اجماع مرکب

[ویکی فقه] اجماع مرکّب اتّفاق حاصل از ترکیب دو نظر یا بیشتر بر نفی قولی دیگر را گویند. اجماع مرکب به استناد به مجموع آرای فقها در یک مسئله برای نفی قول خارج از آن مجموعه اطلاق می شود.
هرگاه مجتهدان یک عصر درباره امری دو یا چند نظر ابراز کرده باشند، به طور ضمنی بر نفی قول های دیگر نیز اتفاق نموده اند مانند این که گروهی از فقها بر حرمت چیزی و گروهی دیگر بر کراهت آن فتوا دهند؛ از ترکیب این دو نظر چنین نتیجه گرفته می شود که آن چیز به اتّفاق همه، واجب یا مستحب نیست.به این نوع اجماع سلبی که از ترکیب نظرها به دست می آید، اجماع مرکب گفته می شود که در مقابل اجماع بسیط است. حال اگر کسی به قول دیگری فتوا دهد، احداث قول سوم یا چهارم کرده است که جواز و عدم جواز آن، مبتنی بر حجیت و عدم حجیّت اجماع مرکب است. از آن در اصول فقه مبحث حجج و امارات سخن رفته است. اجماع مرکب، مقابل اجماع بسیط می باشد و آن، استناد به رأی مجموع علمایی است که در مسئله ای، اقوال و نظریات متفاوت دارند، برای نفی نظر و قولی که هیچ یک از این علما به آن معتقد نشده اند.در کتاب « بحوث فی علم الاصول » آمده است: «اما الاجماع المرکب: فهو عبارة عن الاستناد الی رأی مجموع العلماء المختلفین علی قولین او اکثر فی نفی قول آخر لم یقل به احد منهم».
توضیح
اگر گروهی از فقها چیزی را حرام و گروه دیگری آن را مکروه شمارند، از ترکیب این دو نظر چنین استفاده می شود که به طور قطع آن چیز واجب یا مستحب نیست.مثال: هرگاه دسته ای از فقها بگویند با وجود هر کدام از عیوب پنج گانه فسخ نکاح ، نکاح فسخ می گردد، و دسته ای دیگر بگویند هیچ کدام از آن عیوب، موجب فسخ نکاح نمی گردد، در این جا اگر کسی قائل شود که با وجود یک یا دو عیب از عیوب، نکاح فسخ می گردد، خرق اجماع مرکب کرده است.
نکته
نوع دیگری از اجماع مرکب وجود دارد که در حقیقت به اجماع بسیط بر می گردد.
حجیت اجماع مرکب
...