تدبیج

[ویکی فقه] تدبیج، ذکر برخی رنگ ها به قصد توریه و کنایه؛ از فنون بلاغی قرآن است.
یکی از اسلوب های بدیعی، «تدبیج» است که گوینده در مدح یا ذم یا غیراین ها رنگ های گوناگون را ذکر کند، ولی مقصودش معنای حقیقی رنگ ها نباشد؛ بلکه توریه و کنایه باشد؛ مانند: شعر خاقانی:دندان نکنی سفید تا لب {از تب نکنم کبود هر دمسفیدکردن دندان کنایه از خندیدن، و لب کبودکردن کنایه از شدت تب است.
تدبیج در قرآن
تدبیج در قرآن مانند:(ومن الجبال جدد بیض وحمر مختلف الوانها وغرابیب سود)؛ "و از برخی کوهها راهها (و رگه ها)ی سپید و گلگون به رنگهای مختلف و سیاه پر رنگ) (آفریدیم)". در این آیه، رنگ های سفید، سرخ و سیاه، راه های کوه بیان شده اند که کنایه از راه های مشتبه و روشن است؛ زیرا جاده سفید (جدد بیض) راهی است که رفت و آمد در آن زیاد است، و این واضح ترین و آشکارترین راه به شمار می آید. و پس از آن، جاده سرخ است که راه میانه، و سپس جاده سیاه و تاریک است که جاده مشتبه نام دارد.