خزانه الادب و لب لباب لسان العرب

[ویکی فقه] خزانة الادب و لب لباب لسان العرب (کتاب). «خزانة الادب و لب لباب لسان العرب»، کتابی است به زبان عربی که در باره علوم عربی و ادبیات عرب نگاشته شده است. تالیف این کتاب، از ۱۰۷۳ آغاز و تا ۱۰۷۹ ق، به طول انجامیده است و مهم ترین اثر ادبی عبد القادر بغدادی است.
کتاب، دارای سیزده جلد و مشتمل بر مقدمه ای مفصل به قلم محقق، دکتر محمد نبیل طریفی ، مقدمه ای به قلم مؤلف و بخش های مختلف است که به موضوعات نحوی اختصاص یافته است.

[ویکی نور] «خزانة الادب و لب لباب لسان العرب»، کتابی است به زبان عربی که در باره علوم عربی و ادبیات عرب نگاشته شده است.
تألیف این کتاب، از 1073 آغاز و تا 1079ق، به طول انجامیده است و مهم ترین اثر ادبی عبد القادر بغدادی است.
کتاب، دارای سیزده جلد و مشتمل بر مقدمه ای مفصل به قلم محقق، دکتر محمد نبیل طریفی، مقدمه ای به قلم مؤلف و بخش های مختلف است که به موضوعات نحوی اختصاص یافته است.
این کتاب که خود، در واقع، شرحی بر شواهد شرح محمد بن حسن رضی استرآبادی بر«الکافیة» ابن حاجب است، شرحی است مبسوط بر مسائل نحوی که در آن به همه آراء و نظریات مختلف پرداخته شده است، اما مؤلف، همچون ابن حاجب، بیشتر، گردآورنده و مفسر آراء است تا صاحب نظریه ای خاص؛ با این همه، وی در جای جای کتاب، از خود استقلال رأی نشان می دهد و در بحث از مسائل نحوی، نظریات خود را نیز در پیش می نهد یا از دیدگاهی خاص دفاع می کند.
کتاب، از لحاظ استشهاد به آیات قرآن و احادیث نبوی و اشعار عرب، بسیار غنی است و به خصوص اشعاری که در این کتاب مورد استشهاد قرار گرفته و شمار آنها نزدیک به هزار بیت است، دست مایه عبد القادر بغدادی در تألیف کتاب بزرگ«خزانة الادب» شده است که خود در واقع شرح گسترده ای است بر شواهد شعری استرآبادی.

[ویکی فقه] خزانه الادب و لب لباب لسان العرب (کتاب). «خزانة الادب و لب لباب لسان العرب»، کتابی است به زبان عربی که در باره علوم عربی و ادبیات عرب نگاشته شده است. تالیف این کتاب، از ۱۰۷۳ آغاز و تا ۱۰۷۹ ق، به طول انجامیده است و مهم ترین اثر ادبی عبد القادر بغدادی است.
کتاب، دارای سیزده جلد و مشتمل بر مقدمه ای مفصل به قلم محقق، دکتر محمد نبیل طریفی ، مقدمه ای به قلم مؤلف و بخش های مختلف است که به موضوعات نحوی اختصاص یافته است.
گزارش محتوا
این کتاب که خود، در واقع، شرحی بر شواهد شرح محمد بن حسن رضی استرآبادی بر « الکافیة » ابن حاجب است، شرحی است مبسوط بر مسائل نحوی که در آن به همه آراء و نظریات مختلف پرداخته شده است، اما مؤلف، همچون ابن حاجب، بیشتر، گردآورنده و مفسر آراء است تا صاحب نظریه ای خاص؛ با این همه، وی در جای جای کتاب، از خود استقلال رای نشان می دهد و در بحث از مسائل نحوی، نظریات خود را نیز در پیش می نهد یا از دیدگاهی خاص دفاع می کند. کتاب، از لحاظ استشهاد به آیات قرآن و احادیث نبوی و اشعار عرب ، بسیار غنی است و به خصوص اشعاری که در این کتاب مورد استشهاد قرار گرفته و شمار آنها نزدیک به هزار بیت است، دست مایه عبد القادر بغدادی در تالیف کتاب بزرگ « خزانة الادب » شده است که خود در واقع شرح گسترده ای است بر شواهد شعری استرآبادی. پاره ای از عبارات « نهج البلاغة » نیز در شرح استرآبادی مورد استشهاد قرار گرفته است. عبد القادر، شواهد شرح استرآبادی را با شماره آورده است و فارغ از متن، به تحلیل صرفی و نحوی شواهد پرداخته و اقوال نحوی راجع به آن را بیان کرده است. وی، پس از طرح مسائل فرعی ابیات، به منبع شناسی اشعار و گویندگان آنها اشاره می کند و شرح حال بسیاری از نویسندگان و شاعران را به دست می دهد. عبد القادر، هم چنین نظر لغویان را در باره شواهد، مورد مطالعه قرار می دهد و با ذکر ابیات دیگر قصیده ها، راجع به آنها اعم از اشعار دوره جاهلی و دوره اسلامی- بحث می کند. بنا بر این، دیگر نمی توان این کتاب را تنها به عنوان شرح شواهد دانست، زیرا روایات بی شمار در زمینه اخبار و اشعار عرب جاهلی و اسلامی، از «خزانة الادب»، دایرة المعارفی ادبی ساخته است که دیگر هیچ ادیبی از آن نمی تواند بی نیاز باشد. مؤلف، در مقدمه کتاب، برنامه و نیز منابع کار خود را به تفصیل معرفی کرده است.
وضعیت کتاب
این اثر، در ۴ جزء، نخست در بولاق و سپس در قاهره، در سال ۱۹۳۵ م، با شرح و تحقیق عبد السلام محمد هارون منتشر شد. نسخه حاضر در برنامه، در ۱۲ جلد، با پاورقی های محقق، زیر نظر دکتر امیل بدیع یعقوب منتشر شده و در انتهای هر جلد، فهرست تراجم و نیز فهرست مطالب مندرج در آن جلد آمده است. جلد دوازدهم این مجموعه، مشتمل بر یادداشتی به قلم دکتر محمد فلفل در باره روش بغدادی در شرح شواهد نحوی می باشد و در ادامه این جلد و نیز جلد سیزدهم فهرست های ذیل آمده است: ۱. فهرست آیات قرآنی؛ ۲. فهرست احادیث و آثار و اخبار؛ ۳. فهرست ضرب المثل ها؛ ۴. فهرست قافیه ها؛ ۵. فهرست رجزها؛ ۶. فهرست اعلام؛ ۷. فهرست شهرها و جای ها؛ ۸. فهرست بلاغت و نقد؛ ۹. فهرست عروض و قافیه ؛ ۱۰. فهرست ایام العرب؛ ۱۱. و مآخذ؛ ۱۲. فهرست مطالب کتاب.