غژگاو

غَژگاو یا یاک ( نام علمی: Bos grunniens ) گونه ای گاوسان موبلند است که دمی مانند اسب دارد و در مناطق افغانستان، هیمالیا، فلات تبت و مغولستان زندگی می کند. بیشتر غژگاوها به صورت اهلی در میان مردم زندگی می کنند ولی گروه کوچکی غژگاو وحشی نیز در طبیعت وجود دارد. [ ۴]
غژگاوهای وحشی از بزرگترین انواع گاوسانان هستند. ارتفاع آن ها در شانه به ۱٫۶ تا ۲٫۲ متر و وزنشان بین ۳۰۰ کیلو تا یک تن است و طول بدنشان ۲٫۵ تا ۳٫۳ متر است. ماده ها حدود یک سوم از نرها کوچکترند. غژگاوهای اهلی اما بسیار کوچکتر از همتایان وحشی خود هستند و وزن نرها بین ۳۵۰ تا ۵۸۰ کیلو و وزن ماده هایشان بین ۲۲۰ تا ۲۶۰ کیلو است.
به طور تاریخی گرگ تبتی ( زیرگونه ای از گرگ خاکستری ) دشمن طبیعی اصلی غژگاو بوده و مواردی از شکار این حیوان توسط پلنگ برفی و خرس قهوه ای هم گزارش شده است.
غژ یا کژ به معنای ابریشم است و بنابراین غژگاو «گاو ابریشم» معنی می دهد. در فارسی آن را غژغاو و گاو خطایی هم نوشته اند. [ ۵] واژه امروزی پرچم که در فارسی به معنای درفش ( بیرق ) به کار می رود در اصل به معنی دنباله موهای غژگاو بوده است. [ ۶] این گاو موهای بسیار سیاه درخشان دارد و در آخرین بخش دُمِ وِی موها بسیار پُر پُشت و زیبا و درخشان می شود که منگوله پرده ها به تقلید از دم غژگاو ساخته شده است. [ ۷] و از دم غژگاوها پرچم علم و مگس ران هم می سازند. [ ۸]
دنباله غژگاو را که پرچم نام داشت ترکمانان و مغولان خجسته و مبارک می پنداشتند و این گاو را فقط برای بدست آوردن پرچمش شکار می کردند سپس دنباله آن را به نشانِ شگون و به آرزوی پیروزی به گلوگاه نیزه یا به بالای چوب یا نیزه ای که علم را بدان بسته بودند می آویختند. [ ۷]

غَژْگاو (yak)
غَژْگاو
گونه ای از گاو Bos grunniens، از خانوادۀ گاویان. در گروه های وحشی، و در ارتفاعات بلند تبت زندگی می کند. بلندی این جانور تا شانه حدود دو متر است. موهایی طویل و درهم ریخته در بخش های زیرین بدن دارد. شاخ هایش بلند، و به سمت بالا خمیده اند. کوهانش روی شانه ها قرار دارد. این گاو در معرض انقراض است. در محیط طبیعی به رنگ قهوه ای یا سیاه است، ولی انواع اهلی شده، که نصف اندازه وحشی اند، ممکن است سفیدرنگ باشند. این گاو را برای استفاده از شیر، گوشت، و چرمش، همچنین به منزلۀ حیوانی باربر پرورش می دهند. گاوهای تبتی سرمای زیاد را با پوشش ضخیم و حرارت حاصل از تخمیر معده شان تحمل می کنند.