ریبونوکلئاز ( معمولاً به اختصار: RNase ) نوعی نوکلئاز است که تجزیهٔ آران ای را به اجزای کوچک تر، کاتالیز می کند. ریبونوکلئازها را می توان به اندوریبونوکلئازها و اگزوریبونوکلئازها تقسیم کرد و شامل چندین زیرمجموعه در رده های آنزیمی EC 2. 7 ( برای آنزیم های فسفرولیتیک ) و ۳٫۱ ( برای آنزیم های هیدرولیتیک ) است.
همهٔ موجودات زندهٔ که مورد مطالعه قرار گرفته اند، حاوی ریبونوکلئازهای زیادی از دو ردهٔ مختلف هستند که نشان می دهد تجزیهٔ آران ای، یک فرایند بسیار کهن و مهم است. علاوه بر پاکسازی آران ای های سلولی که دیگر مورد نیاز نیستند، ریبونوکلئازها نقش کلیدی در بلوغ همهٔ مولکول های آران ای دارند، که هم شامل آران ای های پیام رسان که حامل مواد ژنتیکی برای ساختن پروتئین ها هستند و هم آران ای های غیر - کدکننده عمل کننده در فرآیندهای سلولی مختلف است. علاوه بر این، فرایندهای تجزیهٔ فعال آران ای نخستین خط دفاعی در مقابل آران ای ویروس ها هستند و ابزاری زیربنایی را برای فرایندهای ایمنی پیشرفته تر مانند تداخل آران ای فراهم می کنند.
برخی از سلول ها نیز مقادیر زیادی از ریبونوکلئازهای غیراختصاصی مانند A و T1 ترشح می کنند؛ بنابراین، ریبونوکلئازها بسیار رایج هستند و در نتیجه، آران ای های آزاد در محیط و غیرمحافظت شده، طول عمر بسیار کوتاهی دارند و به سرعت توسط ریبونوکلئازها تجزیه می شوند. تمام آران ای های درون سلولی با تعدادی استراتژی از جمله کلاهک گذاری '۵، پلی آدنیلاسیون ۳' انتهایی، تشکیل دوبلکس آران ای - آران ای و تا شدن در یک مجموعهٔ پروتئین - آران ای ( ذرهٔ ریبونوکلئوپروتئین یا RNP ) از فعالیت ریبونوکلئازها محافظت می شوند. .
مکانیسم دیگر محافظت، مهارکنندهٔ ریبونوکلئاز ( RI ) است که شامل بخش نسبتاً بزرگی از پروتئین سلولی ( ~۰٫۱٪ ) در برخی از انواع سلول است و به ریبونوکلئازهای خاصی با بالاترین میل ترکیبی از هر برهم کنش پروتئین - پروتئین متصل می شود. ثابت تفکیک برای کمپلکس RI - RNase A در شرایط فیزیولوژیکی ~20 fM است. RI در اکثر آزمایشگاه هایی که آران ای را مطالعه می کنند برای محافظت از نمونه های خود در برابر تخریب ناشی از ریبونوکلئازهای محیطی استفاده می شود.
مشابه آنزیم های محدودکننده که توالی های بسیار خاص دی ان ای دو رشته ای را می شکافند، اخیراً انواعی از اندوریبونوکلئازها که توالی های خاصی از آران ای تک رشته ای را تشخیص داده و می شکنند، شناسایی و طبقه بندی شده اند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفهمهٔ موجودات زندهٔ که مورد مطالعه قرار گرفته اند، حاوی ریبونوکلئازهای زیادی از دو ردهٔ مختلف هستند که نشان می دهد تجزیهٔ آران ای، یک فرایند بسیار کهن و مهم است. علاوه بر پاکسازی آران ای های سلولی که دیگر مورد نیاز نیستند، ریبونوکلئازها نقش کلیدی در بلوغ همهٔ مولکول های آران ای دارند، که هم شامل آران ای های پیام رسان که حامل مواد ژنتیکی برای ساختن پروتئین ها هستند و هم آران ای های غیر - کدکننده عمل کننده در فرآیندهای سلولی مختلف است. علاوه بر این، فرایندهای تجزیهٔ فعال آران ای نخستین خط دفاعی در مقابل آران ای ویروس ها هستند و ابزاری زیربنایی را برای فرایندهای ایمنی پیشرفته تر مانند تداخل آران ای فراهم می کنند.
برخی از سلول ها نیز مقادیر زیادی از ریبونوکلئازهای غیراختصاصی مانند A و T1 ترشح می کنند؛ بنابراین، ریبونوکلئازها بسیار رایج هستند و در نتیجه، آران ای های آزاد در محیط و غیرمحافظت شده، طول عمر بسیار کوتاهی دارند و به سرعت توسط ریبونوکلئازها تجزیه می شوند. تمام آران ای های درون سلولی با تعدادی استراتژی از جمله کلاهک گذاری '۵، پلی آدنیلاسیون ۳' انتهایی، تشکیل دوبلکس آران ای - آران ای و تا شدن در یک مجموعهٔ پروتئین - آران ای ( ذرهٔ ریبونوکلئوپروتئین یا RNP ) از فعالیت ریبونوکلئازها محافظت می شوند. .
مکانیسم دیگر محافظت، مهارکنندهٔ ریبونوکلئاز ( RI ) است که شامل بخش نسبتاً بزرگی از پروتئین سلولی ( ~۰٫۱٪ ) در برخی از انواع سلول است و به ریبونوکلئازهای خاصی با بالاترین میل ترکیبی از هر برهم کنش پروتئین - پروتئین متصل می شود. ثابت تفکیک برای کمپلکس RI - RNase A در شرایط فیزیولوژیکی ~20 fM است. RI در اکثر آزمایشگاه هایی که آران ای را مطالعه می کنند برای محافظت از نمونه های خود در برابر تخریب ناشی از ریبونوکلئازهای محیطی استفاده می شود.
مشابه آنزیم های محدودکننده که توالی های بسیار خاص دی ان ای دو رشته ای را می شکافند، اخیراً انواعی از اندوریبونوکلئازها که توالی های خاصی از آران ای تک رشته ای را تشخیص داده و می شکنند، شناسایی و طبقه بندی شده اند.
wiki: ریبونوکلئاز