عبدالله الهی

[ویکی فقه] اِلهی ، عبدالله (د ۸۹۶ق /۱۴۹۱م )، معروف به شیخ الهی ، عارف و صوفی مشهور در دوره عثمانی بود.
او در قصبه سماو از ولایت کوتاهیه متولد شد و در زادگاه خود به تحصیل علوم پرداخت ، سپس مدتی در قسطنطنیه در مدرسه ای که به زیرک مشهور بود، اقامت گزید. او پس از مسافرت استادش ملاعلی طوسی به ایران ، به وی پیوست و نزد او به ادامه تحصیل پرداخت ، آنگاه بر اثر انقلاب درونی ، تحصیل علوم ظاهری را ترک گفت و کتاب هایش را فروخت و بهای آن را به صدقه داد. سپس عازم ماوراءالنهر شد و در سمرقند به خدمت خواجه عبیدالله احرار سمرقندی رسید و بر اثر ارشاد وی به طریقه نقشبندیه درآمد. آنگاه به خواست مراد خویش به بخارا رفت و قبر خواجه بهاءالدین نقشبند، مؤسس سلسله نقشبندیه را زیارت کرد و مدتی در آن جا معتکف بود. پس از چندی به سمرقند بازگشت و به اشاره خواجه عبیدالله احرار برای تبلیغ نقشبندیه راهی بلاد روم شد. در این سفر سیداحمد بخاری (د ۹۲۲ق /۱۵۱۶م ) وی را همراهی کرد. او در هرات با عبدالرحمان جامی و دیگر صوفیان خراسان هم ملاقات کرد. الهی پس از مراجعت به آناتولی در زادگاه خویش اقامت گزید و مریدان و عالمان بسیار به حلقه ارادت او درآمدند، اما بر اثر بروز اغتشاش و بی نظمی که پس از مرگ سلطان محمد فاتح (حک ۸۵۵ - ۸۸۶ق /۱۴۵۱-۱۴۸۱م ) رخ داد، همچنین به درخواست بزرگان قسطنطنیه ، به آن شهر رفت و در مدرسه زیرک مقیم شد و به ارشاد مریدان پرداخت ، ولی در این شهر هم رغبت ماندن نیافت و در این حال به دعوت امیر احمدبیک ادرنوی به روم ایلی رفت و تا آخر عمر به تدریس و ارشاد خلق گذراند.
وفات
الهی سرانجام در آغستوس وفات یافت و جنازه اش به ینیجه منتقل گردید و در مقبره ای که به صورت زیارتگاه معروفی درآمد، به خاک سپرده شد.
جانشین وی
پس از مرگ الهی ، دوست و همسفر وی سیداحمد بخاری خلیفه وی شد و سجاده نشینی طریقه نقشبندیه را بر عهده گرفت .
نخستین مبلغ طریقه نقشبندیه
...