معالم الدین

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] این کتاب به معالم الأصول نیز مشهور است.
شیخ جمال الدین حسن بن شیخ زین الدین شهید ثانی بن علی بن احمد عاملی جبعی. (متوفی 1011 قمری)
کتاب معالم الدین که کتابی اصولی است، مقدمه کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین که کتابی فقهی است، می باشد. این کتاب مشهورترین تألیف و تصنیف شیخ حسن بن شهید ثانی می باشد به طوری که او را به نام صاحب معالم می شناسند. در الذریعة گفته شده، هنگامی که این مقدمه از کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین جدا شده، به نام معالم الأصول نامیده شده است. (الذریعة، ج21، ص198)
قبل از معالم الدین، شرح عمیدی بر تهذیب علامه و شرح علامه بر مختصر ابن حاجب و شرح عضدی بر مختصر ابن حاجب در حوزه های علمیّه تدریس می شد ولی پس از تألیف این کتاب، پس از دویست سال تدریس آن در حوزه ها متداول گردیده است. (أعیان الشیعة، ج1، ص138)
مؤلف در مقدمه کتاب مباحث آن را این گونه تقسیم بندی می کند: «و رتبنا کتابنا هذا علی مقدمة و أقسام أربعة».
مقدمه به دو مقصد تقسیم می شود.
کتاب معالم دارای نقاط مثبت زیادی است که به بعضی از آنان اشاره می شود: در بسیاری از موارد که طرح بحث اصولی ثمره عملی ندارد، مؤلف آن را مطرح نمی کند. به عنوان نمونه در بحث امر به شی ء یا اشیاء علی وجه التخییر، نظریه ای را از عامه که علامه به صورت طولانی مطرح کرده ذکر کرده و می گوید بحث آن را صحیح نمی داند چون: «فلا فائدة لنا مهمة فی إطالة القول فی توجیهه و ردّه ولقد أحسن المحقق - رحمه اللّه - حیث قال بعد نقل الخلاف فی هذه المسألة و لیست المسألة کثیرة الفائدة».
و یا ورود در بحث تصویب را صحیح نمی داند و می فرماید: چون امامیّه در این مسأله اختلافی ندارند «فلا أری فی البحث عن ذلک بعد الحکم بعدم التأثیم کثیر طائل، فلا جرم کان ترک الاشتغال بتقریر حججهم علی ما فیها من الإشکال أوفق بمقتضی الحال».

پیشنهاد کاربران

بپرس