منوچهر نیستانی

منوچهر نیستانی ( ۴ مرداد ۱۳۱۵ – ۲۷ اسفند ۱۳۶۰ ) شاعر معاصر ایرانی بود. منوچهر نیستانی در قالب های گوناگون غزل، شعر نو و شعر سپید اشعاری قابل توجه، نو و عمیق سروده است. نیستانی از شاعران مطرح و پربار معاصر محسوب می شود که دارای زبان شعری مستقل و استوار است. شعر نیستانی شعری است اندوهگین، آمیخته به طنزی تلخ که با زبانی ساده و بی پیرایه از جهان پیرامون خویش سخن می گوید.
منوچهر نیستانی در ۴ مردادماه سال ۱۳۱۵ خورشیدی در کرمان متولد شد. او تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رسانید. تحصیلات متوسطه را در دبیرستان دارالفنون تهران پشت سر گذاشت سپس در سال ۱۳۳۴ خورشیدی به دانشسرای عالی تهران راه یافت و در رشته زبان و ادبیات فارسی فارغ التحصیل شد. از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۲ در دبیرستان های شاهرود به تدریس ادبیات فارسی پرداخت سپس به تهران منتقل شد و در سال ۱۳۵۷ بازنشسته شد. نیستانی در این زمان از هواداران حزب توده به شمار می رفت و پس از انقلاب نیز به شورای هنرمندان و نویسندگان حزب توده پیوست. [ ۱]
نخستین شعرهای نیستانی در روزنامه های بیداری و هفت واد و اندیشهٔ کرمان چاپ رسید و اولین دفتر شعرش با نام «جوانه» در سال ۱۳۳۳ نیز در کرمان منتشر شد. مجموعه شعر بعدی نیستانی در سال ۱۳۳۷ با عنوان «خراب» در تهران چاپ شد. در همان سال خارستان دیوان ادیب قاسمی کرمانی را با تصحیح و تحشیه منتشر کرد. مدتی نیستانی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشغول به کار شد و اشعار و ترانه هایی برای کودکان سرود. سومین دفتر شعر نیستانی با نام «دیروز، خط فاصله» به سال ۱۳۵۰ منتشر شد. [ ۲] و برگزیده اشعاری از او با نام «دو با مانع» در سال ۱۳۶۹ چاپ شد. وی علاوه بر سرودن شعر، در زمینه پژوهش ادبی و ترجمه نیز فعالیت داشته است.
منوچهر نیستانی پدر توکا نیستانی و مانا نیستانی کاریکاتوریست های معاصر است. او در صبح پنج شنبه ۲۷ اسفند ماه ۱۳۶۰ در حالی که ۴۵ سال بیشتر نداشت دچار سکته قلبی شد و زندگی را وداع گفت. وی در بهشت زهرای تهران قطعه ۸۹، ردیف ۶۹، شماره ۳۷ به خاک سپرده شده است.
شعر او شعری اندوهگین و تلخ و آمیخته با طنز می باشد و زبانی ساده و بی پیرایه دارد. اگرچه گرایش عمدهّ شعر وی عاشقانه است، ولی بعضاً گرایش های اجتماعی نیز در آن دیده می شود. [ ۳]
او در شعرش بیشتر منطقی است تا احساسی و منطق او در شعر، بازتاب دیدگاه های اجتماعی اوست. زبان شعر او تغزلی است. نیستانی در قالب های غزل، شعر نو نیمایی و شعر بی وزن، اشعاری قابل توجه، نو و عمیق سروده است. در مجموع نیستانی شاعری است آگاه با زبانی خاص خود که در سرودن غزل های عاشقانه – اجتماعی و ناامیدانهٔ خود از گونه های دیگر شعرش موفق تر است. به دلیل ابتکارات نو و شیوه خاصی که وی در سرودن غزل آغاز نمود، بعضی منتقدان نیستانی را پدر غزل نوین ایران نیز نامیده اند اگرچه بسِآمد تعمدی در آثار او که خاص غزل نوین است، هفت غزل است، به هر حال تأثیر بی چون و چرای غزل او را بر جریان تجدد غزل در دهه هفتاد غیرقابل انکار است. [ ۴]