محاصره عکا

محاصره عکا (۱۱۸۹–۱۱۹۱). محاصره عکا نبردی در ماه اوت سال ۱۱۸۹ میلادی بین مسلمانان و صلیبیون در شهر عکا رخ داد. در واقع این نخستین ضد حمله گی لوزینیان بعد از شکست سنگین در نبرد حطین بود که علیه صلاح الدین انجام داد. این محاصره به مدت ۲ سال طول کشید و سرانجام با پیوستن نیروهای کمکی از انگلستان و فرانسه، صلیبیون موفق شدند که به پیروزی دست یابند.
در پی سقوط اورشلیم در سال ۱۱۸۷ میلادی صور تنها جای پای صلیبیون در منطقه بود. با فرارسیدن شوالیه های فرانسوی به رهبری کنراد مونتفرات حمله صلاح الدین به صور دفع شد. کنراد سال بعد را صرف گردآوری نیرو از زائران سرزمین مقدس نمود. ماه ژوئیه سال ۱۱۸۸ میلادی صلاح الدین به شکل مشروط گی لوزینیان، پادشاه شکست خورده اورشلیم را آزاد کرد. با این وجود گی ماه اوت سال ۱۱۸۹ میلادی عکا را مورد حمله قرار داد. ماه بعد کنراد نیز چنین کرد. قلعه مستحکم عکا واقع در یک شبه جزیره در برابر صلیبیون پایداری کرد. دو رهبر صلیبی با ۳۰ هزار نفر نیرو شهر را به محاصره گرفتند. در این شرایط صلاح الدین از فاصله ای دورتر خط محاصره ای علیه محاصره کنندگان صلیبی ایجاد کرد. با گرفتاری به بن بست، دو طرف تلفات بیشتری از بیماری و قحطی پدید آمده نسبت به نبرد با یکدیگر، در سال ۱۱۹۰ میلادی متحمل شدند. در این حال نیروهایی از امپراتوری مقدس روم، پادشاهی فرانسه و پادشاهی انگلستان، بین ماه های اکتبر سال ۱۱۹۰ میلادی تا ژوئن سال ۱۱۹۱ میلادی به یاری صلیبیون رسیدند. تنگ تر شدن محاصره توسط کشتی ها و حملات مستمر به قلعه، در نهایت سبب تسلیم پادگاه مسلمانان در عکا در روز ۱۲ ژوئیه سال ۱۱۹۱ میلادی و پایان محاصره دو ساله آن شد. ریچارد یکم، پادشاه انگلستان که در اثر بروز اختلاف نظر بین صلیبیون و بازگشت دیگران، رهبری صلیبیون را در دست گرفته بود، در پی شکست در مذاکرات صلح، تمامی ۲۷۰۰ مسلمان به اسارت درآمده در عکا را اعدام کرد. [ ۱]
در سال ۵۸۳ هجری / ۱۱۸۷ میلادی، صلیبیون خود را برای جنگ آماده کردند و نیروهای خود را در عکا گرد آوردند. شوالیه های معبد و دیگر شهسواران هرآنچه شوالیه در اختیار داشتند بسیج کردند و تنها شمار اندکی را برای نگهداری دژهایی که به آن ها سپرده شده بود، باقی گذاشتند. [ ۲] در طرف مسلمانان، صلاح الدین به همه شهرها نامه نوشت و آنان را به جهاد فراخواند. سپس، با لشکر و گارد ویژه خود از دمشق خارج شد و سپاهیان شام به او پیوستند. [ ۳]

محاصره عکا (۱۲۹۱). محاصره عکا نبردی بود که در سال ۱۲۹۱ میلادی رخ داد و موجب تصرف عکا توسط ممالیک شد. این نبرد یکی از مهمترین نبردهای آن برههٔ زمانی شناخته می شود. با وجود این که جنبش مسیحیان تا چند دههٔ دیگر ادامه داشت ولی تصرف عکا توسط ممالیک مسلمان موجب پایان سلطهٔ صلیبی ها بر سرزمین شامات شد. با سقوط عکا صلیبی ها آخرین قلعهٔ مستحکم پادشاهی اورشلیم را از دست دادند. با این وجود آن ها آخرین قلعهٔ خود که در شهر طرطوس بود را حفظ و جزیرهٔ کوچک ارواد را تصرف کردند ولی با سقوط ارواد در سال ۱۳۰۲، صلیبی ها دیگر بر هیچ قسمتی از سرزمین مقدس تسلطی نداشتند. [ ۱]
تا سال ۱۲۹۰ میلادی گستره پادشاهی اورشلیم تنها به چند قلعه در خط ساحلی تقلیل یافته بود. همان سال ناآرامی های پدید آمده در عکا، مستحکم ترین قلعه صلیبیون، الاشرف، مملوک مصر را ترغیب به صورت دادن تهاجم به آن کرد. سپاه ممالیک متشکل از ۶۰ هزار سوار و ۱۰۰ هزار پیاده، از روز ۶ آوریل سال ۱۲۹۱ میلادی عکا را به محاصره خود گرفت. امالریک، برادر آنری دوم، پادشاه اورشلیم، پادگان مسیحی شهر متشکل از حدود هزار سوار و ۱۵ هزار پیاده، را رهبری می کرد. با وجود آتش سنگین ادوات محاصره ممالیک، مدافعان سرسختانه مقاومت می کردند. شاه آنری خود روز ۴ مه با ۱۰۰ شوالیه و دو هزار پیاده از قبرس فرا رسید اما این نیروی کمکی برای برگرداندن توازن به نفع صلیبیون کافی نبود. دیوار بیرونی روز ۱۵ مه سقوط کرد. نیروهای ممالیک در یک تهاجم کلی سه روز بعد به دروازه های داخلی حمله بردند و وارد شهر شدند. پس از یک نبرد خیابانی، تا پایان روز پیروزی اذعان ممالیک شد. پادشاه اورشلیم به همراه برادرش و تعداد اندکی از اشراف به قبرس گریختند. بیشتر مدافعان در درگیری ها کشته شدند و مابقی به اسارت درآمدند. ممالیک استحکامات شهر را منهدم کردند. [ ۲]
مهم ترین عامل تضعیف مسیحی ها شکست در نبرد حطین در سال ۱۱۸۷ میلادی بود که موجب تصرف اورشلیم توسط صلاح الدین ایوبی شد. در آن سال صلاح الدین موفق شد بخش عمده ای از پادشاهی اورشلیم که شامل اورشلیم و عکا نیز می شد را تصرف کند. این اتفاقات موجب آغاز جنگ صلیبی سوم و سقوط عکا در سال ۱۱۹۱ میلادی به دست صلیبیون شد. این نبرد اصلی ترین نبرد جنگ صلیبی سوم و بعد از آن عکا نزدیک به صد سال پایتخت پادشاهی اورشلیم بود. شوالیه های معبد و شوالیه های هوسپیتالر که نقش بزرگی در تصمیمات نظامی و سیاسی مسیحیان داشتند مقر فرماندهی خود را به عکا یا نزدیکی آن انتقال دادند. هنگامی که مغول ها در اواسط سده سیزدهم به شام رسیدند مسیحیان آن ها را متحدانی بالقوه می پنداشتند ولی به احتیاط خود را در مقابل ممالیک مصر نسبت به مغول ها بی طرف نشان می دادند. سال ۱۲۶۰ میلادی باروونس عکا به لشکریان ممالیک اجازه داد تا با عبور از این شهر به الجلیل رفته و در نبرد نبرد عین جالوت با مغول ها بجنگند.