کلاب

1. �کِلاب�، معنای جمعی نداشته، بلکه نامی برای یک فرد یا مرد است. [2]
2. �کِلاب� نام قبیله ای معروف است. [3]
3. شهاب الدین نویری ( متوفای 733ق ) در علت نام گذاری یکی از اجداد پیامبر ( ص ) به کلاب می گوید: �کلاب بن مره: کنیه او ابوزهره و اسمش حکیم است. و کلاب، لقبی است که برای این شخص غلبه پیدا کرد و سبب آن این است که ابن مره صید و شکار را دوست داشت و یکی از حیواناتی که زیاد شکار می کرد، سگ بود�. [4]
با استفاده از مدل نام گذاری در اعراب ممکن است فردی که با سگ ها به شکار می رود، سگ های شکاری و نگهبان تربیت می کند، به مداوای بیماری های چنین سگ هایی می پردازد ( که هیچ کدامشان نیز نامشروع نیست ) ، از سوی عموم مردم با لقبی چون ( کلاب ) مورد خطاب قرار گیرد که این نقصی برای او نخواهد بود و بعد از این که چنین نامی شکل گرفت، دیگران نیز برای فرزندان خود از آن نام استفاده کنند.
بر این اساس، که یک لغت به جهت مورد استعمال، معانی متفاوتی پیدا می کند؛ لازم است به مورد به کارگیری آن لغت نگاه کرد، نه این که در همه موارد تنها به معنای ریشه ای آن بسنده نمود؛ چرا که معنای یک لغت به مرور زمان در جوامع انسانی تغییر پیدا می کند؛ از این رو باید گفت: هر چند نام یکی از اجداد پیامبر گرامی اسلام ( ص ) �کلاب بن مُرّة� است، ولی کلاب در این جا نام فرد و یا قبیله بوده[5] و ارتباط مستقیمی با سگ ندارد.

[1]. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، ص 720، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول، 1412ق؛ برای معانی دیگر �کلب� ر. ک: ازهرى، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، ج 10، ص 144، بیروت، دار احیاء التراث العربی‏، چاپ اول، 1421ق؛ بستانى، فواد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی، ص 734، اسلامی‏، تهران، چاپ دوم، 1375ش.
[2]. �قال سیبویه: کِلابٌ اسم للواحد�؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ‏1، ص 722، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق. �کِلاب: اسم رجل، سمّى بذلک، ثم غلب على الحىّ و القبیلة�؛ ابن سیده، على بن اسماعیل، المحکم و المحیط الأعظم، ج ‏7، ص 41، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1421ق.
[3]. �کَلْبٌ: و کُلَیْبٌ، و کِلَابٌ: قَبائلُ معروفة�؛ تهذیب اللغة، ج ‏10، ص 145.
[4]. �و أما کلاب بن مرّة، فکنیته أبو زهرة، و اسمه حکیم. و کلاب لقب غلب علیه، و سبب ذلک أنه کان محبّا للصید مولعا به، و کان أکثر صیده بالکلاب�؛ نویری، شهاب الدین أحمد بن عبد الوهاب، ج ‏16، ص 19، نهایة الأرب فی فنون الأدب، قاهره، دار الکتب و الوثائق القومیة، چاپ اول، 1423ق.
[5]. �هذه النسبة إلى عدة من قبائل العرب، منها إلى کلاب بن مرة�؛ تمیمی سمعانی، أبو سعد عبد الکریم بن محمد بن منصور، الأنساب، ج ‏11، ص 183، حیدر آباد، دائرة المعارف العثمانیة، چاپ اول، 1382ق.