جنگ داخلی افغانستان

جنگ داخلی افغانستان (۱۹۹۶–۱۹۹۲). جنگ داخلی افغانستان از ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶ به دوره خشونت باری از جنگ در افغانستان از سال ۱۹۷۸ تاکنون اشاره می کند که پس استعفای رئیس جمهور محمد نجیب الله و سقوط جمهوری دموکراتیک افغانستان رخ داد. پس از آن دولت اسلامی افغانستان در آن زمان طبق پیمان پیشاور تأسیس گشت. [ ۲] هدف این پیمان توافق صلح و تقسیم قدرت بود که تمام احزاب افغانستان در سال ۱۹۹۲ با آن توافق کردند و متحد شدند، به غیر از حزب اسلامی گلبدین حکمتیار که آن را نپذیرفت. اگرچه در این زمان به حکمتیار پیشنهاد نخست وزیری داده شد[ ۳] اما او درصدد حاکمیت کامل در افغانستان بود. [ ۴] حکمتیار سریعاً بمباران شهر کابل را آغاز نمود[ ۵] که باعث شروع دورهٔ جدیدی از جنگ در افغانستان شد. [ ۶] در طول این جنگ شهرهای کابل، هرات، مزار شریف و قندهار بیشترین میزان خشونت و تلفات را نسبت به شهرهای دیگر دادند.
نیروهای شورای نظار ( جمعیت اسلامی افغانستان به رهبری احمد شاه مسعود و برهان الدین ربانی منطقه شمال شرق کابل، نیروهای حزب اسلامی افغانستان به رهبری گلبدین حکمتیار در مناطق وسیع جنوب کابل، اتحاد اسلامی برای آزادی افغانستان رسول سیاف مناطق افشار قرغه، جنبش ملی اسلامی افغانستان به رهبری عبدالرشید دوستم شمال کابل، نیروهای حزب وحدت اسلامی افغانستان به رهبری عبدالعلی مزاری در مناطق شمال غرب و غرب کابل حضور داشتند. این نیروها از طرف کشورهای خارجی حمایت می شدند. کشورهای غرب و منطقه مانند روسیه، پاکستان، عربستان سعودی و ایران.
در سال ۱۹۹۶، جنگ های داخلی با پیروزی طالبان پایان یافت. طالبان که در سال ۱۹۹۴ تشکیل شده بود شهر کابل را تسخیر کردند و بیش از ۹۰٪ کشور را تحت کنترل گرفتند و منطقهٔ کوچکی را در شمال شرقی برای مجاهدین اختصاص دادند.

عنوانی کلی برای جنگ ­های چهار دهه ی اخیر افغانستان. این عنوان عمدتا برای جنگ­ هاییکه پس از تشکیل دولت اسلامی افغانستان (1371ش) و با رهبری گلبدین_حکمتیار و بعدها با میدان داری و سلطه یطالبان رخ داده به کار می­ رود، اما زمینه ی این جنگ­ ها را از اواسط دهه ی 1350 شمسی باید بررسی کرد. به دنبال ایجاد حکومتجمهوری دموکراتیک افغانستان (8 اردی­بهشت 1357) که با کودتای نظامی و حمایت مستقیم شوروی روی کار آمد، بیشتر نقاط افغانستان شاهد شورش مسلحانه علیه این حکومت شد. در دی 1358 ارتش سرخ شوروی وارد افغانستان و متعاقبش گروه های مختلف مجاهدین افغان که دسته دسته با هم ائتلاف کرده بودند، با پشتیبانی آمریکا، عربستان، پاکستان، ایران و بسیاری کشورهای دیگر علیه شوروی و دولت افغانستان وارد جنگ شدند. شوروی نهایتا در بهمن ۱۳۶۷ قوای خود را از افغانستان خارج کرد، اما حکومت مورد حمایتش (با ریاست محمد نجیب الله) تا سه سال بعد در کابل حکومت کرد. با سقوط این دولت، احزاب سیاسی اصلی افغانستان در سال ۱۳۷۱ در توافق پیشاور بر روی تأسیس دولت اسلامی افغانستان و تعیین یک دولت موقت به توافق رسیدند، اما گلبدین حکمتیار با این که به عنوان نخست وزیر دولت اسلامی انتخاب شده بود با آن به مخالفت پرداخت و با حمایت پاکستان بمباران کابل را آغاز کرد. از طرف دیگر گروه های مختلف مجاهدین_افغان که هر کدام بخشی از حومه ی کابل را در تصرف خود داشتند وارد جنگ خونینی علیه یکدیگر شدند. در پاییز و زمستان ۱۳۷۳ احمدشاه مسعود (وزیر دفاع دولت اسلامی) موفق شد بیشتر مخالفان را از کابل بیرون براند و آرامشی نسبی را بر پایتخت حاکم کند اما در همین زمان جنبش طالبان در قندهار شکل گرفت که علیه تمام گروه های مجاهدین افغان وارد جنگ شد.
طالبان در شهریور ۱۳۷۵ با تصرف کابل حکومت "امارت اسلامی افغانستان" را تشکیل داد. پس از سقوط کابل، احمدشاه مسعود مخالفان طالبان را در ائتلاف شمال جمع آوری کرده و به جنگ علیه حکومت طالبان پرداخت. با وجود حمایت پاکستان و نیروهای القاعده از طالبان، بعد از حملات ۱۱ سپتامبر، امریکا با نیروهای ناتو وارد افغانستان شد و پس از عملیات­ های بلندمدتی حکومت از گروه­ های افراطی و بنیادگرای افغانی پس گرفته شد. بعد از تشکیل دولت "جمهوری اسلامی افغانستان"، به ریاست حامد کرزی، جنگ داخلی همچنان ادامه پیدا کرد و طالبان، شبکه ی حقانی و حزب اسلامی حکمتیار (به عنوان قدرتمندترین گروه ­های معارض) با دولت جدید افغانستان وارد جنگ شدند.
طی جنگ­ های داخلی افغانستان بیشتر از 2 میلیون افغانی کشته و بیش از 5 میلیون نیز به کشورهایی چون ایران و پاکستان مهاجرت کرده ­اند.