اسباب مغالطه لفظی

[ویکی فقه] اسباب مغالطه لفظی یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای عوامل لفظی زمینه ساز مغالطه است.
اقسام اسباب مغالطه لفظی عبارت اند از: اسباب مغالطه لفظ مرکب و اسباب مغالطه لفظ مفرد. مترادف های اسباب مغالطه لفظی عبارت اند از: اجزای صناعی لفظی مغالطه، تشابه لفظی قضایا، اسباب غلط لفظی و اشتباه لفظی.علامه حلی می گوید: علل خطای لفظی شش قسم است، زیرا خطا یا به دلیل اشتراک در جوهر لفظ مفرد است و یا به دلیل اشتراک در هیئت آن، و در صورت دوم یا در هیئت ذاتی آن است یا در هیئت عارضی و خارجی آن و یا خطا به دلیل اشتراک در ترکیب احتمالی دو معنا و یا وجود ترکیب و یا عدم ترکیب روی می دهد، به این نحو که مرکب، غیر مرکب و غیر مرکب، مرکب پنداشته می شود.
علل مغالطه لفظی
علل مغالطه لفظی ۶ قسم است.الف) از این اقسام شش گانه سه قسم، مربوط به لفظ مفرد است که عبارت است از:۱. اشتراک؛۲. تشابهات اعلالی؛۳. احوال عارضه بر لفظ، از قبیل: سکون و حرکت، اقسام حرکت و نقطه.ب) و سه قسم دیگر مربوط به لفظ مرکب است که عبارت است از:۴. اشتراک در ترکیب؛۵. تفصیل مرکب؛۶. ترکیب مفصل.مثال: لفظ عدل، گاهی مصدر و گاهی صفت است و همین اشتراک لفظی باعث مغالطه می شود و الفاظ «کُلْفَتْ» و «کُلُفْت» و الفاظ «خُرْما» و «خَرِما» که در ظاهر مشترک اند و سبب مغالطه می شوند و هم چنین علل و اسباب دیگر که زمینه یک مغالطه لفظی را فراهم می کنند.