تاریخ ایران

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] تاریخ ایران که نخست در 1915 به چاپ رسید و هنوز در دانشگاه های خارج تدریس می شود و از منابع سودمند دانش جویان دانشگاه های داخلی به شمار می رود، نمونه ای از تاریخ نگاری استعماری است و به رویدادهای گذشته این سرزمین از دوران باستان تا 1930 میلادی می پردازد و همه دوره های تاریخی را از قدیم ترین روزگاران تا زمان معاصر بر پایه روایت های مورخان شرق و غرب و آثار کشف شده در بر دارد و از این رو، می توان آن را جامع ترین و کامل ترین نوشته در این زمینه دانست.
کتاب سایکس، یکی از صدها نوشته تاریخی به شمار می رود که به کوشش مأموران سیاسی - نظامی بیگانه نوشته و در قالب دو جلد (نود فصل و یک مقاله پایانی) عرضه شده است. شیوه تاریخ نویسی سایکس، تازه است؛ زیرا وی در شرح حال شاهان و وضع دربارهای آنان، از آوردن افسانه ها و خطابه های تاریخی و چیزهایی مانند آنها کمابیش خودداری می کند و بیش تر به نقل رویدادهای برجسته و مهم روزگار آنان می پردازد. افزون بر این، گاهی به انگیزه بهره گیری عملی از تاریخ، میان حوادث رابطه ای معنوی اثبات می کند و با توجه به اینکه خودش از کارشناسان نظامی جنگ آزموده بوده است، به رغم بیشتر تاریخ نویسان که به رویدادهای خرد جنگی نپرداخته اند، آیین صف آرایی، چاره اندیشی های نظامی، طرز حملات و به کار گیری جنگ افزارهای (آلات حرب) گوناگون را شرح می دهد و علل شکست ها و پیروزی ها را روشن می سازد. از دیگر ویژگی ها یا تازگی های کتاب، مباحث ادبی، فنی و اجتماعی آن است.
اگرچه نویسنده در ذکر خوبی ها و ویژگی های برجسته ایرانیان می کوشد، از نقد صریح کمبودها و عیب های آنان به ویژه رفتار طبقه های بالا و حکومت های ناصالح و دولت های خودسر، پرهیز نمی کند.
نخستین فصل های کتاب، به جغرافیای ایران و بابل و ایلام می پردازد و دیگر فصل هایش، مسائلی را از پدیده های اجتماعی این سرزمین در بر دارد. عادات و اخلاق و قانون ها و آیین های رایج در میان مردم و دربار، ویژگی های ارتش و جایگاه زنان، زبان و ادبیات و دین و فرهنگ مردم، معماری و پیشه و هنر به ویژه هنرهای زیبای ایرانیان و ...، از این مسائلند. نویسنده دین و فرهنگ باستانی ایران را مهم می شمرد و از این رو، در فصل ویژه ای بدان پرداخته است. این فصل از مذهب زرتشت (زردشت)، پیامبر باستانی ایرانیان سخن می گوید و در باره تأثیر پذیری آن از مذهب تورانیان و تأثیرش بر مذهب یهود شرح می دهد. پژوهش های نویسنده در باره آثار باستانی به ویژه ویرانه های پرسپلیس و پاسارگاد و فنون باستانی ایران نیز بسیار سودمند و ستودنی است.
شرح احوال ایرانیان قدیم و اخلاق و ویژگی های ملی آنان مانند مهمان نوازی و بخشندگی و بلند نظری و روایت هایی از صنایع و هنرها و نبوغ صنعتی و تمدن ساز آنان و باز شماری و ستایش رجال و بزرگان ایرانی، از درون مایه های دیگر بخش های جلد یکم این کتاب به شمار می رود.

[ویکی فقه] تاریخ ایران (کتاب). تاریخ ایران که نخست در ۱۹۱۵ به چاپ رسید و هنوز در دانشگاه های خارج تدریس می شود و از منابع سودمند دانش جویان دانشگاه های داخلی به شمار می رود، نمونه ای از تاریخ نگاری استعماری است و به رویدادهای گذشته این سرزمین از دوران باستان تا ۱۹۳۰ میلادی می پردازد و همه دوره های تاریخی را از قدیم ترین روزگاران تا زمان معاصر بر پایه روایت های مورخان شرق و غرب و آثار کشف شده در بر دارد و از این رو، می توان آن را جامع ترین و کامل ترین نوشته در این زمینه دانست.
کتاب سایکس، یکی از صدها نوشته تاریخی به شمار می رود که به کوشش ماموران سیاسی- نظامی بیگانه نوشته و در قالب دو جلد (نود فصل و یک مقاله پایانی) عرضه شده است. شیوه تاریخ نویسی سایکس، تازه است؛ زیرا وی در شرح حال شاهان و وضع دربارهای آنان، از آوردن افسانه ها و خطابه های تاریخی و چیزهایی مانند آنها کمابیش خودداری می کند و بیش تر به نقل رویدادهای برجسته و مهم روزگار آنان می پردازد. افزون بر این، گاهی به انگیزه بهره گیری عملی از تاریخ ، میان حوادث رابطه ای معنوی اثبات می کند و با توجه به اینکه خودش از کارشناسان نظامی جنگ آزموده بوده است، به رغم بیشتر تاریخ نویسان که به رویدادهای خرد جنگی نپرداخته اند، آیین صف آرایی، چاره اندیشی های نظامی، طرز حملات و به کار گیری جنگ افزارهای (آلات حرب) گوناگون را شرح می دهد و علل شکست ها و پیروزی ها را روشن می سازد. از دیگر ویژگی ها یا تازگی های کتاب، مباحث ادبی، فنی و اجتماعی آن است. اگرچه نویسنده در ذکر خوبی ها و ویژگی های برجسته ایرانیان می کوشد، از نقد صریح کمبودها و عیب های آنان به ویژه رفتار طبقه های بالا و حکومت های ناصالح و دولت های خودسر، پرهیز نمی کند.
گزارش محتوا
اگر چه سایکس برای نوشتن بخش یکم این اثر از منابع دست دوم غیر فارسی سود جسته و این کار از ارزش کتاب وی کاسته، بخش دوم آن (تاریخ معاصر) بر پایه دیده ها و تجربه های شخصی خودش نوشته شده است و به همین دلیل از بخش نخست مهم تر می نماید. او برای گرد آوری مدارک و اسناد این کتاب سال ها رنج برد و بسیار کوشش کرد و کمابیش همه منابع قدیم و جدید رومی، یونانی، سریانی، ارمنی و عربی و... جز کتاب های دو سده گذشته را دید و از چشم خرده بین خود گذراند. او هم چنین با ۲۵ سال زیستن در ایران و رفتن به جاهای گوناگون آن به ویژه منطقه های شرقی و جنوبی آن و آشنایی با آیین ها و عادات و آثار و یادگارهای ایرانی، اطلاعات سودمندی در باره این سرزمین فراچنگ آورد. ابزارهای گرد آوری او نیز در سنجش با وسایل اطلاعاتی دیگر ایران شناسان و سیاحان، از دقت و مصونیت بیشتری برخوردار بوده است. ۶۲ تصویر و عکس ۴۹ سرلوحه بسیار نفیس و مهم که هر یک از آنها از دید تاریخی و علمی، بسیار سودمند می نماید، در گوشه و کنار این کتاب گنجانده شده و نمایه کسان و جای ها در پایان هر یک از جلدها آمده است. پانوشت های کتاب نیز افزون بر توضیحات معنایی و تاریخی مترجم محترم، شکل لاتین نام های افراد را در بر دارد و منابع و اسناد کتاب و نقشه ای بزرگ درباره ایران و فهرست عکس های کتاب، در جلد دوم آن عرضه می شود. به گفته مترجم، چاپ سوم این اثر رویدادها را تا ۱۳۰۹ خورشیدی (۱۹۳۰ م) گزارش می کند و نویسنده می خواسته است که در چاپ چهارم، گزارشی را از کنفرانس تاریخی تهران (انجمن سران سه دولت بزرگ دوست و متفق) بدان بیفزاید.
منبع
...

پیشنهاد کاربران

بپرس