگری نیز برای شناسایی بردار برگرز یک نابجایی پیشنهاد شده است. در این روش، از مشخصه های تصاویر نابجایی بویژه عدم تقارن در
میکروسکوپ های الکترونی استفاده می شود. عدم تقارن با علامت g. bیا ( b × u ) . gمرتبط است که g و b و u به ترتیب بردار انعکاس، بردار برگرز و بردار خط نابجایی است. باداشتن بردار g، اطلاعاتی راجع به جهت بردار b بدست می آید. با دانستن علامت انعکاسات مختلف، جهت گیری احتمالی بردار برگرز مشخص می شود. سپس بردار برگرز به طور خاص از میان بردارهایی که از لحاظ کریستالوگرافی مجازند، انتخاب می شود. این روش با یک مثال واقعی از نابجایی در آلیاژی از آهن و سیلیکون استفاده شده است که در آن تنها دو تصویر در انعکاس های مختلف برای شناسایی بردار برگرز کافی بود.
wiki: بردار برگرز