آجرچینی. آجرچینی، به روش های گوناگون چیدمان آجر گفته می شود. به عبارتی هنر چیدن آجر در بناها، به منظور عرضهٔ نماهای تزئینی متناسب با شکل و هیئت کلی بنا را آجرکاری یا آجرچینی می نامند. [ ۱]
از نخستین روزهای به وجود آمدن تمدن بشری آجر به عنوان ماده اولیه ساختمان سازی وجود داشته است. آجر همواره نمایانگر تمدن ها، احساسات، فرهنگ و ذوق ملل گوناگون بوده و همراه با پیشرفت های بشر تغییر پیدا کرده است، و در این میان ایرانیان نیز به میزان قابل توجهی با آجر سروکار داشته اند و از آن در جنبه های مختلف ساختمانی و زیبایی استفاده نموده اند.
آرتور پوپ مورخ و ایران شناس آمریکایی در این زمینه می گوید: خشت و آجر جدید چهار گوش که اطرافش مسطح است و در قالب زده می شود در هزاره چهارم ( قبل از میلاد ) آشکار شد و ظاهراً این نوآوری از ابداعات ایرانیان بوده است.
شیوه چیدن یک پوسته آجر یا آمود بر روی اسکلت و سفت کاری بنا که از دوران ایلخانیان شروع شده بود در دوران صفویه به تکامل خود رسید و تا دوران زندیه و قاجاریه نیز ادامه یافت.
به طور کلی آجر در دوره قبل از اسلام بیشتر جنبه استحکامی و کاربردی داشته است. بعد از اسلام ضمن دارا بودن جنبه استحکامی جنبه تزیینی نیز پیدا می کند. گستردگی استفاده از آجر در ایران در ناحیه هایی با شرایط طبیعی و آب و هوایی مختلف از بنا کاربردهای متفاوت با شیوه های مختلف به وجود آورد.
هنگامی که آجر از کوره بیرون می آید؛ خشک است؛ و آب ملات را می کشد و ملات را دچار مشکل می کند، به همین دلیل آجر را به مدت نیم ساعت داخل بشکه های آب می اندازند تا سیراب شود و به ملات آسیب نرساند، که به این عمل زنجاب کردن، می گویند؛ بنابراین زنجاب کردن را نباید با آب ساب کردن اشتباه گرفت ) [ ۲]
شیوه ای است که به طور معمول در چوب مورد استفاده قرار می گیرد؛ ولی در کار تزئینات آجری در سطح های بسیار محدود نیز با آن برخورد داریم. قواره بری در واقع یکی از شیوه های آجر تراش است که در آن به جای نقش شکسته، نقش گردان یا قطعه های منحنی به کار برده می شود. مورد استفادهٔ آن به طور عمده در قاب های تزئینی نمای بنا است که پیش از عهد قاجار بیشتر به صورت پولکی و سینه کبکی بوده و یک طرح پیوسته و یکنواختی را عرضه می کند. رواج قواره بری با طرح و نقش های مختلف مربوط به دوران قاجار است که تا اویل دوران پهلوی هم ادامه داشته است؛ و هنوز نمونه های جالب آن را در شیراز می توان دید. [ ۲]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاز نخستین روزهای به وجود آمدن تمدن بشری آجر به عنوان ماده اولیه ساختمان سازی وجود داشته است. آجر همواره نمایانگر تمدن ها، احساسات، فرهنگ و ذوق ملل گوناگون بوده و همراه با پیشرفت های بشر تغییر پیدا کرده است، و در این میان ایرانیان نیز به میزان قابل توجهی با آجر سروکار داشته اند و از آن در جنبه های مختلف ساختمانی و زیبایی استفاده نموده اند.
آرتور پوپ مورخ و ایران شناس آمریکایی در این زمینه می گوید: خشت و آجر جدید چهار گوش که اطرافش مسطح است و در قالب زده می شود در هزاره چهارم ( قبل از میلاد ) آشکار شد و ظاهراً این نوآوری از ابداعات ایرانیان بوده است.
شیوه چیدن یک پوسته آجر یا آمود بر روی اسکلت و سفت کاری بنا که از دوران ایلخانیان شروع شده بود در دوران صفویه به تکامل خود رسید و تا دوران زندیه و قاجاریه نیز ادامه یافت.
به طور کلی آجر در دوره قبل از اسلام بیشتر جنبه استحکامی و کاربردی داشته است. بعد از اسلام ضمن دارا بودن جنبه استحکامی جنبه تزیینی نیز پیدا می کند. گستردگی استفاده از آجر در ایران در ناحیه هایی با شرایط طبیعی و آب و هوایی مختلف از بنا کاربردهای متفاوت با شیوه های مختلف به وجود آورد.
هنگامی که آجر از کوره بیرون می آید؛ خشک است؛ و آب ملات را می کشد و ملات را دچار مشکل می کند، به همین دلیل آجر را به مدت نیم ساعت داخل بشکه های آب می اندازند تا سیراب شود و به ملات آسیب نرساند، که به این عمل زنجاب کردن، می گویند؛ بنابراین زنجاب کردن را نباید با آب ساب کردن اشتباه گرفت ) [ ۲]
شیوه ای است که به طور معمول در چوب مورد استفاده قرار می گیرد؛ ولی در کار تزئینات آجری در سطح های بسیار محدود نیز با آن برخورد داریم. قواره بری در واقع یکی از شیوه های آجر تراش است که در آن به جای نقش شکسته، نقش گردان یا قطعه های منحنی به کار برده می شود. مورد استفادهٔ آن به طور عمده در قاب های تزئینی نمای بنا است که پیش از عهد قاجار بیشتر به صورت پولکی و سینه کبکی بوده و یک طرح پیوسته و یکنواختی را عرضه می کند. رواج قواره بری با طرح و نقش های مختلف مربوط به دوران قاجار است که تا اویل دوران پهلوی هم ادامه داشته است؛ و هنوز نمونه های جالب آن را در شیراز می توان دید. [ ۲]
wiki: آجرچینی