دامغ الباطل و حتف المناضل

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] دامغ الباطل و حتف المناضل، نوشته علی بن ولید (داعی مطلق اسماعیلی)، با تحقیق دکتر مصطفی غالب، کتابی است دو جلدی به زبان عربی با موضوع ادیان و مذاهب. این کتاب، واکنشی است به «فضائح الباطنیة» ابوحامد غزالی و در پاسخ به آن نوشته شده است. نویسنده، به دفاع از باطنیه اسماعیلی و رد مخالفان آنها پرداخته است. او به‎صورت فصل فصل و فقره فقره عبارات غزالی را نقل و نقد می‎کند.
کتاب دارای دو جلد است؛ جلد اول، شامل مقدمه محقق، مقدمه مؤلف و محتوای مطالب تا باب هشتم است و جلد دوم، ادامه مطالب است در باب‎های نهم و دهم (محتوای مجموع دو جلد در ده باب ارائه شده است).
این کتاب، صورت واضحی است از جدل دینی و بحث اعتقادی که حول فرقه‎های اسلامی دور می‎زند. کتاب دامغ الباطل و حتف المناضل، از کتاب‎های نادر و مفقودشده اسماعیلیه است که سزاوار تحقیق است. این اثر علاوه بر اینکه در رد ابوحامد غزالی نوشته شده، در خلال مباحثش، دیدگاه‎ها و آرای اسماعیلیه در بسیاری از مواضع فقهی و فلسفی و عرفانی را که دعوت اسماعیلیه در اعتقادات دینی‎ا‎شان بر آن بنیان شده، بیان می‎دارد.
داعی مطلق، علی بن ولید، در فقره فقره کتاب «فضائح الباطنیة» غزالی مناقشه کرده و اشکالات و سؤالات وی را با روشی دقیق و علمی رد کرده است. او در رد غزالی، بسیاری از نظریات معروف اسماعیلیان را انسجام بخشیده و به‎کار گرفته است. همچنین از آیات قرآنی و احادیث معصومان(ع) که اعتقادات اسماعیلیان را تأیید می‎کند، شاهد آورده است. او معتقد است: آنچه را غزالی در «فضائح الباطنیة» نوشته، حاصل املای شرایط خشن سیاسی آن زمان است که بر جهان اسلام سلطه یافته بوده و سپس اندکی درباره آن شرایط توضیح می‎دهد.
وی، پدید آمدن حرکات و دیدگاه‎های باطنی با این سرعت را نتیجه طبیعی عوامل اجتماعی و سیاسی و دینی آن دوره، به‎ویژه ستم‎ها و خفقان دوره بنی‎عباس می‎داند. او معتقد است، طبیعی است که خلفای عباسی برای مقابله با فاطمیان مغرب و مصر که کیش اسماعیلی داشتند، ساکت ننشینند. یکی از کارهای آنان تکلیف ابوحامد غزالی از جانب خلیفه المستظهربالله بود به نوشتن کتابی در رد اسماعیلیه که حاصل آن «فضائح الباطنیة» شد؛ خود غزالی در مقدمه کتاب به این امر تصریح می‎کند.
از نظر محقق، کتاب غزالی در رد اسماعیلیه صرفا از روی اغراض سیاسی نوشته شده و پاسخ‎های علی بن ولید به وی پاسخ‎هایی دقیق و علمی هستند.

پیشنهاد کاربران

بپرس